توسط : ونزوئلا و آمریکا در آستانه درگیری مستقیم
گروه بینالملل: در پی دستور تازه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برای بستن حریم هوایی ونزوئلا، تنشها در حوزه کارائیب بار دیگر به اوج رسیده و این منطقه را به کانون توجه جهانی بازگردانده است. دولت کاراکاس این اقدام را «تجاوزی افراطی، غیرقانونی و غیرقابل توجیه» توصیف کرده و آن را حملهای مستقیم به حاکمیت ملی خود دانسته است. وزیر دفاع ونزوئلا نیز با لحنی تند، این اقدام را «تجاوز خودسرانه» خوانده و اعلام کرده که کشورش «به هر قیمتی از حاکمیت خود دفاع خواهد کرد». این موضعگیریها نشان میدهد که بحران میان واشنگتن و کاراکاس بار دیگر وارد مرحلهای حساس و غیرقابل پیشبینی شده است.
همزمان با افزایش فشارهای واشنگتن، شبکه خبری سیانان گزارش داد که تماسهایی غیررسمی میان دولت مادورو و کاخ سفید برقرار شده است؛ تماسهایی که به گفته منابع آمریکایی بیشتر با هدف ارزیابی مسیرهای احتمالی تعامل و سنجش انعطافپذیری طرف مقابل صورت میگیرد. نزدیکان ترامپ، بهویژه مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا، همچنان بر روی «گزینههای نظامی» تمرکز کردهاند و سناریوهای مختلف برای اعمال فشار حداکثری بر دولت ونزوئلا را بررسی میکنند. در همین حال، ترامپ پس از ماهها موضعگیری سختگیرانه، لحن نرمتری به خود گرفته است. او که در ماه اکتبر تمام گفتوگوهای دیپلماتیک با کاراکاس را قطع کرده بود، هفته گذشته اظهار کرد که مادورو «مایل به گفتوگوست» و تأکید کرد که اگر «زمان مناسب» فرا برسد، حاضر است با رئیسجمهور ونزوئلا مذاکره کند. این تغییر لحن از سوی برخی تحلیلگران بهعنوان تلاش ترامپ برای مدیریت بحران پیش از رسیدن به نقطه درگیری مستقیم تعبیر شده است. افشاگریهای رسانهای نیز ابعاد تازهای از این تقابل را آشکار کردهاند. نیویورکتایمز خبر داد که ترامپ و مادورو هفته گذشته تماس تلفنی داشتهاند. والاستریت ژورنال نیز به جزئیاتی اشاره کرده که نشان میدهد، رئیسجمهور آمریکا در این تماس مادورو را تهدید به استعفا کرده و به او گفته است که «میتواند راه آسان یا سخت را انتخاب کند». طبق این گزارش، ترامپ حتی از احتمال انتقال مادورو به «یک پایتخت دوست» سخن گفته و هشدار داده که در غیر این صورت ممکن است با اقدام مستقیم نظامی آمریکا مواجه شود. در سوی دیگر ماجرا، سناتورهای آمریکایی راجر ویکر و جک رید، وعده دادهاند که بهطور جدی بر دستور پیت هگست، وزیر جنگ آمریکا، مبنی بر «کشتن سرنشینان قایقهای مظنون به حمل مواد مخدر» در کارائیب نظارت خواهند کرد. این دستور پس از حادثهای جنجالی صادر شد که واشنگتنپست آن را افشا کرد: حمله نیروهای آمریکایی به یک قایق در نزدیکی سواحل ترینیداد و توباگو که به کشته شدن ۱۱ نفر انجامید. منابع آمریکایی میگویند پس از حمله اول، دریاسالار فرانک بردلی دستور حمله دوم را صادر کرد تا دو بازمانده نیز کشته شوند؛ دستوری که گفته میشود از سوی هگست به صراحت تأکید شده بود.
در چنین شرایطی، کاراکاس نیز در حال آمادهسازی سناریوهای دفاعی خود است. خبرگزاری رویترز گزارش داده که برنامههای محرمانه ونزوئلا نشان میدهد این کشور قصد دارد در صورت حمله هوایی یا زمینی آمریکا به جنگ چریکی و مقاومت طولانیمدت روی آورد. بر اساس این اسناد بیش از ۲۸۰ مکان برای استقرار یگانهای کوچک نظامی در نظر گرفته شده که وظیفه آنها اجرای عملیات خرابکارانه و تاکتیکهای چریکی در سراسر کشور خواهد بود. مقامات ونزوئلا این راهبرد را «مقاومت طولانی» نامیدهاند و از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کردهاند. همچنین ۵ هزار موشک «ایگلای» ساخت روسیه، که مادورو اخیراً در تلویزیون از آنها تمجید کرده بود، از پیش در نقاط مختلف مستقر شدهاند. منابع آگاه میگویند در صورت حمله خارجی، یگانها موظف خواهند بود به سرعت پراکنده و پنهان شوند تا امکان حملات چریکی ادامه یابد.
راهبرد دوم ونزوئلا که «آشوبسازی» نام دارد هنوز بهطور رسمی تأیید نشده اما منابع میگویند، سرویسهای اطلاعاتی و نیروهای شبهنظامی هوادار دولت مأمور خواهند شد در پایتخت بینظمی گسترده ایجاد کنند تا کاراکاس به «شهری غیرقابل حکومت» تبدیل شود. این سناریو در صورت اجرای یک حمله اولیه میتواند یکی از پیچیدهترین بحرانهای امنیتی سالهای اخیر را رقم بزند.
