توسط : “ابومحمد الجولانی”، رئیس‌جمهور سوریه در اولین سفر خود به عربستان با “محمد بن‌سلمان” دیدار کرد
گروه بین‌الملل: اواخر هفته گذشته بود که حسن عبدالغنی، سخنگوی اداره عملیات نظامی سوریه از تعیین ابومحمد الجولانی به عنوان رئیس‌جمهور جدید این کشور در مرحله انتقالی و به مدت ۴ سال خبر داد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد که احمد الشرع را به عنوان رئیس کشور در مرحله انتقالی معرفی می‌کنیم و او نماینده کشور در صحنه بین‌المللی است. همین اظهارات او به خوبی نشان داد که از این پس جولانی را باید در کشورهای منطقه و حتی فرامنطقه دید؛ چراکه به‌زعم تیم وی، او حالا به عنوان رئیس‌جمهور موقت سوریه قرار است ایفای نقش کند!
اینکه چه کسانی یا کدام طیف و دسته در دمشق او را برای مدت ۴ سال به عنوان رئیس‌جمهور موقت یا رئیس دوره انتقالی سوریه انتخاب کرده‌اند خود یک موضوع بسیار مهم و البته شبه‌انگیز است اما مهم‌تر از آن این است که کشورهای منطقه هم به او تبریک گفتند! به عنوان مثال، پادشاه و ولیعهد سعودی اولین کسانی بودند که انتصاب او را تبریک گفتند سپس عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر به جولانی تبریک گفت. از سوی دیگر، فردای (پنج‌شنبه گذشته) اعلام ریاست‌جمهوری وی از سوی دمشق هم تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر به عنوان اولین رهبر عربی وارد دمشق شد و با جولانی دیدار کرد که بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این اقدام او را نوعی مانور قدرت دوحه قلمداد کردند که ریشه در رقابت این کشور با عربستان سعودی و تا حدودی امارات متحده عربی دارد.
با تمام این تفاسیر، دفتر ریاست دوره انتقالی سوریه (یک‌شنبه) در بیانیه‌ای اعلام کرد که جولانی، رئیس دوره انتقالی سوریه در اولین سفر رسمی و خارجی خود به همراه اسعد الشیبانی، وزیر خارجه خود به عربستان سعودی سفر کرد. برخی از رسانه‌های عربی در مورد این سفر اعلام کردند که روابط میان دمشق و ریاض از زمان روی کار آمدن حاکمان جدید در سوریه شاهد تحول دیپلماتیک در زمینه توسعه روابط دوجانبه است و این درحالی است که اولین مقصد سفر اسعد الشیبانی، وزیر خارجه دولت انتقالی سوریه در ۱۲ ژانویه سال جاری میلادی نیز عربستان بود و او در نشست وزیران خارجه عربی و اروپایی که عربستان میزبان آن بود شرکت کرد. همچنین در ۲۴ ژانویه نیز فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان در صدر هیاتی به دمشق سفر و با جولانی و الشیبانی دیدار کرد که بسیاری از ناظران بین‌المللی بر این اعتقاد هستند که این رفت‌وآمدها در ماه ژانویه به نوعی سنگ‌بنای سفر جولانی به ریاض قلمداد می‌شود.
دیدار با بن‌سلمان
با تمام این تفاسیر خبرگزاری واس در گزارش خود نوشته است که جولانی هنگام ورود به فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض مورد استقبال از سوی محمد بن‌عبدالرحمن بن‌عبدالعزیز، معاون منطقه ریاض، محمد بن‌عبدالملک آل‌شیخ، وزیر دولت و عضو شوراى وزيران، فیصل بن‌عبدالعزیز بن‌عیاف، شهردار منطقه ریاض، خالد بن‌فرید حضراوى، مشاور در دربار پادشاهى عربستان، فیصل المجفل سفیر عربستان سعودی در سوریه، سرلشکر منصور بن ناصر العتیبی، سرپرست نیروی انتظامی منطقه و فهد الصهيل، معاون گارد تشريفات پادشاهى سعودی قرار گرفته است.
پس از استقبال از جولانی در ریاض رسانه‌های عربستان سعودی اعلام کردند که او با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در کاخ الیمامه در ریاض دیدار کرد. بن‌سلمان با الجولانی در این دیدار درخصوص روابط دو کشور گفت‌وگو کرد و در این دیدار تعدادی از وزیران و مسئولان دو طرف حضور داشتند.
