توسط : سیدحسین مرعشی: روابط با “آمریکا” الزاماً به وابستگی منتهی نمیشود
گروه سیاسی: سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران اخیرا در گفتوگو با «اقتصادنیوز» از ضرورت تغییر راهبردهای ایران در مواجه با دنیا گفته و به تشریح ایدهاش درباره «مدل چینی» رابطه با آمریکا پرداخته است. مرعشی گرچه با احتیاط و گاهی با خوشبینی به تحلیل اتفاقات و وقایع میپردازد اما در این گفتوگو، نقد صریحی به سیاستهای ضدآمریکایی دارد که به عقیدهاش در شعارهای قبل از انقلاب، نقشی نداشته است. مرعشی با صراحت میگوید که تسخیر سفارت آمریکا با تحریک اردوگاه چپ بوده است. او همچنین با تأکید بر ضرورت بازتعریف روابط خارجی ایران به تجربه چین اشاره میکند؛ کشوری که با وجود اینکه از نظر ساختار سیاسی کمونیست مانده اما با حل مشکلاتش با آمریکا و تغییرات اقتصادی از وضعیت فقر مطلق به قدرت صنعتی در جهان تبدیل شده است. از نگاه مرعشی این مدل میتواند برای ایران یک الگو باشد: تعامل بر اساس منافع ملی، بدون خودباختگی.
او با اشاره به اینکه اقتصاد، اولویت امروز ایران است، میگوید: «اقتصاد و رشد اقتصادی دو رقمی برای یک دوره طولانی باید سیاست محوری جمهوری اسلامی باشد. یعنی برنامه هستهای ما، حضورمان در منطقه و روابطمان با کشورهای مختلف، همه را بر اساس منافع اقتصادیمان تنظیم کنیم». دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران، نقش چین را نیز در صورت بازگشت تحریمها مهم میداند و معتقد است که همراهی یا عدم همراهی چین با آمریکا میتواند بر فروش نفت و اقتصاد ایران تاثیر زیادی بگذارد. گزیدهای از اظهارات سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران با اقتصادنیوز را در ادامه میخوانید:
شرایط امروز با گذشته قابل مقایسه نیست
مرعشی در ابتدا از شرایط کشور سخن گفته و تأکید میکند: «هر ایرانی که وطنش را دوست داشته باشد امروز نگران ایران است». او میگوید فشارهای اقتصادی، تورم، تحریمها و تهدیدهای خارجی شرایطی ساختهاند که نمیتوان آن را با سالهای اول انقلاب یا دوران جنگ ۸ ساله مقایسه کرد: «در اوایل انقلاب با همه سختیها، مردم امید داشتند و شور اجتماعی وجود داشت. اما امروز جامعه نگران است. جوانان چشمانداز روشنی نمیبینند. این خطرناک است چون امید ستون نگهدارنده جامعه است». مرعشی با اشاره به جنگ ۸ ساله و شرایط دشوار آن سالها بر تفاوت شرایط امروز تأکید میکند: «ما با عراق، دهه ۶۰ جنگیدیم، کشوری هموزن خودمان. اما امروز اگر جنگی تحمیل شود طرف مقابل اسرائیل و حامیانش هستند، مجهز به پیشرفتهترین تکنولوژیها. جمهوری اسلامی تا اینجا مقاومت کرده اما باید مراقب باشیم، شرایط بهگونهای پیش نرود که دوباره جنگی به ما تحمیل شود». او هشدار میدهد که کوچکترین خطای محاسباتی، میتواند کشور را در معرض بحرانی تازه قرار دهد: «در جنگ با عراق، هم ما و هم طرف مقابل ظرفیت محدودی داشتیم. امروز توازن قوا به کلی متفاوت است. نباید با تصمیمات احساسی، کشور را به جایی ببریم که هزینهای غیرقابل جبران داشته باشد».
خطاهای گذشته و اثر جریانهای تند
مرعشی در ادامه به گذشته بازمیگردد و میگوید: «انقلاب اسلامی ضدآمریکایی نبود. مردم علیه دیکتاتوری شاه قیام کردند نه برای دشمنی با آمریکا. اما فضای تند آن روزها، تحتتأثیر جریانهای چپ، ما را به سمت خصومت با آمریکا برد». او با صراحت از تصمیمات آن دوران انتقاد میکند: «اشغال سفارت آمریکا هیچ نسبتی با آرمانهای اصلی انقلاب نداشت. مصادرههای اقتصادی گسترده هم همینطور. ما شعارهایی دادیم که توان تحققش را نداشتیم. نتیجه چه شد؟ استکبارستیزی در عمل به ایرانستیزی تبدیل شد».
اول ایران مهم است
مرعشی پرسشی جدی مطرح میکند: «چرا کشوری با یک درصد جمعیت و ۴/۰ درصد اقتصاد جهان باید خود را مقابل آمریکا قرار دهد که ۳۰ درصد اقتصاد دنیا در اختیارش است»؟ او در ادامه با نگاهی تاریخی میافزاید: «ایران همیشه گرفتار دو افراط بوده؛ گاهی دچار غرور شدهایم و گاهی دچار خودباختگی. هر دو برای کشور خسارتبار بوده است. ما نه باید مغرور شویم و نه باید از خودباختگی رنج ببریم. سیاست خارجی باید بر اساس منافع ملی تنظیم شود». به باور مرعشی، اصل سیاست باید «ایران» باشد: «راهبردها باید کاملا بر اساس منافع ملی و واقعیتها تنظیم شود. از زوایای مختلف میتوان به این قضیه نگاه کرد. یکی از زاویه ملی است؛ یعنی بگوییم اصل ایران است … چه از زاویه شیعه نگاه کنیم، چه از زاویه اسلام یا انقلاب، در نهایت ایران اولویت دارد. اگر ایران زمینگیر شود، لبنان هم زمینگیر میشود، عراق، یمن و … هم زمینگیر میشوند». او میافزاید: «حفظ ایران، حفظ هویت و آینده همه ماست. ما اگر به فکر ایران نباشیم به هیچیک از آرمانهایمان هم وفادار نماندهایم».
