ارزیابی تهدید وزیر امور خارجه به خروج ایران از ان‌پی‌تی
حسین بهشتی‌پور؛ کارشناس مسائل بین‌الملل
روزگذشته گفت‌وگویی از وزیر امور خارجه بعد از حضور در مجلس منتشر شد که براساس آن در پاسخ سوالی درباره مجموعه اقدامات ایران در قبال اقدام احتمالی شورای اروپا در قرار دادن سپاه پاســداران در لیست گروه‌های تروریستی موضـوع خروج از ان.پی.تی را رد نکرده و تاکید کرد هر اقدامی در صورت اتخاذ چنین تصمیمی محتمل است. این گفت‌وگو با عنوان تهدید ایران به خروج از ان.پی.تی بازتاب بسیاری پیدا کرد، در حالی که به نظر می‌رسد چند نکته در این باره باید مورد توجه باشد.
نخســت اینکه بحث آقای امیرعبداللهیان کلی به نظر می‌رســد. به‌طور مثال ایران در دوران ریاست‌جمهوری آقای روحانی نامه‌ای رسمی به ۱+۵ داد و تهدید کرد که اگر مکانیسم ماشه اجرا شود، ایران از ان.پی.تی خارج می‌شود. این تهدید، صریح و به‌صورت روشــن عنوان شده بود. این سیاست ایران بود و صریح هم گفته شد که این تصمیم در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، قطعی است اما صحبت دیروز آقای امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه متفاوت است و احتمالاً سقف واکنش ایران در قبال قــرار دادن ایران در لیست گروه‌های تروریستی توسط شورای اروپا توسط ایشان بیان شده است. نتیجه اینکه، قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی، اقدامی است که در نوع خود تبعــات جدی دارد و قطعاً نیز ایران واکنش‌هایی را نشان می‌دهد اما مساله خروج از ان.پی.تی موضوع متفاوتی است و اقدام متقابلی در قبال رفتارهایی از قبیل فعال‌شدن مکانیسم ماشه تلقی می‌شود. تصور این اســت که آقای امیرعبداللهیان در بررسی احتمالی مجموعه‌ای از واکنش‌ها این مسـاله را طرح و به نوعی آن را سقف واکنش تلقی کرده‌اند. از این جهت نباید به‌صورت مستقیم مساله خروج ایران از ان.پی.تی را نوعی تهدید صریح و شــفاف ایران در قبال تروریستی خواندن سپاه توسط شورای اروپا قلمداد کرد و باید در این زمینه با دقت بیشــتری نوع مطالب بیان شده را رصد و منعکس کرد.
مورد دیگر اهمیت حفظ نوعــی از فاصله‌گذاری درباره پیش‌بینی واکنش‌ها در زمینه اقدام احتمالی شــورای اروپا در قرار دادن سپاه پاســداران در لیست گروه‌های تروریستی است.براساس گزارش رویترز به‌نظر می‌رسد، خود اروپا در این‌زمینه متوجه عواقب خطرناک موضوع شده و تا اندازه قابل توجه و قابل رویتی در حال تغییر فرمان موضوع است. بر این اساس، ابداً دور از ذهن نیست که پارلمان اروپا قطعنامه مشورتی اتحادیه اروپا در زمینه قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی را نشنیده و ندیده قلمداد کند و از اســاس این توصیـه را نپذیرد. بنابراین بهتر است در این زمینه با در نظر گرفتن این احتمالات حرکت‌های لازم صورت بگیرد.
نکته آخر درباره اصل مساله خروج از ان.پی.تی است. به‌صـورت کلی یک تصوری در ذهن برخـی وجود دارد که ذخایر اورانیوم بــرای ایران جنبه بازدارندگی دارد و از این جهت موضــوع تهدید به خروج از ان.پی.تــی می‌تواند، نوعی از بازدارندگی ناشی از موضوع افزایش ذخایر اورانیوم را ایجاد کند و این مساله باعث می‌شود در هر موضوعی با این تهدید طرف غربی در رفتــارش تجدیدنظر کند. برخی معتقدند این تفکر که با استفاده از قدرت هسته‌ای می‌توانیم بازدارندگی داشته باشــیم و توان هسته‌ای را تا آستانه سلاح هسته‌ای برسانیم نهایتاً ما را به سمت خروج از NPT سوق خواهد داد. اما باید توجه داشت در هر سطحی که در این باره تصمیم‌گیری شود باید عواقب اجرای این تهدید ایران- هر اندازه که به‌حق باشد- سنجیده شود. عواقبی از این قبیل که خروج ایران از این معاهده می‌تواند یک جبهه جدید در عرصه بین‌الملل در قبال ایران ایجاد کند. نیازی به گفتن نیست که بعد دیگر این مساله از بین رفتن کامل برجام است.
دیدگاه خود را بنویسید