بازگشت به خانه؟
آنچه در مورد سفر جولانی به عربستان نباید از قلم بیفتد این است که اساساً این سفر باید بازگشت وی به کشوری را دانست که او در آن متولد شده است. جولانی با نام احمد الشرع در سال ۱۹۸۲ در ریاض (پایتخت عربستان) به دنیا آمده است. خانواده او در کنار دیگر ساکنان جولان، پس از اشغال این منطقه در جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ از جولان آواره شده بودند. حسین‌الشرع (پدر جولانی) نیز در آن زمان راهی دمشق شد و در آنجا به مدرسه رفت و به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد. در سال ۱۹۷۱ او از زندان گریخت و برای ادامه تحصیل به بغداد رفت. در بغداد راهی دانشگاه شد و در رشته اقتصاد تحصیل کرد و نهایتاً در سال ۱۹۷۹ در قراردادی با شرکت آرامکو به صنعت نفت عربستان سعودی پیوست و تا ۱۹۸۷ در ریاض ماند. پدر جولانی در سال‌های خدمتش در آرامکو عربستان، چندین عنوان کتاب در زمینه نفت و اقتصاد به رشته تحریر درآورد و همین موضوع نشان از روابط او در عربستان داشت و بر همین اساس می‌توان گفت که سفر جولانی به ریاض را باید بازگشت وی به خانه بدانیم.
تعمیق روابط با ریاض
آنچه در مورد سفر جولانی به ریاض باید مورد نظر قرار بگیرد این است که او برای اولین بار به عنوان رئیس دولت موقت سوریه وارد عربستان سعودی شده و همین موضوع نشان می‌دهد که دمشق نگاه ویژه‌ای بر سعودی‌ها در شرایط کنونی به‌خصوص در وضعیت پسااسد دارد. ناظران سیاسی بر این باورند که موضع‌گیری جولانی ماهیت سیاست خارجی حاکمان جدید سوریه را نشان می‌دهد که به دنبال ایجاد موازنه در روابط خود با کشورهای موثر در سوریه و در صدر آنها عربستان و ترکیه و نیز قطر است که حامی اصلی آنها به شمار می‌رود اما نکته اینجاست که دمشق معلوم نیست که تا چه حد می‌تواند این توازن را حفظ کند.
توجه داشته باشید که سفر جولانی به همراه وزیر خارجه دولت موقت سوریه به ریاض در زمانی صورت می‌گیرد که اولاً قرار است رجب طیب اردوغان به سوریه سفر کند و از سوی دیگر، امیر قطر هم وارد این کشور شده است. حتی ممکن است چندی دیگر جولانی به مصر برود یا اینکه مقامات قاهره به دمشق سفر کنند و در این میان بحث اصلی این است که مولفه ایدئولوژیک می‌تواند برای دمشق مشکلاتی را به بار بیاورد.
اینکه حکومت بعث و بشار اسد کنار زده شدند، موضوعی است که بسیاری از کشورهای عربی و غربی و حتی رژیم اسرائیل از آن به نفع خود و براساس راهبردهای خودشان استفاده خواهند کرد و سعی می‌کنند در این راستا به نوعی یک جایگیری مشخص سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی را به نفع خود رقم بزنند اما در این میان کشش جولانی و تیمش به سوی اخوان‌المسلمین، برای عربستان، امارات و حتی مصر خوشایند نیست. در مقابل ترکیه و قطر از این مساله خرسند هستند و براساس منافع خود از آن استفاده خواهند کرد، ولی تجربه تاریخی نشان می‌دهد که سعودی‌ها و هم‌فکران آنها همچنان به دید تردید به اخوانی‌ها و حکومت سوریه نگاه می‌کنند.
این درحالی است که در این میان جولانی و تیم وی که از سوی ترکیه، ایالات‌متحده و حتی قطر حمایت شده‌اند، توان بازسازی و رفع نیازهای اقتصادی سوریه را به صورت کامل نخواهد داشت و در مقابل عربستان، امارات، بحرین و سایر متحدان ایدئولوژیک آنها هم تا حد مشخصی از دمشق حمایت خواهند کرد و حفظ این توازن بدون‌شک برای دمشق کار آسانی نخواهد بود. بر همین اساس باید دید که خروجی این رفت‌وآمدهای منطقه‌ای با محوریت جولانی چه خواهد بود.
