توسط : فرشاد گلزاری، گروه بین‌الملل
از دو هفته پیش تاکنون بسیاری از دانشگاه‌های آمریکا درگیر اعتراضات گسترده دانشجویان در حمایت از غزه و حملات اسرائیل به این منطقه هستند که در نتیجه آن صدها نفر دستگیر و تعدادی هم به دلیل درگیری مستقیم با پلیس زخمی شده‌اند. این رخداد که ریشه اصلی آن در دانشگاه کلمبیا واقع در ایالت نیویورک بود حالا به سایر کشورهای جهان هم سرایت کرده است. چندی پیش در فرانسه بسیاری از دانشجویان رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در پاریس علیه اقدامات اسرائیل در غزه تجمع اعتراضی برگزار کردند و روز سه‌شنبه هم تعداد دیگری از دانشجویان پانتئون- سوربن در این شهر تجمع کردند که پلیس با آنها برخورد کرد. در همین راستا در کانادا هم شاهد تکرار همین وقایع هستیم. روزنامه کانادایی نشنال‌پست گزارش کرد، چند روز بعد از تاسیس کمپ دانشجویان ضداسرائیل در دانشگاه «مک‌گیل» شهر «مونترال» این کشور، برپایی تظاهرات و کمپ‌های اعتراضی مشابه به دانشگاه‌های دیگر کانادا هم سرایت کرده است؛ اتفاقی که به رغم تلاش‌های پلیس و دادگاه‌ها برای سرکوب این اعتراضات رخ داده است. دانشگاه مک‌گیل اخیراً طبق بیانیه‌ای که برای این روزنامه فرستاد، نوشت که به دانشجویان اعلام کرده بود کمپ اعتراضی آنها غیرقانونی تلقی می‌شود و آنها ضرب‌الاجل برای جمع‌آوری چادرهایشان را دریافت کردند اما اکثر دانشجویان معترض تصمیم گرفته‌اند که به برپایی آن ادامه دهند. مقام‌های دانشگاه مک‌گیل در این بیانیه تهدیدآمیز گفتند از پلیس درخواست مقابله با این دانشجویان را کرده‌اند. نشنال‌پست همچنین نوشته است دو دانشجوی دانشگاه مک‌گیل شکایتی را به دادگاه برای جمع‌آوری کمپ معترضان که قطع روابط دانشگاه با دانشگاه‌های اسرائیل را مطالبه کرده بودند، تسلیم کرده‌اند. این دانشگاه روز شنبه تبدیل به اولین پردیس دانشگاهی در کانادا شد که خیزش دانشجویی حامیان فلسطین از نیویورک به آن سرایت کرده است. براساس گزارش رسانه‌های کانادایی، تظاهرکنندگان حامی فلسطین در دانشگاه «بریتیش کلمبیا» در شهر «ونکوور» نیز در محوطه دانشگاه، چادرهای خود را برپا کرده و از دانشگاه خواستند، سرمایه‌گذاری‌ها در ارتباط با اسرائیل را قطع کرده و تل‌آویو را هدف تحریم آکادمیک قرار دهد. مقام‌های دانشگاه‌های تورنتو و اوتاوا نیز از بیم گسترش خیزش به این دانشگاه‌ها، اطلاعیه‌هایی برای دانشجویان فرستاده و به آنها گفتند که حق ندارند، کمپ‌های چادری در محوطه دانشگاه تاسیس کنند و هرگونه اقدام در این راستا را تحمل نخواهند کرد. همچنین «انجمن دانشجویان فلسطینی دانشگاه» اوتاوا یک تظاهرات را در محوطه این دانشگاه برگزار کرده و از مقام‌های دانشگاه خواست، ارتباطاتشان با شرکت‌های امنیتی و نظامی که به اسرائیل تسلیحات و تجهیزات می‌دهند را قطع کنند. این درحالی است که حدود ۳۰ چادر توسط حامیان فلسطین در محوطه دانشگاه بریتیش کلمبیای ونکوور برپا شده و «نیشاخان»، سخنگوی سازمان‌دهندگان این کمپ به نشریه «کانادین پرس» گفت: معترضان تا زمانی که این دانشگاه از مقاومت فلسطین و حق فلسطینی‌ها برای بازگشت به خانه‌های سابق‌شان در سرزمین‌های اشغالی حمایت نکند این کمپ را ترک نخواهند کرد.
