سناریوی آمریکا پس از اقدام تجاوزکارانه اسرائیل چیست؟
به قلم؛ عبدالرضا فرجیراد؛ دیپلمات پیشین و استاد ژئوپلیتیک
بعد از چندین هفته که صحبت از حمله اسرائیل به ایران میرفت بالاخره این حمله با تعدادی از پیشرفتهترین هواپیمای جنگی دنیا از داخل و خارج مرز کشورمان صورت گرفت. با توجه به خبرهای موجود و تصاویر منتشر شده، صدماتی به بخشهای نظامی به ویژه سیستمهای دفاعی وارد شده که گفته شده درحال ترمیم هستند. هماکنون این سوال مطرح شده که آیا جمهوری اسلامی ایران درصدد حمله موشکی دیگری به اسرائیل است. سناریوی آمریکا در این بحران چیست؟
واقعیت این است با توجه به وضعیت حساس منطقه بسیار بعید است که جمهوری اسلامی ایران بخواهد با تعجیل به اسرائیل پاسخ دهد. سه دلیل را میتوان برای آن ذکر کرد: دلیل اول اینکه اولویت برای جمهوری اسلامی آتشبس در لبنان و غزه است. دو سرزمینی که اسرائیل همه روزه تعدادی زیادی غیرنظامی را میکشد و ویرانههایی را به جا میگذارد بهویژه آنکه چه در دوحه و چه در بیروت، مذاکراتی در جریان است که ممکن است امیدهایی برای آتشبس وجود داشته باشد. دوم اینکه، جمهوری اسلامی دنبال ردوبدل کردن موشک بین ایران و اسرائیل نیست و در مقابل منطقه و عدم تبدیل این درگیریها به جنگی منطقهای مسئولیتپذیر است. بالاخره شرایط بازار و ملاحظات اقتصادی داخلی را هم مدنظر دارد. لذا این امکان وجود دارد که در زمان مقتضی و بدون تعجیل پاسخ تجاوز اسرائیل داده شود ضمن اینکه بعید است که جمهوری اسلامی به انتخابات آمریکا کاملاً بیتوجه باشد.
آمریکا نیز در منطقه به دنبال بحران و درگیری نیست. منافعی از حملات تجاوزکارانه اسرائیل برایش متصور نیست زیرا از نقطه نطر استراتژیک و رقبای ژئوپلیتیکی جهانیاش، جنگ در منطقه فرصتهایی را در اختیار دو رقیب جهانی یعنی روسیه و چین قرار میدهد که میتواند باعث دردسر طولانیمدت برای ایالاتمتحده آمریکا شود. در بعد از انتخابات نیز چه ترامپ پیروز شود و چه کاملا هریس، آمریکا علاقهای به جنگ در خاورمیانه ندارد ضمن اینکه هر دو رقیب انتخاباتی رویکردی هم به گفتوگوهای هستهای و توافق با ایران دارند که رئیسجمهور جدید ایران نیز با انتخابش علاقهمندی خود را برای به ثمر رساندن این گفتوگوها و رفع تحریمها اعلام کرده است. به نظر میرسد در مقایسه با هفتههای گذشته آرامش بیشتری را شاهد باشیم. البته پرواضح است اگر رژیم صهیونیستی بخواهد تجاوز دیگری را برنامهریزی و عملی کند احتمال عمل متقابل بسیار بالا خواهد رفت.
البته با توجه به اینکه بعضی مقامات سیاسی جمهوری اسلامی بدون ذکر زمان اعلام کردهاند که پاسخ به اسرائیل قطعی است مجدداً این نگرانی در میان رهبران غربی ایجاد شده که ممکن است جمهوری اسلامی به زودی جواب پاسخ تجاوز اسرائیل را بدهد. به همین جهت تماسهایی چه از سوی اروپاییها و چه آمریکا به صورت مستقیم و غیرمستقیم برقرار شد که ایران از تصمیم انتقامی خود منصرف شود. هرچند که متاسفانه کشورهای غربی در رابطه با تجاوزات اسرائیل چه به خاک جمهوری اسلامی و چه به غزه و لبنان وظایف خود را به درستی انجام ندادند که جلوی بیثباتی در منطقه گرفته شود اما وقتی قرار است عمل متقابلی از سوی ایران صورت پذیرد، فعالیتشان دوچندان شده و خواهان عدم عمل متقابل و آن هم با ابراز نگرانی از بیثباتی منطقهای میشوند. طبیعی است که با توجه به وضعیتی که در منطقه حاکم است اگر کشورهای اروپایی بخواهند به حمایت سیاسی و نظامی خود از اسرائیل ادامه دهند و تندترین و افراطیترین حکومت در منطقه را تقویت کنند و بیتوجه به رنج و درد مردم فلسطین باشد بیثباتی و تنش مداوم در منطقه میتواند ادامهدار باشد.