ایران و عربستان، محور خاورمیانه شوند
مرعشی، اقتصاد را مهمترین پایه ثبات کشور میداند: «اقتصاد باید ستون اصلی کشور باشد. برنامه هستهای، حضور منطقهای یا هر سیاست دیگری باید در خدمت اقتصاد باشد نه اینکه اقتصاد قربانی آنها شود». او درباره تحریمها با صراحت میگوید: «تحریمها بلای جان اقتصاد ایران هستند. اگر تحریمها برداشته نشود نه سرمایهگذاری شکل میگیرد، نه رشد اقتصادی اتفاق میافتد. ایران ظرفیت بزرگی دارد اما این ظرفیت پشت دیوار تحریمها حبس شده است». مرعشی معتقد است، شرایط منطقهای فرصتی تازه برای ایران ایجاد کرده است: «شکست طرح ابراهیم و حمله اسرائیل به قطر نشان داد که منطقه در حال تغییر است. ایران میتواند، محور شکلگیری یک بلوک اقتصادی بزرگ باشد؛ از ترکیه، عراق، آسیای میانه و قفقاز گرفته تا پاکستان، کشورهای خلیج فارس و حتی مصر». او توضیح میدهد: «بازاری با ۶۰۰ میلیون جمعیت، بازاری که میتواند ایران را به قدرت اول اقتصادی منطقه تبدیل کند. ایران و عربستان میتوانند، پایهگذار این بلوک باشند. اگر این اتفاق بیفتد حتی آمریکا هم نمیتواند آن را نادیده بگیرد».
تجربه چین، بنبست روسیه
مرعشی در بخش دیگری از سخنانش، بارها به تجربه چین اشاره میکند: «ما باید از چین یاد بگیریم. چین اول مسائلش با آمریکا را حل کرد، بعد درهای اقتصادش را باز کرد. سرمایه، تکنولوژی و بازار جذب کرد و در ۴ دهه از کشوری فقیر به دومین قدرت اقتصادی دنیا تبدیل شد. در عین حال استقلال سیاسی خودش را هم حفظ کرد». او تأکید میکند که نگاه به روسیه نمیتواند، راهگشا باشد: «روسیه الگویی برای توسعه ندارد. سیاستهایش بیشتر بر منافع ژئوپلیتیک متمرکز است. اگر ما میخواهیم توسعه پیدا کنیم باید به سمت مدل چینی برویم نه روسی».
اسنپبک برنمیگردد
مرعشی در تحلیل پرونده هستهای میگوید: «اسنپبک برنمیگردد. ما توان دیپلماسی داریم که نگذاریم چنین اتفاقی بیفتد. مهم این است که اجازه ندهیم آمریکا، اروپا و اسرائیل علیه ما یکپارچه شوند». او نقش چین را حیاتی میداند: «یادتان باشد در زمان اوباما با وجود تحریمها، ما همچنان نفت میفروختیم. چرا؟ چون چین خریدار بود. در دوره ترامپ اما چین عقب نشست و صادرات نفت ما سقوط کرد. یعنی نقش چین در خنثیسازی تحریمها بسیار مهم است».
رابطه با آمریکا الزاما به وابستگی منجر نمیشود
یکی از پرچالشترین بخشهای سخنان مرعشی مربوط به رابطه با آمریکاست. او میگوید: «رابطه با آمریکا الزاما به وابستگی منجر نمیشود. ما میتوانیم با آمریکا رابطه داشته باشیم بدون آنکه استقلالمان را از دست بدهیم. همانطور که چین داشت». او شرط موفقیت چنین رابطهای را «برنامه توسعه و مدیران کارآمد» میداند: «اگر برنامه نداشته باشیم هیچ رابطهای سودی ندارد. اما با برنامه میتوانیم حتی از رابطه با آمریکا هم عزت ملی بسازیم». مرعشی بار دیگر به تاریخ رجوع میکند: «یادتان هست امام خمینی در سال ۶۷ با پذیرش قطعنامه، کشور را از ادامه جنگ نجات داد؟ این شجاعت بود. امروز هم باید همان شجاعت به خرج داده شود». او تأکید میکند: «دیپلماسی یعنی حرف زدن حتی با دشمن. یعنی شجاعت در پذیرش واقعیتها. اگر ما امروز از گفتوگو بترسیم، فردا با بحران بزرگتری مواجه میشویم».
با همه نقدها و هشدارها، مرعشی اما نسبت به آینده امیدوار است: «جمهوری اسلامی در بزنگاههای سخت همیشه تصمیم درست گرفته است. در پایان جنگ، در پرونده هستهای و در بحرانهای منطقهای. فکر میکنم امروز هم زمان یک تصمیم مهم فرا رسیده است».
