رنگ‌زمینه

صفحه اصلی > اقتصاد : آرامش بازار

آرامش بازار

ریزش قیمت دلار و سکه پس از حمله شبانه به ایران

اسرائیل دیروز ترجیح داد با حمله‌ای محدود که نتایج آن نامعلوم است، نقاطی را در ایران مورد هدف قرار دهد. این حمله می‌توانست بازارها را به آتش بکشد اما بر خلاف تصورات، بازارها در تهران آرام گرفتند. بازار سهام در تهران پس از چند روز حرکت در مسیر منفی، سرانجام مثبت شد و قیمت دلار و طلا در بازارهای تهران با کاهش مواجه شدند.
بازارها معمولا در شرایط مشابه، فرو می‌ریزند و از شاخص‌ها خاکستر به جا می‌ماند اما بر خلاف تصورات، بازارها در ایران به حمله شبانه اسرائیل، واکنش منفی نشان ندادند. یکی از دلایل این واکنش این بود که انتظار حملات سنگین‌تری می‌رفت اما اسرائیل ترجیح داد با ایران درگیری نشود که نشان از موفق بودن عملیات صبح صادق ۲ دارد. نکته بعد، قدرت پدافندی ایران بود که نشان داد، ایران تنها روی موشک‌ها تهاجمی سرمایه‌گذاری نکرده و پدافند هوایی نیز موفق است. به این ترتیب بورس تهران بعد از ۸ روز منفی سرانجام دیروز به روند نزولی خود پایان داد و با افزایش بیش از ۲۴ هزار واحدی (معادل ۱.۲۴ درصد)به سطح یک میلیون و۹۹۵ هزار واحد رسید. بورس تهران تنها ۵ هزار واحد تا پشت سر گذاشتن مرز روانی دو میلیون واحد دارد.
دیروز بازارهای دلار و سکه نیز همراه با بازار سهام تحت ‌تاثیر وقایع عالم سیاست قرار گرفتند. در نخستین روز هفته، فضای بازارها در یک چرخش ناگهانی سمت و سوی متفاوتی به خود گرفت. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم این هفته، هفته پرخبری در بازارها خواهد بود و طبیعی است که بازارها تغییر مسیر دهند. درحالی که شاخص کل بورس در جریان دادوستدهای دیروز صعودی بود، دلار به کانال ۶۵ هزار تومان برگشت و سکه نیز با کاهش ارتفاع قیمتی اکنون در سطح ۵۰ میلیون تومان درحال معامله است.
در روزهای اخیر بازار سهام با تشدید عرضه‌ مواجه بوده و در مسیر نزولی حرکت کرده بود. اما دیروز بازار بعد از ۹روز با ورود پول ۱۹۳ میلیارد تومانی روبه‌رو شد. تحلیلگران در زمینه تغییر ریل بازارها می‌گویند؛ بازارها «تنش‌های نیمه‌شب در تهران» را به مثابه پایان درگیری نظامی تلقی کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت ممکن است این روند در روزهای آینده نیز تداوم یابد.

نسخه ۴ بندی ناشران برای بهبود وضعیت بورس
محمود گودرزی که در نشست دیروز رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با ناشران بزرگ حضور داشت، گفت: برداشت کلی جامعه این است که در حال دوری جستن از ریسک‌های سیستماتیک هستیم. در هفته جاری جلساتی را به صورت مستمر برگزار خواهیم کرد تا بتوانیم گام‌های بلندی به سمت تغییر جو روانی بازار برداریم. در همین زمینه دیروز در نشست ناشران بزرگ در سازمان بورس، بخش اول بسته بهبود بازار که در جلسه روز پنج‌شنبه هیات مدیره سازمان و مدیران عامل ارکان و نهادها نهایی شده بود، معرفی شد.
بر اساس این بسته نهادهای مالی دارای صندوق‌های درآمد ثابت، نسبت به افزایش سهم سهام در پرتفوی خود بر اساس رویه‌های تعریف ‌شده اقدام خواهند کرد. در این زمینه با توجه به لزوم کاهش ‌وزن سپرده‌های بانکی، منابع آزاد شده نیز زمینه‌ حمایت از سهام ارزنده را فراهم می‌کنند. دیروز بخش اول بسته بهبود بازار سرمایه هم ابلاغ شد:
با توجه به اهمیت عوامل بنیادی اثرگذار بر سهام شرکت‌ها، ناشران برنامه‌های خود برای بهبود سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه در باقی‌مانده سال را به سازمان ارائه داده و در سامانه کدال منتشر کنند به نحوی که عملکرد شرکت‌ها در نیمه‌ دوم سال، بهبود قابل ملاحظه‌ای نسبت به نیمه‌ اول داشته باشد.
ناشران بزرگ اقدام‌های عملی و جدی برای حفظ ارزش ذاتی سهام شرکت‌های زیرمجموعه و گروه خود به عمل آورند.
نهادهای مالی دارای صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به افزایش سهم سهام در پرتفوی خود بر اساس رویه‌های تعریف ‌شده، اقدام کنند. در این خصوص با توجه به لزوم کاهش ‌وزن سپرده‌های بانکی، منابع آزاد شده نیز زمینه‌ حمایت از سهام ارزنده را فراهم می‌کند.
مسائل و محدودیت‌های اثرگذار بر سودآوری شرکت‌ها مانند قطعی برق وگاز، مسائل مالیاتی، حقوق دولتی، قیمت مواد اولیه و خوراک و نظایر آن به ‌ویژه موارد باقی‌مانده در لایحه‌ بودجه به‌ صورت مشترک توسط ناشران و سازمان پی‌گیری شود.

