سومین اسکار ایران

گزارش مراسم “اسکار” و برنده‌های آن

اسکار نودوهفتم که بامداد ۱۳ اسفند برگزار شد، تاج قهرمانی را بر سر فیلمی مستقل گذاشت که با دنیایی که استودیوهای بزرگ برایش سرمایه‌گذاری می‌کنند، فاصله زیادی دارد. این دوره تبدیل یکی از به‌یادماندنی‌ترین دوره‌های اسکار برای ما ایرانیان شد، چراکه جایزه بهترین انیمیشن کوتاه هم به «سایه‌ سرو» از ایران تعلق گرفت و حالا ما دارنده سه جایزه از آکادمی اسکار هستیم که دوتای اولی را اصغر فرهادی برای بهترین فیلم خارجی در سال ۲۰۱۲ با «جدایی نادر از سیمین» و ۲۰۱۷ با «فروشنده» دریافت کرد و حالا پس از هشت سال دوباره نام ایران در میان جوایز اسکار نودوهفتم ثبت شد.
مراسم اسکار ۲۰۲۵ با اجرای کانن اوبرایان در سالن تئاتر دالبی برگزار شد و فیلم «آنورا» ساخته شان بیکر موفق به کسب جایزه بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر زن (مایکی مدیسون)، بهترین فیلمنامه اصلی و تدوین شد. شان بیکر، کارگردان فیلم «آنورا» نخستین فردی است که در یک سال برای یک فیلم، چهار جایزه اسکار برنده می‌شود. بیکر در مراسم اسکار ۲۰۲۵، جوایز بهترین فیلمنامه غیراقتباسی، بهترین تدوین، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را کسب کرد و با این جوایز، به رکورد دیگری از یک فیلم‌ساز مشهور والت دیزنی دست یافت. با این تفاوت که دیزنی در سال ۱۹۵۳ چهار جایزه اسکار را در یک شب برای چهار فیلم مختلف «صحرای زنده»، «اسکیموهای آلاسکا»، «سرزمین خرس‌ها» و «توت، سوت، پلانک و بوم» دریافت کرد. این پیروزی یک فصل پرآشوب را به پایان رساند، فصلی که این فیلم توانست با سرعتی سرگیجه‌آور از میان نامزدهای پیشتاز عبور کند و رقبایی مانند «امیلیا پرز» و «بروتالیست» را که بحث‌های مختلف از توئیت‌های توهین‌آمیز گرفته تا استفاده از هوش مصنوعی، مسیر کمپین‌شان برای اسکار را تغییر داد، پشت سر بگذارد.
این یک استقبال خارق‌العاده از سوی صنعت سرگرمی فیلمسازی بود که از فردی تجلیل کرد که بیشتر خارج از فضای هالیوود کار کرده و فیلم‌های کم‌هزینه‌ای مانند «نارنگی» و «پروژه فلوریدا» را ساخته است. موفقیت این فیلم در اسکار برای کمپانی نئون که توزیع‌کننده مستقل «آنورا» است، یادآور موفقیتی شد که پیش از این با «انگل» در سال ۲۰۲۰ به دست آورده بود. با این حال، «آنورا» با فروش ۴۰ میلیون‌دلاری در سطح جهان، یکی از کم‌درآمدترین فیلم‌های تاریخ اسکار هم هست. در واقع بیشتر فیلم‌هایی که اسکار به آنها افتخار می‌کند توسط تهیه‌کنندگان و شرکت‌های مستقل ساخته شده‌اند و این نشان می‌دهد که استودیوهایی که بیشتر منابع خود را بر ساخت فرنچایز متمرکز می‌کنند، مانند «تلماسه: قسمت دوم» و «شرور» فقط در بخش‌های فنی برنده شدند. «آنورا» در طول فصل جوایز موفقیت‌های چشمگیری داشته است و با برنده شدن در جوایز انجمن تهیه‌کنندگان، انجمن کارگردانان و انجمن نویسندگان برای بهترین فیلمنامه غیراقتباسی وارد مراسم اسکار شد. علاوه بر جوایز بیکر، مایکی مدیسون جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد و یورا بوریسوف نیز برای بهترین بازیگر مکمل مرد نامزد شد. این اولین فیلم بیکر نیست که به اسکار راه پیدا می‌کند و پیش از این ویلم دفو برای نقش مکمل خود در فیلم «پروژه فلوریدا» نامزد شده بود. با این حال، در فیلم «آنورا»، این نخستین‌باری بود که بیکر خودش به‌عنوان نویسنده یا کارگردان نامزد جایزه اسکار شد.
این رقابت که در طول یکی از بدترین بلایا ی طبیعی تاریخ لس‌آنجلس رخ داد، موجب شد تا اسکار با ادای احترام به آتش‌نشانانی که به کمک مردم آسیب‌دیده از آتش‌سوزی‌ها آمدند مراسم را جلو ببرد و همچنین فیلمی که مونتاژی از فیلم‌های زیادی بود که در این شهر فیلم‌برداری شده، یادآور اهمیت این شهر در تاریخ هالیوود شد.
هنگامی که بیکر جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کرد گفت: «ما همه امشب اینجا هستیم و این مراسم را تماشا می‌کنیم چون عاشق سینما هستیم. عشق به سینما از کجا شروع شد؟ از سالن‌های سینما». بیکر همچنین از کوئنتین تارانتینو که جایزه این بخش را اعطا کرد، به خاطر انتخاب مایکی مدیسون در فیلم «روزی روزگاری در هالیوود» تشکر کرد، که باعث شد او نیز مدیسون را برای بازی در «آنورا» انتخاب کند.
