توسط : بعد از اهالی فرهنگ و هنر حالا دانشگاههای بینالمللی ارتباط خود را با اسرائیل قطع کردند
گروه اجتماعی: وزارت بهداشت غزه اعلام کرده بیش از ۶۳ هزار نفر- عمدتاً غیرنظامی- در این جنگ کشته شدهاند و مناطق بزرگی از غزه نیز درگیر «قحطی دستساز بشر» است. در واکنش به این بحران انسانی بسیاری از دانشگاهها و مراکز پژوهشی در سراسر جهان همکاری علمی و تحقیقاتی با مؤسسات دانشگاهی اسرائیل را متوقف کردهاند. برای نمونه دانشگاه فدرال سئارا در برزیل یک همایش نوآوری مشترک با یک دانشگاه اسرائیلی را لغو کرد؛ دانشگاههای متعدد در نروژ، بلژیک و اسپانیا همکاریهای مشترک خود با مؤسسات اسرائیلی را قطع کردند؛ و دانشگاه ترینیتی دوبلین (ایرلند) نیز تابستان امسال روابط خود با دانشگاههای اسرائیلی را قطع کرد. دانشگاه آمستردام برنامه تبادل دانشجو با دانشگاه عبری اورشلیم را متوقف کرد و انجمن انسانشناسان اجتماعی اروپا نیز اعلام کرده است که دیگر با نهادهای دانشگاهی اسرائیل همکاری نخواهد داشت. برخی فعالان فلسطینی مانند «کارزار تحریمهای علمی و فرهنگی» اسرائیل میگویند، دانشگاههای اسرائیلی در «نظام اشغالگری و آپارتاید و نسلکشی» نقشی اساسی دارند و دانشگاهها «وظیفه اخلاقی و قانونی» دارند که همکاری با آنها را قطع کنند. دانشگاه فدرال سئارا در برزیل یک همایش نوآوری مشترک با مؤسسهای اسرائیلی را لغو کرد. دانشگاههای متعدد در نروژ، بلژیک و اسپانیا همکاریهای تحقیقاتی و آموزشی خود با مؤسسات اسرائیلی را قطع کردند. دانشگاه ترینیتی دوبلین (ایرلند) تابستان ۲۰۲۵ روابط علمی خود را با دانشگاههای اسرائیلی را قطع کرد. دانشگاه آمستردام برنامه تبادل دانشجویی با دانشگاه عبری اورشلیم را متوقف کرد. انجمن انسانشناسان اجتماعی اروپا اعلام کرده، همکاری با مؤسسات دانشگاهی اسرائیل را کنار میگذارد.
در مقابل برخی نهادهای دانشگاهی و علمی اروپا با تحریم گسترده مخالفت کردهاند. بهعنوان مثال فدراسیون دانشگاههای بریتانیا میگوید این نهاد به «آزادی تبادل ایدهها» متعهد است و از تحریم تمامعیار پشتیبانی نمیکند و آکادمی علوم سلطنتی لندن نیز بهطور مشابه با تحریم دانشگاهی مخالفت کرده است. ونکی راماکریشنان، برنده جایزه نوبل، در عین حال یادآوری کرده که بسیاری از دانشگاهیان اسرائیلی خود منتقد سیاستهای دولت هستند و تحریم «تمام و کمال» آنها بیدلیل به افرادی آسیب میزند که خواهان صلحاند. در مقابل ایلان پپه، مورخ اسرائیلی گفته اغلب دانشگاهیان این کشور در ارتش خدمت میکنند یا «بهطور فعال بخشی از سیستم سرکوب» علیه فلسطینیان هستند و باید هزینه وضعیت کنونی را بپردازند. غسان ابوست، جراح فلسطینی- بریتانیایی و رئیس دانشگاه گلاسگو میگوید، دانشگاهیان و دانشجویان بریتانیا برای قطع همکاریها تلاش کردهاند ولی اغلب با مقاومت روبهرو شدهاند بنابراین بسیاری به صورت فردی تصمیم گرفتهاند در پروژههای مشترک با همتایان اسرائیلی شرکت نکنند. ابوست همچنین تاکید کرده که حتی تهدید به تحریم علمی میتواند «دولت اسرائیل را وادار به پایان دادن این نسلکشی کند».
