توسط : “دونالد ترامپ” به عربستان سفر کرد. “ایلان ماسک” بنیانگذار “تسلا”، “سم آلتمن” مدیرعامل “اُپناِیآی”، “اندی جسی” از “آمازون”، “جیانی اینفانتینو” رئیس “فیفا”، “رید هافمن” از کمپانی “لینکدین”، “روث پورات” از “گوگل”، “کلی اورتبرگ” از “بوئینگ” و همچنین مدیرانعامل شرکتهای “بلکراک”، “سیتیگروپ”، “آیبیام”، “کوکاکولا”، “دلتاایرلاینز”، “امریکنایرلاینز” و “یونایتدایرلاینز”، رئیسجمهور آمریکا را در این سفر همراهی کردند. “سازندگی” اهداف این سفر سیاسی-اقتصادی که بر موضوعات خاورمیانه متمرکز است را بررسی میکند
گروه بینالملل: روز گذشته ریاض (پایتخت عربستان) میهمان دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده بود. سفر او به عربستان سعودی اگرچه اولین سفر وی در دور دوم ریاست جمهوریاش به منطقه غربآسیا محسوب میشود اما در واقع باید آن را مهمترین و ارزشمندترین سفر وی دانست؛ چراکه اساساً عربستان سعودی در ساختار سیاست خارجی ایالات متحده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و این اهمیت صرفاً در زمان ریاست جمهوری ترامپ نمایان نمیشود؛ بلکه اصولاً روسای جمهور ایالات متحده از هر طیفی که باشند (جمهوریخواه یا دموکرات) نگاه ویژهای به ریاض دارند. این نگاه ویژه صرفاً سیاسی یا امنیتی نیست و نبوده بلکه جایگاه اقتصادی و تجاری عربستان سعودی در ساختار بالادستی ایالات متحده از اهمیت زیادی برخوردار است و در این مسیر حالا این اهمیت در دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ بیش از گذشته خود را نشان میدهد. اینکه کاخ سفید قبل از عزیمت ترامپ به منطقه صراحتاً اعلام میکند که مقصد ابتدایی وی ریاض خواهد بود سپس به ابوظبی و دوحه سفر خواهد کرد، نشان از همین امر دارد. آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که ترامپ در شرایط کنونی با مشکلات داخلی زیادی به خصوص در عرصه اقتصادی دست و پنجه نرم میکند و بر همین اساس عقد قراردادهای گوناگون در حوزه تجاری و اقتصادی هم برای وی بسیار در این شرایط اهمیت دارد و بر همین اساس سفر وی به ریاض میتواند برای او به عنوان یک «شاهکلید اقتصادی» عمل کند. روزنامه الاخبار در این خصوص نوشته است «بهرغم تفاوتهایی که این سفر با نخستین سفر خارجی او در دوره اول ریاست جمهوریاش به عربستان دارد، نقطه اشتراک اصلی آنها به بازگشت ترامپ به واشنگتن با دستاوردهای مالی تریلیونی مربوط میشود. بنابر گزارشها، عربستان متعهد به سرمایهگذاری حدود یک تریلیون دلار در اقتصاد آمریکا طی ۱۰ سال آینده شده است که ۱۰۰ میلیارد دلار از آن به فروش تسلیحات اختصاص دارد». در همین حال، تلاش محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان برای کسب دستاوردهای سیاسی از جمله توقف موقت جنگ در غزه و گامهایی در مسیر عادیسازی روابط با اسرائیل به نتیجه ملموسی نرسیده است و بر همین اساس باید گفت که دو طرف نیاز به انعقاد توافقهایی با یکدیگر دارند تا بتوانند منافع دو جانبه را بازتعریف و گسترش دهند.
تاکید بر دوستی مشترک
استقبال محمد بن سلمان از ترامپ در قصر الیامه ریاض همانند گذشته باشکوه بود. ترامپ در دیدار با محمد بن سلمان گفت که عربستان و آمریکا دو کشور دوست برای یکدیگر هستند. او همچنین به ولیعهد سعودی گفت که ایالات متحده سرمایهگذاری و مشاغل فوقالعادهای در کشور بزرگ شما به دست آورده است و ما به خدمترسانی بسیار خوب به کشور بزرگ شما ادامه خواهیم داد». بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند که دستورکار ترامپ در این سفر بر امنیت، هوش مصنوعی، انرژی و تأمین تسلیحات متمرکز خواهد بود. در این راستا آسوشیتدپرس در تحلیل خود راجع به این سفر نوشته است که «ترامپ در تلاش است تا نشان دهد، استراتژی معاملاتی او برای سیاست بینالملل در حالی که با انتقاد دموکراتها روبهروست، سودمند است. دموکراتها میگویند، جنگ تعرفههای جهانی و رویکرد او در قبال جنگ روسیه علیه اوکراین، ایالات متحده را از متحدانش دور میکند. بر همین اساس انتظار میرود، او قراردادهایی را با این سه کشور اعلام کند که به هوش مصنوعی، گسترش همکاریهای انرژی و شاید فروش تسلیحات جدید به عربستان سعودی مربوط میشود».