در انگلیس هم وضعیت با کمی تفاوت به همین‌گونه است. روز چهارشنبه حدود هزار نفر از اعضای اتحادیه‌های کارگری در کنار اقشار مختلف مردم انگلیس از ملیت‌ها و مذاهب مختلف، مقابل ساختمان وزارت تجارت انگلیس واقع در لندن، پرچم فلسطین را به اهتزاز درآورده و شعارهایی را درخصوص عدالت‌خواهی و پایان نظام آپارتاید سر دادند. افراد حاضر همچنین شعارنوشته‌هایی را حمل می‌کردند که شعارهایی از قبیل «اسرائیل را مسلح نکنید»، «دست از محاصره غزه بردارید» و «فلسطین را آزاد کنید» روی آنها نوشته بود. همزمان صدها معترض به صورت هماهنگ مقابل کارخانه بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده سلاح در انگلیس موسوم به بی.ای.ئی سیستمز در اسکاتلند، ولز و لانکاشِر تجمعات مشابهی را برگزار کردند. شرکت‌کنندگان تاکید دارند که هدف آنها متقاعد کردن دولت لندن برای توقف حمایت تسلیحاتی از اسرائیل است.
همچنین ظهر چهارشنبه صدها دانشجو از دانشگاه‌های مختلف پاکستان در مقابل کنسولگری آمریکا تجمع کرده و جنایات اسرائیل در غزه را محکوم کردند. تظاهرکنندگان برای نشان دادن همبستگی خود با فلسطینیان با حمل تصاویر کشتار فلسطینی‌ها، نسل‌کشی ساکنان غزه توسط نظامیان اسرائیل را محکوم کردند. این تظاهرات در اسلام‌آباد توسط «جمعیت دانشجویان پیشرو» سازماندهی شد و طیف گسترده‌ای از دانشجویان، کنشگران سیاسی و اجتماعی، شخصیت‌های دانشگاهی، هنرمندان و شهروندان عادی در آن حضور داشتند و همگی خواستار عدالت و آزادی برای فلسطین بودند. از سوی دیگر دانشجویان دانشگاه اردو در کراچی هم تجمعات اعتراضی علیه اسرائیل برگزار کردند.
کلمبیا، ریشه اصلی اعتراض
با نگاهی به وقایعی که در جای‌جای دنیا با محوریت حمایت از فلسطین و محکوم کردن کشتار ساکنان غزه توسط اسرائیل رخ داده، می‌توان به این فهم رسید که عموماً ماهیت این اعتراضات اگرچه یک واکنش اجتماعی و سیاسی به کشتار ساکنان غزه به حساب می‌آید اما در اغلب این کنشگری‌های «کف خیابان» بحث قطع روابط اقتصادی به خصوص در حوزه فروش تسلیحات به اسرائیل و لغو توافقات این‌چنینی به عنوان یک درخواست مشخص رخ عیان می‌کند. بر همین اساس، برخی‌ها این اعتراضات را نوعی کنشگری ضدسرمایه‌داری می‌خوانند و بخشی دیگر این وقایع را نوعی اعتراض به جنگ و کشتار و خونریزی قلمداد می‌کنند که تاکنون در آن نزدیک به ۳۵ هزار غیرنظامی، کادر درمان، خبرنگار، پرستار و… جان باختند و هنوز هم هیچ آینده روشنی در پس پرونده غزه وجود ندارد.
