محمد مهاجری، روزنامهنگار
انتخابات مجلس دوازدهم بر بستر عملکرد دولت سیزدهم برگزار شد. در واقع بعد از انتخابات کمرونق ۱۴۰۰ که به روی کار آمدن آقای رئیسی انجامید، تصور میرفت که به دلیل بیاعتمادی نسبی جامعه به صندوق رای و به انتخابات، مجلسی که قرار است شکل بگیرد مجلس چندان پرقدرتی نباشد. به این دلیل که مردم در انتخابات ۱۴۰۰ متوجه شدند که صلاحیت کاندیداهایی که میتوانستند بالقوه در فضای سیاسی ۱۴۰۰ نقشآفرینی کنند را رد کردند، یا شرایطی را فراهم کردند که آنها نتوانند در انتخابات شرکت کنند. البته منهای آقای همتی و آقای مهرعلیزاده که از قبل هم مشخص بود فضا برای موفق شدن آنها چندان فراهم نیست، افراد دیگری در عرصه انتخابات حضور نداشتند. از آن گذشته، آسیبی از سال ۱۳۹۸ به قبل ایجاد شده بود که گویا بخشی از حاکمیت به دنبال از بین بردن اعتماد مردم از طریق بیتوجهی به آنها بود.
آقای روحانی در سالهای ۹۲ و ۹۶ با شعار برجام، یعنی رفع تحریمها و ایجاد ارتباط با کشورهای مختلف دنیا رای آورد اما وقتی در داخل جریان به اصطلاح کاسب سیاسی و اقتصادی عملاً کاری کردند که برجام زمین بخورد با ترامپ و اسرائیلیها برای برهم زدن برجام همسو شدند لذا تحریمها به تدریج گریبانگیر کل اقتصاد کشور شد و نه تنها باعث مشکلات اقتصادی شد بلکه یک تصور و احساسی در مردم شکل گرفت که از راه صندوق رای نمیشود به نتیجه رسید. زیرا بخش بزرگی از جامعه به آقای روحانی برای رفع تحریمها از طریق برجام رای داده بودند اما یک جریان سیاسی در مجلس برجام را آتش زدند و با تبلیغ در رسانهها و رادیو و تلویزیون، برجام را نوعی غربگرایی معرفی کردند که خب بخش بزرگی از جامعه (طبقه متوسط) احساس کردند که رای آنها فایدهای ندارد. بنابراین در انتخابات ۹۸ اولین شوک به انتخابات وارد شد و میزان مشارکت زیر ۵۰ درصد را داشتیم. در ۱۴۰۰ مجدداً همان اتفاق افتاد و مردم حضور پیدا نکردند؛ لذا این مبارزه منفیای که جامعه شروع کرد در انتخابات ۱۴۰۲ و ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ ادامه پیدا کرد و با مشارکت بسیار حداقلی مواجه شد.
معمولاً زمانی که انتخابات پرشور باشد یک پیام برای داخل و یک پیام برای خارج دارد. انتخابهایی که پرشور بوده همیشه سیگنالی پررنگ و معنادار برای خارجیها بوده که به آنها اعلام میشده، جمهوری اسلامی دارای پشتوانه مردمی و دموکراسی بسیار پررنگ است. زمانی هم که با انتخابات مشارکت پایین مواجه بودیم این احساس در طرفین خارجی به وجود میآمد که میتوانند با اعمال بیشتر زحمات دردسرهای بیشتری را برای جمهوری اسلامی فراهم کنند.
بنابراین با اینکه آقای رئیسی شعارهایی از قبیل دیپلماسی فعال، ارتباط با دنیا و همسایگان میدهد اما در دنیا شعار ایشان خیلی معتبر شمرده نمیشود زیرا با رئیس دولت سیزدهم با پشتوانه بزرگ مردمی نیامده است. این اتفاق برای مجلس یازدهم نیز افتاد و در مجلس دوازدهم به شکل شدیدتری بروز کرد. اتفاق بدتر دیگری نیز در انتخابات مجلس دوازدهم داشتیم و آن سوءاستفادههای مالیای بود که این بار جریان اصولگرا انجام داد که به افشاگری خودشان علیه یکدیگر انجامید و حال معلوم شده است که رقمهای هنگفتی خرج انتخابات شد. درحالی که در مجلس یازدهم و دورههای قبل دستکم در جریان اصولگرا چنین اتفاقات پررنگی دیده نمیشد. در نتیجه وقتی چنین افشاگریهایی را به حضور کمرنگ مردم اضافه کنیم، خروجی آن مجلسی کمرونق خواهد بود. اما این مجلس کمرونق با اینکه با عدم حضور مردم در انتخابات شکل گرفته است به هر حال مجلسی قانونی است و تمام حقوق، وظایف و اختیاراتی که مجالس دیگر داشتهاند را داراست. هرچند ممکن است که مصوبات مجلس دوازدهم به اندازه مصوبات مجالس قبل دارای پشتوانه مردمی نباشد کمااینکه در مجلس یازدهم هم نبود ولی به هر حال قانونی است. به هر سو، انتخاباتی که در نتیجه ردصلاحیت چهرههای معروف و از همه بدتر عدم مشارکت مردم شکل گرفته به نظر میرسد که دارای ۳ فراکسیون اصلی است. هرچند امکان دارد هر کدام از این فراکسیونها خودشان در آینده فراکسیونهای فرعی هم داشته باشند، دارد. این ۳ فراکسیون اصلی، فراکسیون جریان آقای قالیباف و جبهه پایداری، فراکسیون امنا که میتوان از آنها به عنوان تندروهای سیاسی نام برد و فراکسیون مستقلین، اصلاحطلبان و اعتدالیون است. دو فراکسیون اول ممکن است، اعضایشان مشترکات بیشتری داشته باشند و به سمت هم متمایل شوند اما فراکسیون مستقلین ویژگیای دارد که در مجلس یازدهم نبود و آن این است که در مجلس دوازدهم نسبت به قبل پرقدرتتر است. بنابراین به دلیل داشتن قدرت بالاتر میتواند تمام ضعفهایی که مجلس دوازدهم خواهد داشت را با خردورزی تا حدی جبران کرد. البته به شرطی که منسجم عمل کنند و به لوایح و طرحها به صورت تشکیلاتی رای بدهند یا ندهند. در این حالت میتوان امیدوار بود که مجلس دوازدهم از آفتهای مجلس یازدهم به دور باشد ضمن اینکه میتواند یک اقلیت بسیار حراف، بداخلاق و تندرو که بین نمایندگان مجلس دوازدهم هستند را عملاً بلاتاثیر کنند.