اما در بازار نفت چه خبر است؟
مصرف‌کنندگان، رانندگان و سیاستمداران سراسر جهان با نگرانی بهای نفت را رصد می‌کنند و سرمایه‌گذاران در حال خروج کامل از خاورمیانه هستند اما در ایران مردم نگران شوک‌هایی هستند که از ناحیه افزایش نرخ ارز می‌تواند، دارایی‌شان را تحت تأثیر قرار دهد.
جنگ بین اسرائیل و حماس که یک سال قبل آغاز شد، کم‌کم به دیگر نقاط خاورمیانه سرایت می‌کند. اگر جنگی همه‌جانبه بین ایران و اسرائیل دربگیرد، تهدیدی آشکار و ترسناک برای منطقه خاورمیانه خواهد بود که یک‌سوم نفت خام دنیا را تولید می‌کند. هیچ کالای تجاری دیگری به اندازه نفت بر اقتصاد جهان تاثیر نمی‌گذارد. همان‌گونه که نامزدهای ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده به خوبی می‌دانند هیچ کالایی به اندازه نفت نمی‌تواند نتایج انتخابات را تغییر دهد. تجربه دو سال تورم به ما نشان داد که رای‌دهندگان تا چه اندازه از چشم‌انداز یک تکانه چسبنده تنفر دارند.
به همین دلیل دموکرات‌ها تلاش می‌کنند، اسرائیل و ایران را از تشدید درگیری‌ها برحذر دارند. با حمله اسرائیل به حزب‌الله لبنان و اقدام تلافی‌جویانه ایران با شلیک مستقیم حدود ۲۰۰ موشک به اسرائیل، ظرف یک هفته، بهای نفت ۱۰ درصد بالا رفت. بهای نفت در ۷ اکتبر به ۸۱ دلار در هر بشکه رسید سپس روبه‌ نزول گذاشت. دو سال‌ونیم قبل و در جریان حمله روسیه به اوکراین بهای نفت از مرز ۱۲۰ دلار گذشت چون غرب تحریم‌هایی را علیه روسیه به اجرا گذاشت و این نگرانی شدت گرفت که عرضه نفت از جانب دومین صادرکننده بزرگ جهان با اختلال مواجه شود. این ‌بار چه اتفاقی ممکن است، رخ دهد؟ اگر جنگ شدت گیرد احتمال بروز یک تکانه جدی نفتی بالا می‌رود. اما فراوانی عرضه در زمان حال به ما می‌گوید که بازار نفت در مقایسه با سال ۲۰۲۲ آسیب‌پذیری کمتری در برابر چنین تکانه‌هایی دارد. البته فضای جهانی نیز با فضای سال ۲۰۲۲ تفاوت چشم‌گیری دارد. در زمان حمله روسیه به اوکراین عرضه نفت کاهش یافته و تقاضا در حال افزایش بود چون کشورهای جهان از قرنطینه‌ها و تعطیلی‌های کووید خارج می‌شدند. بازار در آن زمان مستعد فروپاشی بود. امروز جهان در نفت شنا می‌کند. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) و کشورهای متحد آن به رهبری عربستان سعودی تلاش می‌کنند با کاهش عرضه، قیمت‌ها را در سطح بالا نگه دارند. اما این طرح ناکام ماند و به افزایش بی‌نظمی و فریبکاری در میان دیگر اعضا منجر شد. اکنون این طرح کنار گذاشته شده است و اوپک وعده می‌دهد که در ماه دسامبر تولید را بالا ببرد.
حتی عربستان سعودی که برای تامین مالی پروژه‌های جاه‌طلبانه‌اش به بهای بالای نفت نیاز دارد اکنون عقب نشسته است. گزارش می‌شود که این کشور از هدف قیمتی ۱۰۰ دلاری کوتاه آمده تا حداقل بتواند، سهم خود را در بازار افزایش دهد. اوپک و متحدانش به اندازه بیش از پنج میلیون بشکه در روز ظرفیت مازاد دارند و عربستان به ‌تنهایی می‌تواند سه میلیون بشکه به تولید خودش بیفزاید. اختلاف‌نظرها در اوپک یک تحول بنیادی دیگر