درباره افرادی که در مقام پاپ رویکردهای متفاوتی داشتند
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان از همان ابتدا که به مقام پاپی رسید، شنل قرمز بندیکت و کفش و کلاه چرم گرانقیمت او را کنار گذاشت و بهجای قبای ابریشمی و گردنبند طلای او، قبای سفید ساده و صلیب فلزی را انتخاب کرد. به قصر واتیکان نرفت و مهمانسرای مخصوصی که کاردینالها و کشیشها آنجا سکونت دارند را ترجیح داد. آرا و تفکرات پاپ فرانسیس از همان ابتدا بسیاری را متحیر کرد؛ اصلاحطلبی که واتیکان را به چالش کشید. او پس از طی یک دوره طولانی بیماری روز گذشته از دنیا رفت و نام خود را به عنوان یکی از متفاوتترین رهبران جهان به ثبت رساند. فرانسیس پس از استعفای غیرمنتظره پاپ بندیکت در مارس سال ۲۰۱۳ به بالاترین مقام کلیسای کاتولیک دست پیدا کرد. سازندگی به مناسبت درگذشت او در گزارشی به پاپهایی که در این مقام مذهبی رویکرد متفاوتتری نسبت به بقیه داشتهاند، پرداخته است.
«پاپ فرانسیس» با نام اصلی «خورخه ماریو برگولیو»، پسر مهاجران ایتالیایی در آرژانتین بود که ابتدا به عنوان مهندس شیمی آموزش دید سپس در رشته الهیات به تحصیل پرداخت. در سال ۱۹۶۹ برای نخستین بار بهعنوان کشیش منصوب و ۳۰ سال بعد هم به عنوان کشیش اعظم «بوئنوس آیرس» منصوب شد تا در نهایت به بالاترین مقام مذهبی کاتولیکها رسید. او از همان ابتدا با مجازات اعدام مخالف بود و برای مساله مهاجران، تغییرات اقلیمی، عدالت اجتماعی، حقوق بشر در صحنه بینالمللی و گفتوگوی میانادیانی اهمیت ویژهای قائل بود و نقش مهمی در بازسازی روابط دیپلماتیک میان ایالاتمتحده و کوبا ایفا کرد. اهمیت مسائل زیستمحیطی به قدری برای پاپ فرانسیس زیاد بود که در سال ۲۰۱۵ از جامعه جهانی خواست تا برای حفظ کرهزمین و مقابله با بحران اقلیمی اقدام کنند. او بارها خواستار «ساکت کردن سلاحها» در جهان شده بود و نسبت به ضرورت آتشبس در غزه و آزادی اسرا تاکید داشت.
پیش از فرانسیس
پاپ بندیکت شانزدهم که پیش از فرانسیس این مقام را بر عهده داشت، فردی با رویکرد بسیار سنتی و محافظهکارانه بود که در نهایت هم تحت تاثیر تغییرات جهانی همچنین رسوایی فسادهای جنسی کشیشان استعفا داد. او هشتمین پاپ آلمانی بود که به گفته دکتر عبدالرحیم گواهی، رئیس مرکز پژوهش ادیان جهان از ابتدای روی کار آمدنش، یهودیان ارتدوکس با احتیاط با او برخورد کردند؛ چراکه میدانستند که آلمانی است و بعداً مشخص شد که جزو ارتش نازی بوده است. بندیکت یکی از مخالفان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا بود و اعتقاد داشت، کشوری که اکثریت جمعیت آن مسلمان و حکومتاش لائیک است نباید در اتحادیهای که اکثریت آن مسیحی هستند، عضو باشد. پاپ ژان پل دوم پیش از بندیکت حدود ۲۸ سال در این مقام حضور داشت و نخستین پاپ کاتولیک بود که با ورود به مسجدی در دمشق در آن به نیایش پرداخت. شفافیت مالی پاپها در این دوران با انتشار حسابهای مالی رسمیت بیشتری یافت. سوءقصد به جان یکی از اتفاقات مهم آن دوران بود که البته از آن جان سالم به در برد. او بعدها ضارب خود را عفو کرد و حتی برای گفتوگو با او به زندان رفت. سیدمحمد خاتمی، رئیسجمهور وقت در سال ۱۳۷۷ به دعوت رسمی دولت ایتالیا به این کشور رفت و با پاپ ژان پل دوم دیدار کرد.
پاپهای بدنام
در تاریخ دو هزارساله واتیکان و فرمانروایی مقام پاپ بر کاتولیکها، افراد زیادی به این مقام رسیدند و در یک دوره تاریخی مقام پاپ تحت تاثیر حکومتها گاهی منشأ ظلم و فساد هم بودند و نقش توجیه ظلمها و چپاول پادشاهان را بر عهده داشتند. کلیسا در آن زمان به شیوههای مختلف درگیر فساد مالی و اخلاقی بود به طوری که اسقف تورچلو در این باره میگوید: «اخلاق روحانیان کلیسا فاسد است، آنها برای عموم مایه دردسر و دلآزاری شدهاند». فساد به قدری زیاد بود که حتی ویل دورانت، نویسنده کتاب تاریخ تمدن هم در این باره از فروش آمرزشنامه از سوی کلیسا سخن گفته است. واشنگتنپست چند سال پیش در گزارشی درباره چند تن از ستمکارترین و بدنامترین پاپهای تاریخ نوشت. پاپ الکساندر ششم به دلیل فساد اخلاقی و نیز انتصاب آشنایان به منصبهای مهم کلیسا بسیار بدنام بود تا جایی که بسیاری از مورخان از زنای او با دخترش خبر دادهاند. پاپ استفان ششم در سال ۸۹۶ میلادی جنازه فورموزوس، پاپ پیش از خود را به جرم کفر به دادگاه آورده و محاکمه کرد و پس از آن دستور داد لباسهای جنازه فورموزوس را از تن درآورده، انگشتانش را قطع کنند و جنازهاش را به رودخانه پرتاب کنند. در دوره پاپ جان دوازدهم فساد اخلاقی در کلیسا موجب رسوایی و بدنامی واتیکان شده بود. پاپ بندیکت نهم در قرن یازدهم پس از استعفا از مقام پاپی، جایگاهش را به فروش گذاشت.