غولهای فناوری در ریاض
در این راستا ماسک و چندین تن از بزرگترین شخصیتهای تجاری آمریکایی (سهشنبه) در مجمع سرمایهگذاری عربستان- آمریکا در ریاض شرکت کردند و به ترامپ و ولیعهد سعودی در یک ناهار مجلل پیوستند. همچنین جمعی از چهرههای سرشناس «وال استریت» و «سیلیکون ولی» نیز در آنجا حضور داشتند؛ به عنوان مثال جمله سم آلتمن، مدیرعامل اوپن اِی.آی، کیمبال برادر ماسک، جیانی اینفانتینو رئیس فیفا، رید هافمن از کمپانی لینکدین، اندی جسی از آمازون، روث پورات از گوگل و کلی اورتبرگ از بوئینگ. ترامپ آنها را به عنوان بخشی از یک دیدار رسمی با ولیعهد، یک به یک معرفی کرد و نمایش غولهای تجاری آمریکا در حالی برگزار میشود که ترامپ، عربستان سعودی را برای سرمایهگذاری بزرگ در آمریکا تحت فشار قرار میدهد. همچنین مدیران عامل شرکتهای بلک راک، سیتیگروپ، آی.بی.ام، کوکاکولا، دلتا ایرلاینز، آمریکن ایرلاینز و یونایتد ایرلاینز نیز در فهرست مهمانان قرار دارند که به گفته ناظران بینالمللی این گردهمایی همچنین نشان دهنده روابط نزدیک بین والاستریت و ثروت نفتی عربستان سعودی به خصوص شرکت آرامکو است. این در حالی است که روابط تجاری قوی بین بسیاری از این شرکتهای آمریکایی و ریاض از قبل وجود داشته و خانواده ترامپ و خود ماسک نیز منافع مشترکی در منطقه دارند. این در حالی است که مقامات ارشد آمریکایی از جمله مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، پیت هگست وزیر دفاع، هاوارد لوتنیک وزیر بازرگانی و کریس رایت وزیر انرژی آمریکا، ترامپ را در این سفر سه روزه همراهی میکنند.
غزه و اسرائیل
فارغ از مسائل اقتصادی و تبادلات تجاری میان عربستان و آمریکا باید توجه شود که محورهای دیگر هم از حیث سیاسی در این سفر حائز اهمیت خواهد بود. در این خصوص ساموئل واربورگ، سخنگوی منطقهای وزارت امور خارجه آمریکا در گفتوگویی با شبکه سعودی «الشرق» اظهار کرد که مذاکرات بین آمریکا و عربستان سعودی علاوه بر مسائل اقتصادی به موضوع پایان جنگ در غزه، شروع مذاکرات جنبش حماس و اسرائیل برای آزادی همه اسرای اسرائیلی و از سرگیری ارسال کمک به غزه نیز مربوط خواهد بود. نکته قابلتوجه دیگر در سفر ترامپ به کشورهای حوزه خلیج فارس این است که سفر مذکور در حالی شروع شده و جریان دارد که دو واقعه مهم در این راستا جریان دارد. نخست، مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکاست که چندی پیش دور چهارم آن در مسقط برگزار شد و دو طرف نسبت به آن و ادامه روند مذکور ابراز امیدواری کردند. دومین موضوع هم مساله اسرائیل است. بسیاری از تحلیلگران در اسرائیل و آمریکا بر این عقیده هستند که اساساً تحولاتی که در خاورمیانه با محوریت آمریکا در حال رخ دادن است به نوعی نشان میدهد که دولت ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری وی یک موضع جدید از خود نشان داده است. آنها با اشاره به مذاکرات اخیر آمریکا و حماس همچنین مذاکرات جاری میان تهران و واشنگتن بر این عقیده هستند که یک شکاف جدی میان ترامپ و نتانیاهو به وجود آمده است. این شکاف بدان معناست که ترامپ میخواهد به نوعی منازعات در خاورمیانه را سر و سامان دهد و در نهایت به سمت تقابل با چین برود اما در این راستا اسرائیل همچنان به دنبال آن است تا در منطقه بتواند، آمریکا را با خود در سناریوهای نظامی و امنیتیاش همراه کند.
