صفآرایی کانادا مقابل آمریکا
ترامپ در دور اول ریاستجمهوری خود در باب وضع تعرفهها ثابت کرد که به هیچوجه قرار نیست که به چین رحم کند و در آن دوره (۲۰۱۷ – ۲۰۲۱) تمام توان خود را بر این مساله معطوف کرد. این اقدام ترامپ در آن روزها باعث شد تا چین هم دست به اقدام متقابل بزند و در نهایت مدلی از جنگ تعرفهها شکل گرفت. در آن زمان موج پاندمی کووید -۱۹ باعث شد تا علاوه بر جنگ تعرفهای، ایالاتمتحده و چین به سمت یک تنش سیاسی- رسانهای گسترده پیش بروند؛ بهگونهای که ترامپ در آن موقع سعی کرد با مانور بر چینهراسی، یک تقابل اجتماعی را هم در برای پکن به وجود بیاورد و در برخی از مواقع دیده شد که یک موج ضد چینی در رسانهها و فضای مجازی از سوی او و تیمش به راه افتاد. همین موضوع را حالا هم میتوانیم به وضوح مشاهده کنیم. ترامپ اعتقاد دارد که کانال پاناما به جولانگاهی برای چینیها مبدل شده و در ۴ سال گذشته که بایدن و دموکراتها در کاخ سفید بودند، این روند عمیقتر شده است. ترامپ اگرچه در مورد کانال پاناما، ادعاهای تاریخی را به زبان میآورد اما غایت اهداف او همچنین راهبرد بالادستی ایالاتمتحده چین است. واشنگتن بر این عقیده است که پکن به عنوان اولین و آخرین رقیب تجاری ایالاتمتحده باید مهار شود و در این راستا بحث هزینهزایی برای چینیها در عرصه نظامی و سیاسی هم در دستور کار است؛ به عنوان مثال، هنگکنگ که در سال ۲۰۱۹ – ۲۰۲۰ یکسری از اعتراضات را علیه لایحه استرداد مظنونان مورد نظر چین از سر گذراند و یا تقویت بنیه دفاعی تایوان به انضمام برگزاری رزمایشهای مشترک آمریکا با فیلیپین ازجمله آزارهای سیاسی- امنیتی است که ایالاتمتحده علیه پکن در دستور کار قرار داده است. با تمام این تفاسیر حالا باز هم یک جنگ تعرفهای جدید از سوی ایالاتمتحده به راه افتاده که حالا این بار صرفاً چین مدنظر قرار ندارد بلکه کانادا و مکزیک هم در این راستا در فهرست اهداف تعرفهای ترامپ قرار گرفتند. بر همین اساس رئیسجمهور ایالاتمتحده، اعلام کرد که از سهشنبه ۴ مارس (۱۴ اسفند) تعرفههای ۲۵ درصدی بر واردات از کانادا و مکزیک اعمال خواهد شد. او (دوشنبه) با بیان اینکه دیگر فرصتی برای مذاکره با دو متحد تجاری آمریکا (کانادا و چین) وجود ندارد، گفت که همه چیز قطعی شده و این تعرفهها اجرایی میشوند. در پی اظهارات ترامپ و اعلام رسمی اجرای تعرفهها علیه کانادا و مکزیک، بازارهای سهام که پیشتر نیز در وضعیت نزولی بودند، افت بیشتری را تجربه کردند و این درحالی است که رئیسجمهور آمریکا در اول فوریه فرمان اجرایی اعمال تعرفههای ۲۵ درصدی بر مکزیک و بسیاری از کالاهای وارداتی از کانادا را امضا کرد. ترامپ همچنین اعلام کرد که او علت این تصمیم را ادامه ورود غیرقانونی مواد مخدر به آمریکا از طریق مکزیک و کانادا اعلام کرد. علاوه بر این دونالد ترامپ اعلام کرد که از سهشنبه (۴ مارس) تعرفه جدیدی معادل ۱۰ درصد بر واردات از چین نیز اعمال خواهد شد. ترامپ همچنین گفته است که «مقادیر عظیمی از فنتانیل از مکزیک وارد آمریکا شده و همانطور که میدانید از چین نیز به مکزیک و کانادا میرود که این روند باید متوقف شود».
