توسط : سال‌نو میلادی درحالی آغاز شد که سایه رئیس‌جمهور جدید آمریکا بر مخاصمات، مذاکرات و آینده اقتصاد بین‌الملل سنگینی می‌کند
گروه بین‌الملل: بدون تردید سال ۲۰۲۴ را باید یکی از دوره‌های پرتنش نظامی بین‌الملل در عرصه سیاسی و نظامی بدانیم. از تشدید درگیری‌ها میان اوکراین و روسیه گرفته تا عمیق‌تر شدن تقابل اسرائیل با حماس، حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن و ترور رهبران مقاومت توسط این رژیم همگی از مسائلی هستند که باعث شد تا سال گذشته میلادی در اذهان عمومی ثبت و ضبط شود. در این راستا سقوط بشار اسد و تکیه زدن مسلحین به صندلی قدرت در دمشق به انضمام تنش میان ایران و رژیم اسرائیل ازجمله مسائلی بود که موجب شد تا اوضاع‌واحوال منطقه به هم بریزد. البته این تنش‌ها صرفاً جنبه میدانی و نظامی را در خود خلاصه نکرد بلکه محورهای سیاسی آن را هم باید مدنظر داشت. به عنوان مثال در مورد جنگ اوکراین بارها پیام‌های متعددی از سوی مسکو و کی‌یف در مورد شرایط گفت‌وگو مخابره شد که البته اصرار جو بایدن و تیم او به انضمام اتحادیه اروپا بر ادامه جنگ و حمایت از زلنسکی تا به امروز پابرجاست و مانع از هرگونه مذاکره شد. در مورد جنگ غزه هم همین موضوع صادق است؛ به گونه‌ای که با کارشکنی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل چندین دور مذاکره با حماس در قطر و مصر با شکست روبه‌رو شد اما در لبنان شاهد توافق میان بیروت و تل‌آویو بودیم.
ترامپ آمد، اما …
آنچه در سال ۲۰۲۵ به عنوان یک شگفتی سیاسی همچنان مورد تحلیل بسیاری از صاحب‌نظران علم سیاست قرار دارد، باخت کامالا هریس به نمایندگی از دموکرات‌های آمریکا در مقابل دونالد ترامپ به نمایندگی از محافظه‌کاران ایالات‌متحده بود. تا روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری ایالات‌متحده اغلب تحلیلگران و رسانه‌ها به این موضوع اشاره کردند که هریس و دموکرات‌ها پیروز انتخابات خواهند بود اما در نهایت ترامپ برای دومین بار به پیروزی رسید و حدود ۱۹ روز دیگر باید شاهد برگزاری مراسم تحلیف وی و ورود دوباره‌اش به کاخ سفید باشیم.
شاید برای مردم ایالات‌متحده و قشر متوسط به پایین، پیروزی ترامپ به دلیل اشراف او بر اقتصاد و تجارت امری مثبت تلقی شود اما باید توجه شود که صاحبان تجارت و کسب‌وکارهای بزرگ و کمپانی‌هایی که حامی وی در انتخابات بودند بیش از هر طیف دیگری از پیروزی او منتفع خواهند شد و به همین دلیل است که شخصی مانند ایلان ماسک در کنار وی ایستاده است. اینکه ترامپ چه دستاوردی برای مردم کشورش خواهد داشت یک مساله مجزا به حساب می‌آید که باید در چارچوب سیاست داخلی ایالات‌متحده آن را تحلیل کرد اما بدون شک حضور او در کاخ سفید برای مردمان خارج از ایالات‌متحده می‌تواند خروجی منفی و حتی «شر» داشته باشد. او صراحتاً با شعار «اول آمریکا» چنین پیامی را مخابره می‌کند که منافع ایالات‌متحده بر همه چیز ارجحیت دارد و همین شعار محافظه‌کارانه که به قول او از میهن‌پرستی آمریکایی‌اش نشأت گرفته، باعث شد تا بسیاری از طبقات پایین‌دست جامعه باز هم به او رای دهند و البته که برخی دیگر از طیف‌ها به سمت او آمدند. پیروزی ترامپ در آمریکا بدون شک بسیاری را نگران می‌کند. به عنوان مثال او هنوز وارد کاخ سفید نشده اما در حال حمله به کانادا، گرینلند و پاناماست. این سه نقطه طی روزهای گذشته آماج حملات کلامی و تبلیغاتی ترامپ قرار گرفته و در همین راستا واکنش مقامات کانادا، پاناما و گرینلند را به دنبال داشت.
همین موضوع در مورد سایر مناطق دیگر هم می‌تواند اتفاق بیفتد اما مساله اینجاست که جهان، سال ۲۰۲۵ را در حالی آغاز می‌کند که هنوز جنگ اوکراین پایان نامفهوم و گنگی را دارد. اگرچه ترامپ در کمپین‌های تبلیغاتی خود اعلام کرده بود که ظرف چند روز می‌تواند به جنگ اوکراین پایان دهد اما بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند که اوضاع‌واحوال آن‌گونه که ترامپ می‌گوید چندان برای پایان این مخاصمه روبه راه نیست.