واکنشهای اهالی فرهنگ و هنر
جنبش تحریمها به دنیای هنر نیز کشیده شده است. بیش از هزاران نفر از فعالان سینمای جهان- از جمله اولیویا کلمن، مارک رافالو، تیلدا سوینتون و خاویر باردم- بیانیهای امضا کردهاند که در آن متعهد شدهاند با نهادها و شرکتهای سینمایی اسرائیلی که بهزعم آنها در «نسلکشی و آپارتاید» دست دارند، همکاری نکنند. امضاکنندگان پیمان بر لزوم پشتیبانی از درخواست فیلمسازان فلسطینی برای «امتناع از سکوت، نژادپرستی و حذف انسانیت» و قطع ارتباط با مؤسسات متهم به سفیدسازی جنایات تاکید کردهاند. همچنین گروهی از بازیگران و عوامل سینما اعلام کردهاند در جشنوارههای فیلم یا پخش آثار در مراکز اسرائیلی شرکت نمیکنند. نمونهای از تحریم فرهنگی در عرصه موسیقی نیز دیده شده است: جشنواره «فلاندرز» در خنت بلژیک اجرای ارکستر «مونیخ فیلهارمونیک» را که تحت رهبری رهبر اسرائیلی برنامهریزی شده بود، لغو کرد. برگزارکنندگان گفتهاند با توجه به وضعیت «غیرانسانی» فعلی و واکنشهای احساسی در جامعه، نمیتوان این اجرا را ادامه داد. این تصمیم با اعتراض مقامهای بلژیکی و آلمانی از جمله وزیران فرهنگ مواجه شد که آن را تبعیضآمیز خواندند. در مجموع، فعالان فرهنگی اروپا با الهام از تحریمهای ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی معتقدند، محکوم کردن سکوت و امتناع از همکاری با هنر و رسانههای اسرائیلی در شرایط فعلی «وظیفه وجدان» است.
موضع ورزش و سازمانهای بینالمللی
در سایر حوزههای جهانی نیز رویدادهای مشابهی رخ داده است. برای مثال، وزیر ورزش اسپانیا تصریح کرده که تیمهای اسرائیلی باید همانند زمان حضور تیمهای روسیه در رقابتهای جهانی- به دلیل جنگ اوکراین- از مسابقات بینالمللی محروم شوند. این اظهارات پس از آن مطرح شد که حامیان فلسطین در رقابتهای دوچرخهسواری «لا وُئلتا» خواهان حذف تیم «ایزرائل-پرمیئر تک» شدند. با این حال کمیته بینالمللی المپیک تاکنون از ممنوعیت کلی اسرائیل خودداری کرده و تأکید میکند، ورزشکاران حق رقابت دارند. تلاشهایی نیز صورت گرفته که اسرائیل از برنامههای تحقیقاتی مشترک اتحادیه اروپا کنار گذاشته شود. در سالهای اخیر اسرائیل صدها میلیون یورو از برنامه «هورایزن اروپا» دریافت کرده و گزارش شده، سهم آن از این بودجه در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. در عین حال کمیسیون اروپا در پی حملات غزه پیشنهاد کرده است که همکاریها با شرکتها و موسسات اسرائیلی را بهویژه در پروژههای حساس فناوری محدود کند. اگرچه دانشگاهیان اسرائیلی میگویند این تحریمها فعلاً ضربه مستقیمی به پروژههای تحقیقاتی آنها نزده است، کارشناسان هشدار میدهند در صورت تداوم، محدودیت بودجههای پژوهشی میتواند ضربه جدی به اقتصاد دانشبنیان اسرائیل باشد. از ابتدای برنامه Horizon Europe تاکنون حدود ۸۷۶ میلیون یورو به محققان اسرائیلی تخصیص یافته و پیشنهاد معلق کردن موقت مشارکت آنها در این برنامه مطرح شده است. همچنین گزارش شده که از ۴۷۸ پژوهشگر جوان واجد شرایط دریافت گرنت سال ۲۰۲۵ اتحادیه اروپا، تنها ۱۰ نفر در اسرائیل سکونت دارند در حالی که پارسال این تعداد ۳۰ نفر بود. هدف اصلی این تحریمها یادآوری مسئولیت دانشگاههای اسرائیلی در جنگ غزه و متوقف کردن نسلکشی است؛ چنانکه غسان ابوست تأکید کرده «تهدید به تحریم آکادمیک به خودی خود میتواند دولت اسرائیل را وادار به پایان دادن این نسلکشی کند».