با تمام این تفاسیر آنچه که باید مورد نظر قرار بگیرد «دانشگاه کلمبیا» است. بدون تردید ریشه موجی که به راه افتاده را باید در این دانشگاه جست‌وجو کرد و مساله اینجاست که این موج از بطن نیویورک به عنوان پایتخت سرمایه‌داری دنیا به سایر جهان سرایت کرده است. این امر خود از منظر فلسفه سیاسی می‌تواند زمینه‌ساز ساعت‌ها تحلیل باشد اما آنچه در شرایط کنونی مقابل دوربین شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌های آمریکا قرار گرفته، یک «صف‌بندی» علنی به حساب می‌آید. آنچه در روز سه‌شنبه با محوریت اشغال ساختمان «همیلتون هال» توسط دانشجویان در اعتراض به اقدامات اسرائیل در غزه رخ داد، در حقیقت مخابره یک نوع پیام هشدار نه تنها به جامعه روشنفکر ایالات‌متحده بلکه به کاخ سفید و کنگره آمریکا بود. توجه داشته باشید که ساختمان همیلتون هال که ساختمان دانشگاهی اصلی در دانشگاه کلمبیا به حساب می‌آید روز سه‌شنبه توسط دانشجویان به نوعی اشغال شد و به همین دلیل سخنگوی این دانشگاه صراحتاً در این خصوص اعلام کرد، دانشجویانی که به اشغال ساختمان بپردازند با اخراج مواجه خواهند شد. این سخنگو همچنین اعلام کرد: دانشجویانی که تا بدین لحظه به صورت مسالمت‌آمیز دانشگاه را ترک نکرده‌اند، تعلیق شده و دانشجویان ارشد از فارغ‌التحصیلی بازخواهند ماند. این هشدار گویا افاقه نکرد و پس از آنکه معترضان آمریکایی حامی فلسطین، ساختمان اداری دانشگاه کلمبیا در نیویورک را به اشغال خود درآوردند، پلیس وارد ساختمان شده و حدود ۱۰۰ معترض دانشجو را تخلیه و بازداشت کرد. آسوشیتدپرس در این باره نوشته است: «صحنه درگیری بین پلیس و دانشجویان معترض ساعت ۲۱ به وقت محلی سه‌شنبه و درحالی انجام شد که ماموران با کلاه و لباس کامل ضدشورش وارد ساختمان شدند. براساس ویدئوی منتشر شده، ده‌ها تن از ماموران از پنجره ورودی ساختمان محل تجمع وارد شده و دیگر ماموران از روی خودروهای پارک شده در کنار ساختمان وارد شدند و در نهایت حدود ۱۰۰ معترض دانشجو دستگیر شده و با اتوبوس از محوطه پردیس دانشگاه کلمبیا خارج شدند». مدیریت دانشگاه کلمبیا هم پس از مداخله پلیس و ورود آن به پردیس این دانشگاه در بیانیه‌ای اعلام کرد که تصمیم پلیس نیویورک «آخرین مرحله و آخرین گزینه» بوده است. از سوی دیگر، اداره پلیس نیویورک پیش‌تر اعلام کرده بود، افسرانش بدون درخواست مقام‌ها و مسئولان دانشگاه یا وقوع یک رویداد کاملاً اضطراری وارد محوطه دانشگاه نمی‌شوند.
در این راستا، واکنش دولت و مقامات آمریکا هم نشان از عزم آنها برای برچیدن این بساط اعتراضی در سراسر آمریکاست؛ به گونه‌ای که پیش از رسیدن افسران پلیس به دانشگاه کلمبیا، کاخ سفید بن‌بست به وجود آمده در این دانشگاه و در دانشگاه پلی‌تکنیک ایالت کالیفرنیا، جایی که معترضان دو ساختمان را به کنترل خود درآوردند، محکوم کرد. همچنین چاک شومر، رهبر اکثریت دموکرات در سنای آمریکا در صحن سنا گفت که «شکستن شیشه‌ها با چکش و اشغال ساختمان همیلتون هال آزادی بیان نیست، این بی‌قانونی است و آنهایی که این کارها را انجام دادند باید با پیامدها و عواقبش روبه‌رو شوند». دونالد ترامپ همچنین موضعی را اتخاذ کرد و حالا باید منتظر ماند و دید که این موج به پایان می‌رسد یا خیر!
