توسط : رونمایی روسیه از تازهترین نسخه موشک کروز هستهای
گروه بینالملل: ولادیمیر پوتین روز یکشنبه در تصویری که دفتر کرملین منتشر کرد با یونیفورم نظامی در یکی از پستهای فرماندهی نیروی مشترک ظاهر شد و از نزدیک در جریان آزمایش تازهترین نسخه موشک کروز هستهای «بوروِوِستنیک» قرار گرفت، صحنهای که حکایت از پیامی حساب شده به غرب دارد.
در این نشست، والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه به پوتین اطلاع داد که آخرین آزمایش این موشک در ۲۱ اکتبر انجام شد؛ موشک طبق اعلام رسمی حدود ۱۴ هزار کیلومتر را در هوا طی کرد و مدت نزدیک به ۱۵ ساعت پرواز داشت، رقمی که روسیه آن را «حد نهایی توانایی» ندانست. ریاست ستاد کل تاکید کرد که این پرواز چندساعته و مانورهای عمودی و افقی انجامشده، نشاندهنده توانایی آن برای «غلبه بر سامانههای دفاعی» است.
پوتین خود بوروِوِستنیک را «نمونهای بیهمتا در جهان» خواند و ادعا کرد که این سلاح میتواند از سد سامانههای دفاع موشکی عبور کند؛ گفتهای که در فضای رقابت سیاسی و نظامی کنونی، پیامی مستقیم به واشنگتن و متحدان اروپایی محسوب میشود. پوشش نظامی او که تا حدی نادر است نیز به سرعت در تفسیرها بهعنوان ژستی نمادین تعبیر شد؛ واکنشی بالقوه به تهدیدهای مطرح شده از سوی کاخ سفید درباره تحویل موشکهای تاماهاوک به اوکراین.
ادعاهای مقامهای کرملین درباره «برد نامحدود» و «شکستناپذیری در برابر دفاعهای موجود و آتی» با تردید کارشناسان خارجی همراه است؛ جزئیات فنی دقیقی از طراحی داخلی موشک یا نتایج مستقل آزمایشها در دسترس نیست و پیشینه پروژه شامل شکستها و حوادثی از جمله یک انفجار در سال ۲۰۱۹ نیز بوده است. با این حال مسکو میگوید، پروژه اکنون در «مرحله نهایی توسعه» است و بهزودی بهصورت عملیاتی در یگانهای خط مقدم مستقر خواهد شد.
در حالی که مسکو از «بوروِوِستنیک» بهعنوان سلاحی بیهمتا با برد نامحدود یاد میکند، کارشناسان هشدار میدهند که موشکهای هستهای با نیروی محرکه هستهای میتوانند بسیار دشوار برای کنترل باشند و خطرات محیطزیستی جدی ایجاد کنند. تجربه تاریخی نشان میدهد که هم ایالات متحده و هم اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد، پروژههایی مشابه را دنبال کردند اما در نهایت آنها را کنار گذاشتند چراکه ریسک فنی و زیستمحیطی آنها بیش از حد بالا بود. چنین سابقهای، سوالات جدی درباره ایمنی، قابلیت اطمینان و پیامدهای بالقوه زیستمحیطی آزمایشهای اخیر روسیه مطرح میکند و تردیدها نسبت به واقعی بودن ادعاهای «برد نامحدود» و «غیرقابل شکست بودن» بوروِوِستنیک را افزایش میدهد.
پیش از این، بحث ارسال تاماهاوکهای بردبلند از سوی ایالات متحده به اوکراین بهعنوان اهرمی برای وادار کردن مسکو به مذاکره یا فشار نظامی و سیاسی مطرح شده بود، پیشنهادی که خود با تهدیداتی از سوی کرملین روبهرو شده و اکنون به بهانهای برای نمایش قدرت روسیه بدل شده است. تحلیلگران میگویند این تبادل ادعاها و ژستها بیش از آنکه تنها درباره یک سلاح خاص باشد، بخشی از بازی بزرگتر بازدارندگی و پیام فرستادن در آستانه مذاکرات یا ملاقاتهای محتمل رهبران است.
در همین حال، اوضاع میدانی در اوکراین نیز همچنان ناآرام است. طی حملات شبانه اخیر به شهرها، مقامات اوکراینی از مجروح شدن دهها نفر در پایتخت و تلفات در سراسر کشور خبر دادهاند؛ ولودیمیر زلنسکی نیز در بیانیهای از استفاده گسترده پهپادها، بمبها و موشکها علیه زیرساختها و جمعیت غیرنظامی سخن گفت که فشار بر جامعه بینالمللی را افزایش میدهد. این شرایط، صحنهای را خلق میکند که در آن هم نمایش تسلیحاتی مسکو و هم تهدید تعهدات نظامی واشنگتن میتواند، پیامدهای سریع و نامشخصی در میدان نبرد و دیپلماسی داشته باشد.
پرسش کلیدی اکنون این است: آیا اعلام این «آزمایش سرنوشتساز» و نمایش نمادین پوتین در یونیفورم به کاهش تنش و وارد آوردن فشار به طرف مقابل منجر خواهد شد یا اینکه به تشدید مسابقه تسلیحات و موج تازهای از تحریمها و پاسخهای نظامی میانجامد؟ تا زمان بررسیهای مستقل و ارزیابی دقیق تحریمها، پیامهای سیاسی و واکنشهای میدانی، تردید و نگرانى همچنان محور بحثهای بینالمللی خواهد بود.