اینکه پوتین اعلام می‌کند، حاضر است با ترامپ دیدار کند شاید یک پیام مثبت برای ختم جنگ در اوکراین باشد اما باید توجه شود که در سوی دیگر ماجرای اوکراین، اروپایی‌ها قرار دارند و آنها خواهان تمام شدن این غائله به نفع روسیه نیستند؛ چراکه در صورت پایان این منازعه به نفع مسکو، اروپایی‌ها علناً خود را بازنده آن می‌بینند. لذا مشکل ترامپ در این راستا اروپا هم خواهد بود. فارغ از مساله اوکراین باید توجه داشت که هنوز مذاکرات آتش‌بس غزه در هاله‌ای از ابهام است. نتانیاهو از پیروزی ترامپ به شدت خوشحال است و روابط پشت پرده تیم ترامپ با اسرائیل به صورت مستقیم می‌تواند بر این پرونده و اساساً منطقه خاورمیانه تاثیر بگذارد؛ چراکه اسرائیل صرفاً درگیر جنگ با حماس نیست بلکه حالا به صورت زمینی وارد سوریه شده و از سوی دیگر حملاتش به یمن را شروع کرده است که تمام این پرونده‌ها می‌تواند با چراغ سبز ترامپ به سمت و سویی دیگر برود. در این مسیر فراموش نکنیم که سقوط بشار اسد و روی کار آمدن تحریرالشام با برچسب دولت انتقالی سوریه یکی از مسائلی است که بدون شک ترامپ می‌تواند بر آن تاثیر منفی یا مثبت بگذارد و معلوم نیست که رویکرد او در قبال این کشور چیست؛ این در حالی است که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود گفته بود که هدف ما در سوریه تسلط بر نفت این کشور بود که حاصل شد!
ایران و مذاکرات
مساله ایران هم موضوع دیگری است که با آمدن ترامپ می‌تواند وارد فاز جدید شود. اگرچه او بارها اعلام کرده که به دنبال مذاکره با ایران است اما باید توجه شود که در این راستا اسرائیل و اطرافیان تندروی او می‌توانند، بازی را به هم بریزند و بر همین اساس باید در مورد ترامپ و مدل رویارویی با آن به دقت محاسبه شود.
ترس اروپا و چین
اروپایی‌ها با آمدن ترامپ شاید نگران‌تر از هر زمان دیگر باشند؛ چراکه او همین حالا همانند گذشته به دنبال آن است که بتواند به اروپایی‌ها بفهماند، حاضر نیست که دیگر از اوکراین حمایت کند و اگر بروکسل بر این موضوع تاکید دارد باید به صورت یکجانبه و مستقل از کی‌یف حمایت کند. این مساله بدون شک از یک سو برای روسیه و چین مفید به نظر می‌رسد و آنها می‌توانند از شکاف میان آمریکا و قاره سبز به نفع خود استفاده کنند و از سوی دیگر می‌تواند، دوران ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ را مجدداً به نحوی دیگر به تصویر بکشد.
در مورد چین هم بدون شک ترامپ سعی می‌کند، موانعی موثر بر سر راه پکن قرار دهد و آن را در دست‌انداز اقتصادی و سیاسی بیندازد تا رشد اقتصادی و تکنولوژی پکن با مشکل روبه‌رو شود که حمایت از تایوان در جهت هزینه‌افزایی به ضرر چین یکی از آنها خواهد بود.
آسیای میانه و یک بلاتکلیفی دیگر
در مورد آسیای میانه هم باید توجه کرد که ترامپ در زمان ریاست‌جمهوری‌اش، کمک‌های بلاعوض سالانه آمریکا به پاکستان را برای مبارزه با تروریسم قطع کرد و در مورد افغانستان هم توافق با طالبان را توسط زلمای خلیل‌زاد عملیاتی کرد که در نهایت به خروجی آمریکایی‌ها از افغانستان منجر شد.
این دو پرونده به احتمال زیاد به همین روال پیش خواهد رفت و می‌تواند یک به‌هم‌ریختگی مشخص را به وجود بیاورد و اوضاع‌واحوال این دو کشور را با مشکل روبه‌رو کند. در مورد هند اما این موضوع به گونه‌ای دیگر خواهد بود؛ چراکه دهلی متحد کلیدی واشنگتن است.
فرجام سخن
جهان در سال ۲۰۲۵ بدون شک با چالش‌هایی پیچیده‌تری روبه‌رو خواهد شد که بخش اعظم آن به دلیل پیروزی مجدد ترامپ است اما در این راستا موضوعات دیگری مانند جهش شگفت‌انگیز هوش مصنوعی، احتمال درگیری‌های جدید در آفریقا و خاورمیانه همچنین تقویت راست افراطی ازجمله محورهایی خواهد بود که می‌تواند سال جدید میلادی را به نوعی دیگر رقم بزند.