را پنهان کرده است. در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از نفت دنیا از سوی کشورهای دیگری تامین می‌شود که جزو اعضا یا متحدان اوپک نیستند. سهم آنها در سال ۲۰۱۹ فقط ۴۴ درصد بود. تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا با اختلاف زیاد بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت دنیا هستند. برزیل، کانادا و گویان در سال‌های اخیر تولید خود را بالا برده‌اند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تولید کشورهای غیرعضو اوپک در سال آینده به میزان ۵/۱ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد.
همزمان، تقاضا برای نفت آرام گرفته است. اقتصادهای اروپا و آمریکا پس از شوروهیجان پساکووید اکنون سرد شده‌اند چون اثرات منفی نرخ‌های بالای بهره در گذشته آشکار شده‌اند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ۸ اکتبر پیش‌بینی خود را برای تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ به خاطر تضعیف فعالیت‌های تولیدی در جهان بازبینی کرد. مبادله‌گران نفت تا قبل از تازه‌ترین منازعات خاورمیانه پیش‌بینی می‌‌کردند که به خاطر کاهش تقاضا و گسترش عرضه، در سال ۲۰۲۵ شاهد فراوانی نفت با قیمتی کمتر از بشکه‌ای ۷۰ دلار باشیم.
فراوانی عرضه در زمان حال ما را از تکانه‌های ژئوپلیتیک حفظ می‌کند اما نباید کاملاً به آن اعتماد کرد. اگر اسرائیل به زیرساختارهای نفتی ایران حمله کند ممکن است ایران هم به سراغ آن دسته از تولیدکنندگان نفت- مانند بحرین و امارات- برود که با اسرائیل قراردادهای تجاری امضا کرده‌اند یا اینکه تنگه هرمز-که بیشتر نفت دنیا از آن می‌گذرد- را مسدود کند. این امر بهای نفت را به نقاط اوج سال ۲۰۲۲ بازمی‌گرداند.
چنین اقدامی هم پای آمریکا را به جنگ باز می‌کند و هم اندک دوستان ایران از قبیل چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است را خشمگین خواهد کرد. اما احتمال سناریوهای کابوس‌وار را نمی‌توان هیچ‌گاه در خاورمیانه منتفی دانست. از آنجا که تولید نفت هنوز به تعداد انگشت‌شماری از کشورها وابسته است، عرضه آن در قبال تصمیمات چند حکومت آسیب‌پذیر خواهد بود. اما به لطف کاهش تقاضا و فراوانی تولید، بازار در مقایسه با گذشته سپرهای ایمنی بیشتری دارد.

sazandegi

پست های مرتبط

مارپیچ دستمزد و تورم

چرا دولت نتوانست حقوق‌ها را بیشتر افزایش دهد؟  

۷ آبان ۱۴۰۳

فقرای تثبیت‌شده!

مرکز پژوهش های مجلس می گوید: اندکی بیش از ۳۰درصد از جمعیت…

۵ آبان ۱۴۰۳

نگرانی بزرگ بخش خصوصی

ناترازی انرژی با اقتصاد ایران چه می کند؟ نشست خبری اولین همایش…

۴ آبان ۱۴۰۳

دیدگاه کاربران (1 دیدگاه)

  1. آیین نامه واردات خودرو برای افراد حقیقی چی شد مگر خودت پزشکیان نگفتی چرا مردم باید ۱۰۰ % تعرفه بدهند باید تعرفه واردات حداکثر ۵۰% باشد وافراد حقیقی با پول خودشان در خارج بتوانند برای خود خودرو بیاورند و جلوی رانت خواری افراد خاص گرفته شود و الا مردم را میآوریم به خیابانها

دیدگاهتان را بنویسید