توسط : اختلاف خانه اندیشمندان با شهرداری
«خانه اندیشمندان علوم انسانی» که از حدود ۱۲ سال پیش در پارک ورشو تهران مستقر بوده بر اساس قراردادی با شهرداری تهران به این نهاد فرهنگی واگذار شده بود. طی سال‌های گذشته میان شهرداری و این موسسه چالش حقوقی در گرفت: اوایل فروردین ۱۴۰۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران این قرارداد را عادلانه به نفع خانه اندیشمندان تشخیص داد و شهرداری را مکلف به عمل به تعهداتش کرد؛ اما در اسفند ۱۴۰۳ دیوان‌عالی کشور و دادگاه تجدیدنظر استان تهران رأی قطعی به بطلان این قرارداد و الزام تخلیه خانه صادر کردند. بدین ترتیب، موسسه مجبور به تحویل ساختمان شد. پس از این احکام، رییس‌جمهور رسماً خطاب به شهردار تهران نوشت برای حفظ امکان حضور «عزیزان نخبه در آن مجموعه» دستور رفع مشکل را صادر کند. شهردار به صورت شفاهی قول داده بود از اجرای حکم صرف‌نظر کند اما تنها دو هفته بعد ابلاغ اجرای حکم به خانه اندیشمندان رسید و پس از انقضای مهلت قانونی، قاضی اجرای احکام دستور تخلیه در مهلت سه روزه داد. از سوی دیگر، شهرداری تهران با تأکید بر حکم نهایی دادگاه، می‌گوید قرارداد مذکور از اول فاقد وجاهت قانونی بوده است. «مقداد محتشم‌آرا»، رئیس مرکز حقوقی شهرداری تهران، اعلام کرده است که با توجه به «رأی صادره قطعی»، پیگیری برای بازپس‌گیری ملک در دستور کار قرار دارد. به گفته سخنگوی شهرداری، بنا بوده فضای «خانه اندیشمندان» با رعایت قوانین جاری در اختیار طیف‌های مختلف فکری باشد؛ اما بسیاری از اتاق‌ها خالی مانده و عملاً در اختیار «یک جریان خاص» بوده است. شهرداری از لزوم استفاده عامه مردم از این فضا سخن گفته و پیشنهاد کرده هر زمان خانه خالی است به گروه‌های دانشجویی و انجمن‌های علمی دیگر اختصاص یابد. خانه اندیشمندان اما در بیانیه خود پاسخ داده که همواره «در چارچوب نظام جمهوری اسلامی» فعالیت کرده و هیچ‌گاه از قوانین و تعهدات قراردادی سر باز نزده است. این موسسه تأکید کرده است، حاضر به گفت‌وگو برای رفع سوءتفاهم است اما دو خط قرمز بنیادین دارد: «استقلال در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها» و «حفظ حرمت بزرگان و پیشکسوتان علمی». در اطلاعیه آمده که قبول چنین پیشنهادی موجب «تشتت مدیریتی و بروز اختلاف» و خدشه به اعتبار خانه خواهد شد. علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی در واکنش به خبر تخلیه نوشت: «هر اندازه عزت و احترام اندیشمندان در جامعه بیشتر باشد، پویایی فرهنگی و بالندگی فکری آن جامعه بیشتر است. مفتخریم اعلام کنیم که بنیاد ایران‌شناسی خانه همه اندیشمندانی است که دل در گرو میهن خویش دارند». جمعی از فعالان فرهنگی و دانشگاهی نیز به انتقاد از عملکرد شهرداری پرداخته‌اند.
