توسط : فیلترینگ نباید مخل زیست شهروندان شود
به قلم؛ صالح نقره‌کار؛ حقوقدان
حق دسترسی به فضای مجازی به مثابه یک حق بنیادین مورد توجه نظام شناسایی حق‌ها در حوزه حقوق عمومی و اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرد. این حق با مسئولیت‌ها و تکالیفی مواجه است. برای ایجاد امنیت در فضای مجازی و حفظ حقوق شهروندی باید سازوکارها و مکانیسم‌های کنترل‌کننده‌ای را اعلام کرد. هیچ‌کس بی‌قید‌وشرط به فضای مجازی نگاه نمی‌کند و از این منظر حق دسترسی به فضای مجازی نیازمند مراقبت است اما فیلترینگ یا استفاده از ابزارهای کنترل باید حدود و شرایطی داشته باشد که مخل زیست شهروندان نباشد. ما با دو ملاحظه مواجه‌ایم؛ یکی، حمایت از حق مسلم و دوم، کنترل و ایجاد امنیت در ایفای حق. درباره فیلترینگ باید به وضعیت واقعی استفاده از پلتفرم‌ها در کشور توجه کنیم و پلتفرم‌هایی که مورد استفاده کاربران به صورت گسترده قرار می‌گیرند باید با ملاحظه رگ‌های حیاتی اینترنت و توجه به چالش‌های مرتبط با فضای مجازی مورد توجه قرار بگیرد. سیاست‌گذاری عمومی ما در حوزه فیلترینگ باید با تسهیل دسترسی مردم به فضای مجازی و استفاده از موهبت‌ها و برکات آن در حوزه اقتصادی و اجتماعی مورد توجه سیاست‌گذار قرار بگیرد به خصوص شوراهایی چون شورای عالی فضای مجازی و مجموعه‌هایی که در ارتباط با فیلترینگ اتخاذ تصمیم می‌کنند به حداقل‌های ممکن که امکان تخریب شرایط امنیتی یا امنیت شهروندی اقتضا دارد، اکتفا کنند. جرائم بسیار زیادی در حوزه فضای مجازی اتفاق می‌افتد همین ماهوارهای استارلینک را در نظر بگیرید که چقدر ممکن است برای امنیت انسانی و شهروندی خطرساز باشد. مجموعه‌هایی که امکان ردیابی یا دسترسی به جرائم محتمل در آنها فراهم نیست، ممکن است به امنیت انسانی، اقتصادی و اجتماعی و حتی امنیت ملی ما ضربه وارد کند. به نظر نمی‌آید که کسی به صورت مطلق موضوع کنترل فضای مجازی را بی‌اهمیت جلوه دهد اما فیلترینگ به شیوه کنونی به مجموعه دسترسی‌های شهروندان به فضای مجازی ضربه وارد می‌کند و مصداق ممانعت از حق است. به نظرم وقت آن فرا رسیده است که سیاست‌گذاری ما در حوزه فیلترینگ با بازبینی و بازآرایی هدفمندی مواجه شود و سعی کنیم با ملاحظه افزایش سرعت اینترنت در کشور به رفع موانع دسترسی به فضای مجازی در شرایط کنونی کمک کنیم و اجازه ندهیم، ابزارها و نرم‌افزارها درخصوص فضای مجازی یک هنجار نادرست متعارفی در کشور شکل بدهند تا باعث کاهش ضریب امنیت دسترسی به فضای مجازی در حوزه عمومی ایرانیان باشد. امروز با خودتحریمی‌هایی مواجه‌ایم که در شبکه اینترنت باعث محدودیت دسترسی به فرآیندهای اجتماعی و سایت‌های بین‌المللی شده و آلودگی‌های فضای مجازی را تشدید کرده است. وقت آن فرارسیده است تا به صورت واقع‌گرایانه‌تری به موضوع کنترل فضای مجازی و ضریب ایمنی آن در حوزه داخلی تمرکز کرد تا ضمن افزایش سرعت اینترنت به رفع فیلتر به صورت هوشمند، هدفمند و کنترل شده مبادرت کرد. این سیاست‌گذاری عمومی زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که دولت‌ها همه تلاش خودشان را دسترسی حق بر توسعه متمرکز بر تسهیل وضعیت شهروندان در فضای مجازی مبادرت کنند. ما نظام قانونی خوب و قابل قبولی در حکومت قانون در فضای مجازی داریم و از این منظر قانون‌گذاری ما تا حدودی سعی کرده این شرایط را به‌نفع امنیت شهروندی سوق بدهد اما این امر ملازمه با رعایت اصل آزادی در دسترسی به فضای مجازی دارد و استثنائات تعزیری باید به صورت قدر متیقن‌های فوق‌العاده محدودی باشد تا حق شهروندان در دسترسی را به چالش نکشاند.
