توسط : فرجام دشمنی آشکار و بی‌مکافات با قواعد حقوق بشردوستانه
به قلم؛ عمادالدین باقی؛ جامعه‌شناس و پژوهشگر حقوق‌بشر
در این گفتار درباره منطق یمنی‌ها مبنی بر اینکه تا وقتی اسرائیل دست از کشتار و محاصره و اشغال غزه برندارد حمله به اسرائیل را ادامه می‌دهند، بحث نمی‌کنم که نظریات متفاوت و مناقشه‌انگیزی درباره آن وجود دارد. در طول نزدیک به دو سال نسل‌کشی و کودک‌کشی در غزه به دست ارتش اسرائیل بجز اقدام عمل یمنی‌ها در دنیا همگان فقط اسرائیل را محکوم می‌کنند و هیچ اقدامی بیش از لفاظی مشاهده نمی‌شود. اگر دولت‌های اروپایی و آفریقایی مخالف نسل‌کشی‌ها و نیز عربستان، ترکیه، امارات، الجزایر و… به جای شعار دادن دروغین و فریبکارانه، اقدام عملی علیه جنایات اسرائیل- حداقل در حد بستن سفارت آنها- انجام می‌دادند، ماه‌ها پیش جنگ غزه تمام شده بود، گروگان‌ها آزاد شده بودند و دیوان کیفری بین‌المللی نیز رهبران حماس و رهبران دولت اسرائیل را متهم به جنایت کرده و در حد توان خود در تعقیب آنها می‌کوشید. اما اگر حتی کسی با منطق یمنی‌ها موافق نباشد، قواعد اخلاقی و انسانی و بین‌المللی حکم می‌کند، طرفین جنگ به تعهدات حقوق بشردوستانه که قواعد آمره بین‌المللی هستند، پایبند باشند.
هفته گذشته یک موشک پرتاب شده از سوی یمنی‌ها به فرودگاه بن‌گورین اصابت کرد. وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرد: «هر کس به ما ضربه بزند، صد برابر به او ضربه خواهیم زد.» نتانیاهو نیز سخنی به همین مضمون گفت. در پی این اظهارات ارتش اسرائیل اعلام کرد که دوشنبه ۱۵ اردیبهشت «حدود ۲۰ جنگنده با استفاده از ۵۰ قبضه مهمات به ده‌ها زیرساخت حکومت تروریستی حوثی‌ها در نوار ساحلی یمن حمله کردند و فرودگاه مرکزی در منطقه صنعا را تعطیل همچنین به نیروگاه‌های برق مرکزی و کارخانه بتن حمله کردند.»
تمامی این مواضع در تضاد شدید با قواعد حقوق بین‌الملل است. در اسناد بین‌المللی نه تنها حمله ابتدایی به مراکز غیرنظامی جرم است بلکه در ماده ۳۳ کنوانسیون چهارم ژنو، اقدامات تلافی‌جویانه علیه اموال دشمن نیز ممنوع است. در ماده ۵۲ تصریح شده است که اموال غیرنظامی نباید هدف حمله یا اقدامات تلافی‌جویانه قرار گیرد. در بند۲ و ۴ ماده ۵۴ حمله یا تخریب اموالی که برای سکنه غیرنظامی ضروری است، ممنوع اعلام شده که مناطق کشاوزی و تاسیسات آب‌رسانی، برق و درمان و… از جمله آنها هستند. اما ارتش اسرائیل رسما اعلام می‌کند که تاسیسات برق و بتن‌سازی را مورد حمله قرار داده است. توجیه ناجوانمردانه آنها این است که از بتن برای ساخت تونل‌ها و مراکز نظامی استفاده می‌شود. همانطور که در غزه، بیمارستان را بمباران و به دروغ ادعا می‌کردند که تونل حماس زیر بیمارستان است و خبرنگاران و ناظران بین‌المللی پس از مشاهده این مراکز، ادعای اسرائیل را تکذیب می‌کردند. در واقع با روش اسرائیلی‌ها می‌توان ادعا کرد که آب و هوا هم چون مورد استفاده نیروی دشمن است باید نابود شود یعنی عملا دیگر هیچ خط قرمزی وجود ندارد و هیچ قاعده بین‌المللی اعتبار نخواهد داشت.
یکی دیگر از اصول قواعد حقوق بشردوستانه بین‌الملل، اصل تناسب است. یعنی واکنش نباید بیش از اقدامی باشد که دشمن انجام داده است اما ارتش و دولت اسرائیل رسما اعلام می‌کنند هر ضربه‌ای را صد برابر جواب می‌دهند.
قواعد حقوق بشردوستانه گرچه در سده اخیر به عنوان سند بین‌المللی، مصوب شده‌اند اما بسیار محکم و ریشه‌دار هستند و پیشینه‌ای کهن دارند.
در قرآن نیز می‌گوید: فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ: هر که بر شما تعدّی کرد، شما هم به مثل آن بر او تعدّی کنید (آیه ۱۹۴ سوره بقره) و در راه خدا با کسانی که با شما می‌جنگند، بجنگید و هنگام جنگ از حد تجاوز نکنید که خدا تجاوزکاران را دوست ندارد (آیه ۱۹۰ سوره بقره) و چندین آیه دیگر درباره رعایت اصل تناسب وجود دارد. شگفت‌انگیز این است که دولت‌ها و برخی از نهادهای بین‌المللی در برابر اعلام گستاخانه حکومت اسرائیل و عمل به آن و بمباران ده‌ها مرکز غیرنظامی و نظامی در ازای یک حمله، سکوت می‌کنند و در واقع این قواعد کنترل‌کننده بین‌المللی هستند که بمباران می‌شوند.
جالب اینکه متهم‌کنندگان قرآن به خشونت در چند نشریه اروپایی که منجر به واکنش‌هایی در میان مسلمان شد و حوادث ناگواری مانند شارلی ابدو را به وجود آورد این اصل مترقی رعایت اصل تناسب را نمی‌بینند و سخنان عصر بدوی نتانیاهو و وزیر دفاع اسرائیل که به آن عمل می‌شود و در مراکز غیرنظامی، کودکان و زنان و مردان فوج فوج کشته می‌شوند را مصداق خشونت و نقض قواعد حقوق بشردوستانه بین‌الملل نیز نمی‌بینند و یک کلمه هم اعتراض نمی‌کنند. اگر این سرکشی‌ها مهار نشود و جهان با چنین منطقی اداره شود، جنگ جهانی سوم بلکه یک جنگ دائمی و ضدبشری اجتناب‌ناپذیر است.