تعرفه متقابل
اینکه ترامپ این بار وضع تعرفهها علیه مکزیک، کانادا و چین را به دلیل مواد مخدر اعلام میکند، موضوعی است که در نهایت نشان میدهد این موضوع به عنوان یکی از محورهای جدی محافظهکاران در دستور کار قرار گرفته است. بر همین اساس حالا کانادا و مکزیک به انضمام چین، یک تقابل مشخص را علیه ترامپ سروشکل دادهاند.
جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا در بیانیهای اعلام کرد که «کانادا اجازه نخواهد داد این تصمیم غیرموجه بیپاسخ بماند. براساس اظهارات وی، مرحله اول وضع تعرفه ۲۵ درصدی روی حدود ۳۰ میلیارد دلار کانادا (۲۰.۶ میلیارد دلار) کالاهای صادرکنندگان آمریکایی است و از صبح سهشنبه به وقت نیویورک اعمال خواهد شد مگر اینکه آمریکا، تعرفههای خود را کاهش دهد. دور دوم تعرفهها با همین نرخ روی ۱۲۵ میلیارد دلار کانادا در مدت ۳ هفته اعمال خواهد شد و اقلام بزرگ مانند خودرو، کامیون، فولاد و آلومینیوم را شامل میشود. کلائودیا شینباوم، رئیسجمهوری مکزیک هم در نشست مطبوعاتی صبحگاهی خود خاطرنشان کرد در صورتی که تعرفهگذاری ترامپ اجرایی شود، آرامش وجود داشته و ما نیز برنامههایی داریم. او گفت که ارتباط دائمی با بخشهای مختلف اعم از امنیتی و تجاری وجود دارد و ما منتظر خواهیم بود تا ببینیم چه اتفاقی میافتد. این در حالی است که رویترز گزارش داده که اظهارات ترامپ به تنش در بازارها دامن زد و پزو (واحد پول ملی مکزیک) را تضعیف کرد؛ تا جایی که دوشنبهشب (به وقت محلی) هر پزو در مکزیک با ۲۰.۷۹ واحد دلار معامله شد و به گزارش رسانههای مکزیکی، تنش در بازار هر ساعت که میگذرد بیشتر میشود!
اما چین هم درخصوص تعرفههای وضع شده از سوی ایالاتمتحده ساکت ننشسته است و دولت این کشور اعلام کرد که از ۱۰ مارس، تعرفههای اضافی تا ۱۵ درصد بر برخی کالاهای آمریکایی اعمال و صادرات به ۱۵ شرکت آمریکایی را محدود میکند. در این راستا لو کینجیان، سخنگوی کنفرانس مشورت سیاسی خلق چین در این زمینه به خبرنگاران گفت که روابط چین با آمریکا احتمالاً اختلافاتی دارد اما چین، فشار یا تهدید را نمیپذیرد. بر اساس بیانیه وزارت دارایی چین تعرفه ۱۰ درصدی اضافی نیز برای ذرت خوشهای، سویا، گوشت خوک، گوشت گاو، آبزیان، میوهها، سبزیجات و لبنیات اعمال خواهد شد. همچنین وزارت بازرگانی چین نیز اعلام کرد که به دلیل افزایش دوبارۀ نرخ تعرفهها از ایالاتمتحده به سازمان تجارت جهانی شکایت خواهد کرد. این درحالی است که باید دانست چین بزرگترین بازار برای محصولات کشاورزی آمریکا به شمار میرود و در سال ۲۰۲۴ محصولات کشاورزی ایالاتمتحده به ارزش ۲۹.۲۵ میلیارد دلار را وارد کرده که کاهش ۱۴ درصدی نسبت به سال قبل را نشان میدهد و با کاهش ۲۰ درصدی در سال ۲۰۲۳ همراه است. لذا باید دید که طی هفتههای آینده این تقابل تجاری تا کجا و تا چه حدی پیش میرود و عمیق میشود و آثار آن چگونه نمایان خواهد شد.