توسط : حضور محمدجواد ظریف در داخل و خارج دولت چه تفاوت‌هایی دارد؟
به قلم؛ سیدجلال ساداتیان؛ دیپلمات پیشین
بدون‌شک زحمات محمدجواد ظریف در چند ماه گذشته همچنین تلاش او در قالب شورای راهبری برای کسی پوشیده نیست. زمانی که فهرست کابینه چهاردهم تکمیل و منتشر شد به نوعی ما شاهد آن بودیم که اقدامات ایشان در عمل به نتیجه کمی رسید. ظریف در این چند ماه پا به پای مسعود پزشکیان به فعالیت خود ادامه داد اما به هر صورت کنار کشید تا به همه بگوید تا آخرین دقیقه تلاش کرد تا بتواند تحول جدی ایجاد کند. اگر محمدجواد ظریف درون دولت چهاردهم باقی بماند و قرار باشد که هر دم با مشکلات و سنگ‌اندازی‌های گوناگون روبه‌رو شود، اساساً دیگر نمی‌تواند در جایگاه خود منشأ اثر مثبت باشد و عملاً توصیه‌های وی را نادیده می‌گیرند. اگر ضمانت اجرایی در این خصوص وجود داشته باشد بدون‌شک او می‌تواند در داخل دولت اثرگذاری مثبت داشته باشد اما به دلیل برخی شرایط و دشمنی‌های بی‌حساب وکتابی که از سوی بعضی از جریانات و افراد علیه ایشان رخ داده، بدون شک هیچ خروجی مفیدی به عمل نخواهد آمد. اخیراً زمانی که سیدعباس عراقچی به‌عنوان گزینه پیشنهادی برای اداره وزارت خارجه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی برنامه‌های خود را مطرح کرد به‌گونه‌ای با وی برخورد شده که گویی جلسه تفتیش عقاید است و در این جلسه موضوع «باند نیویورکی‌ها» مطرح شده و در این راستا به ظریف اشاره شده است. باید دانست که عملاً ما چیزی به عنوان باند نیویورکی‌ها نداریم و انتصاب چنین واژه‌هایی به دیپلمات‌های کشورمان درست نیست. واقعیت این است که در دوران مرحوم رجایی‌خراسانی که ایشان نماینده ایران در سازمان ملل متحد بودند به تعدادی از دیپلمات‌های کشورمان ماموریت‌هایی داده شد و به آمریکا رفتند و حالا جماعتی در کشور به آنها باند نیویورکی‌ها می‌گویند که نشان‌دهنده یک کینه مشخص است. این کینه از سوی کسانی است که منافع‌شان با حضور محمدجواد ظریف در دولت چهاردهم به خطر افتاده و عملاً این عده همان‌هایی هستند که کاسبان تحریم نام دارند. آنها بر این عقیده هستند که اگر روابط ایران با دنیا به ویژه غرب ترمیم شود و تنش‌ها کاهش پیدا کند منافع‌شان به خطر خواهد افتاد و برای آنها منافع ملی و منافع ملت هیچ اهمیتی ندارد. همین طیف، فشارها و مخالفت‌های جدی را سر راه دکتر پزشکیان قرار دادند و نمی‌گذارند که این روند به صورت عادی طی شود. در این فضا دکتر ظریف اعلام کرده‌اند که در خارج از دولت به کمک آقای پزشکیان خواهد آمد و هر زمان که نیاز بود ایشان مشاوره‌هایی را به دولت ارائه می‌کند تا دولت از آن استفاده کند. به نظرم در این وضعیت میزان اثرگذاری دکتر ظریف کمتر خواهد بود و از سوی دیگر فشارهای بیرونی هم بر دکتر پزشکیان کمتر خواهد شد اما تاکید نهایی بر این است که از محمدجواد ظریف باید در داخل دولت استفاده شود تا تاثیرگذاری مثبت را به صورت مستقیم شاهد باشیم. اینکه مسائلی در مورد ظریف و تابعیت فرزند ایشان مطرح شود و به این دلیل او را کنار بگذارند یک مساله نادرست است و اگر قرار بر اجرا یا اعمال چنین نظراتی باشد باید خانم انسیه خزعلی که در دولت سیزدهم معاونت زنان رئیس‌جمهور را به عهده داشتند هم به دلیل تابعیت فرزندنش از کار برکنار می‌کردند که این اتفاق رخ نداد و ایشان تا روز آخر در دولت سیزدهم حاضر بودند. گفته می‌شود که دکتر پزشکیان استعفای محمدجواد ظریف را نپذیرفته اما بحث اینجاست که مسائلی مانند مغایرت قانونی را مطرح می‌کنند که به نظرم هیچ مغایرت قانونی در مورد آقای ظریف وجود ندارد. آنچه که دلیل اصلی عدم حضور او در دولت به حساب می‌آید، فشارهای سیاسی است. شخصیت و درایت ایشان به‌خصوص در حوزه سیاست خارجی بی‌بدیل بوده و هست و در بعد سیاست داخلی هم شاهد آن بودیم که با تمام ظرفیت خود وارد میدان شد. بر همین اساس اگر در کنار آقای دکتر پزشکیان بماند، بدون‌شک اثرگذاری زیادی به خصوص در سیاست خارجی و گشایش‌های بین‌المللی خواهد داشت.