«بروتالیست» هم موفق به کسب سه جایزه ازجمله بهترین بازیگر نقش اصلی مرد برای آدرین برودی شد. «امیلیا پرز» که با ۱۳ نامزدی به جوایز اسکار ۲۰۲۵ آمده بود در نهایت به کسب دو جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن (زویی سالدانا) و بهترین ترانه اصلی موفق شد. «ملاقات» هم که ۱۰ نامزدی کسب کرده بود تنها به کسب یک جایزه بسنده کرد و «تلماسه: بخش دوم» هم دو جایزه اسکار را به خانه برد.
انیمیشن ایرانی «در سایه سرو» ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی توانست جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه را به خود اختصاص دهد. این نخستین جایزه اسکاری است که انیمیشن ایران موفق به کسب آن می‌شود و سومین جایزه اسکار تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. این زوج انیماتور که به سختی توانسته بودند، ویزای آمریکا را دریافت کنند تنها سه ساعت پیش از برگزاری مراسم پا به فرودگاه لس‌آنجلس گذاشتند و در نهایت توانستند خود را به سالن دالبی تئاتر برسانند. یک روز قبل از اسکار اما تامپسون منتقد ایندی‌وایر پیش‌بینی کرده بود که «در سایه سرو» اسکار بهترین انیمشین کوتاه را دریافت خواهد کرد. این انیمیشن پیش از این در بخش افق‌های جشنواره ونیز نامزد دریافت جایزه شده و جوایزی از جشنواره ترایبکا، جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کوتاه لس‌آنجلس و … دریافت کرده بود.
فیلمسازان «سرزمین دیگری نیست» جایزه بهترین فیلم مستند بلند را دریافت کردند. بازل آدرا، حمدان بالال، یووال آبراهام و راشل زور، اسکار بهترین فیلم مستند بلند را برای سرزمین دیگری دریافت کردند. این فیلم که توسط فیلمسازان فلسطینی و اسرائیلی ساخته شده، درگیری فلسطین و اسرائیل را بررسی می‌کند. در این مستند که طی پنج سال ساخته شده است، اجبار فلسطینی‌ها توسط رژیم‌ صهیونیستی برای ترک منازل خود در منطقه «مسافر یطا» در کرانه‌باختری به نمایش گذاشته شده است. این مستند نمایشگر تفاوت‌های زندگی ۲ دوست است و هم‌چنین لحظات غنی انسانی را در خود دارد. مثل صحنه‌ای که در آن یک مادر فلسطینی وارد غاری می‌شود که به آن پناه برده است، دخترش را می‌بوسد و به او می‌گوید:‌ «عشق من تویی. فردا روزی تازه است».‌ کارگردانان فیلم «سرزمین دیگری نیست» که جایزه اسکار بهترین مستند را از آن خود کردند، خواستار اقدامات فوری جامعه جهانی برای توقف بی‌عدالتی و پاک‌سازی قومی مردم فلسطین شدند. پس از اهدای این جایزه وزیر فرهنگ رژیم صهیونیستی نسبت به دستیابی این مستند به اسکار، واکنش نشان داد و گفت: «لحظه غم‌انگیزی برای دنیای سینماست».
آدرین برودی که پیش‌تر برای «پیانیست» برنده اسکار شده، دومین اسکار بهترین بازیگر مرد را برای بازی در فیلم «بروتالیست» دریافت کرد، در نقش یک بازمانده هولوکاست و معماری مجارستانی ظاهر شده که به آمریکا مهاجرت کرده است. کسب جایزه برودی، یکی از ۳ جایزه برای «بروتالیست» بود، پس از یک سلسله شکست‌ها به دست آمد که او را تقریباً از سینما کنار گذاشته بود. او گفت: «بازیگری یک حرفه بسیار شکننده است. مهم نیست در کجای حرفه خود هستید، مهم نیست که چه کارهایی انجام داده‌اید، همه چیز می‌تواند از بین برود و من فکر می‌کنم که چیزی که این شب را خاص می‌کند آگاهی از این امر است و قدردانی از اینکه هنوز می‌توانم کاری را که دوست دارم انجام دهم».
مایکا مدیسون شوکه شده، که مانند خیلی‌های دیگر انتظار داشت جایزه بهترین بازیگر زن را به دمی مور برای «ماده» ببازد، با رفتن روی صحنه گفت: «من در لس‌آنجلس بزرگ شدم، اما همیشه حس می‌کردم هالیوود از من بسیار دور است، بنابراین حضور در اینجا، ایستادن در این اتاق امروز واقعاً باورنکردنی است».
پیکر بی‌جان جین هکمن که ۵ بار نامزد اسکار و برنده ۲ بار این جایزه، چند روز قبل از مراسم پیدا شد و تهیه‌کنندگان را به تکاپو انداخت که چگونه از او در طول نمایش تجلیل شود. مورگان فریمن غمگین با لباسی سیاه‌روی صحنه اسکار رفت تا به یاد جین هکمن بازیگر بزرگ سینما که چند روز پیش از اسکار درگذشت، سخنانی بگوید و یادش را گرامی بدارد. این دو در ۲ فیلم «نابخشوده» محصول و «تحت سوء‌ظن» با هم کار کرده بودند و فریمن در ادامه گفت: «جین همیشه می‌گفت من به میراث فکر نمی‌کنم. فقط امیدوارم مردم از من به‌عنوان فردی که سعی در انجام کارهای خوب داشته‌ام یاد کنند. بنابراین فکر می‌کنم وقتی می‌گویم: جین، تو را به این خاطر و خیلی چیزهای دیگر به یاد می‌آورم، دارم حرف دل همه ما را می‌زنم».