معاون راهبردی رئیسجمهور چه گفت که تندروها خواستار بازداشت او شدهاند؟
ظریف از مجمع جهانی اقتصاد داووس سوئیس به تهران برگشته است اما همچنان واکنشها به سفر او ادامه دارد. کمااینکه یک روز قبل از برگشت معاون پزشکیان، روحالله مومنینسب، دبیر شورای امر به معروف تهران در شبکه اجتماعی نوشت: «نیروهای ضدکودتا باید ظریف را به محض ورود به کشور بازداشت و تحت بازجویی قرار دهند؛ در غیر این صورت کشور به زودی دچار بحرانهای پیچیدهتر و بسیار خطرناک خواهد شد. گام دوم کودتا برداشته شد!»
رمزگشایی مخالفان دولت از آنجایی شروع شد که ظریف با حضور در اجلاس داووس، با یادآوری تجربه اول دولت ترامپ به او توصیهای کرد و گفت: «خود ترامپ ادعا کرد که خروج از برجام به او تحمیل شد. بعد از خروج ترامپ از برجام، ایران توان هستهای چند برابری را کسب کرد». این حرف به سرعت محور اصلی رسانههای خارجی و ایرانی قرار گرفت و بعضی رسانه های داخلی مدعی شدند که ظریف برای مذاکرات پنهان به سوئیس سفر کرده است. بنابراین توئیت مومنینسب بهانهای شد که در این گزارش به پایان ناتمام هجمهها به معاون راهبردی رئیسجمهور و سخنان اخیر مسعود پزشکیان به نقل از رهبری بپردازیم.
رئیسجمهور پزشکیان در سفر استانیاش به خوزستان صراحتاً اعلام کرد: «رهبر انقلاب فرمودند که براساس سه اصل عزت، مصلحت و حکمت با همه ارتباط داشته باشیم، به غیر از اسرائیل». این چراغ سبز آشکار ایران برای مذاکره و صلح است. به طور کل رویکرد کنونی ایران همین روند است. کمااینکه بسیاری از تحلیلگران معتقدند همزمانی نشست داووس با روی کار آمدن ترامپ نیز سرفصلی دیگر برای احتمال بالای مذاکرات ایران و اروپاست، زیرا سخنان رئیسجمهور جدید ایالاتمتحده در داووس موید آن است که سیاست جدید آمریکا در خاورمیانه با جنگ فاصلهای محسوس دارد.
موچ انتقاد مخالفان ظریف و دولت تا حدی بالا گرفت که احمد زیدآبادی، فعال سیاسی، با انتشار متنی در کانال تلگرامی خود به گفتههای مخالفان محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهور، درباره اجلاس داووس تاخت و گفت: «آن محافلی در داخل کشور که محمدجواد ظریف را به دلیل اظهاراتش در اجلاس داووس مورد تاختوتازی بیسابقه قرار دادهاند، آیا درخواستشان واقعاً این است که آقای ظریف در آنجا اعلام کند؛ «سیاست رسمی جمهوری اسلامی ترور دونالد ترامپ است و او را در هر مکان و زمانی که در دسترس باشد، خواهد کشت!؟»
همینطور علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم هم در توئیتی نوشت: «هر ایرانی شرافتمند که مصاحبه دکتر جواد ظریف در داووس را در دفاع جانانه از ایران و مقاومت فلسطین ببیند احساس غرور و افتخار میکند. او صدای رسای ملت ایران در صحنه جهانی است. آنان که نمیتوانند این بالندگی و جوانمردی را ببینند، زبان در کام گیرند و عرض خود نبرند».
بهانه جدید مخالفان
به هر حال سفر ظریف به داووس به جای خود واکنشبرانگیز بود. مخالفان ظریف معتقدند که او برای ماموریتی پنهانی از سوی دولت به داووس سفر کرده و حامیان او نیز از این حضور استقبال میکنند. آنهایی که از همان ابتدا که ظریف، وزیر امورخارجه دولت روحانی بود تا امروز که معاون راهبردی مسعود پزشکیان است از هر اهرمی برای از میدان به در کردن محمدجواد ظریف استفاده کردند، اینبار بهانه جدیدشان سفر او به داووس بود. برخی از منتقدان با استفاده از هشتک مذاکره پنهانی در فضای مجازی اینطور مینوشتند که معاون غیرقانونی رئیسجمهور برای حضور در مجمع جهانی اقتصاد در داووس راهی سوئیس شد. احتمالش هست که ظریف هدفی جز حضور در این اجلاس را داره. مراقبش باشید».
صداوسیما نیز سخنان او را بایکوت خبری خبری کرد و سفر ظریف به داووس را پوشش نداد. حتی زمانی که رئیسجمهوری عراق و وزیر خارجه نروژ هم ملاقات کرد، این رسانه بیاعتنا از کنارش گذشت. روزنامه کیهان هم در مطلبی با عنوان «آفتابه نداره!» در ستون (گفت و شنود) خود به معاون راهبردی رئیسجمهور اینطور طعنه زد: [ظریف] گفته اگر تندروها، یعنی انقلابیون مسئولیت داشتند من نمیتوانستم در خیابانهای تهران قدم بزنم! خلاصه هرچی دقدلی از نیروهای انقلاب داشته را برای آمریکاییها بیرون ریخته.
روزنامه همشهری، رسانه وابسته به شهرداری تهران نیز در خبر کوتاهی به پست اینستاگرامی ظریف نوشت: «محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهور در حاشیه اجلاس داووس یادداشتی را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد که برداشتهای مختلفی درباره آن شده است که احتمالاً به تمایل دولت برای از سرگیری مذاکرات بازمیگردد». ظریف با انتشار این شعر «بیا تا جهان را به بد نسپریم/به کوشش همه دست نیکی بریم/نباشد همی نیک و بد پایدار/همان به که نیکی بود یادگار» از فردوسی، ضمن گرامیداشت روز بزرگداشت این شاعر ایرانی در اینستاگرام خود نوشت: «سلام دوستان؛ از آسمان زوریخ در راه اجلاس ۲۰۲۵ مجمع جهانی اقتصاد. سالروز فردوسی بزرگ خجسته باد».
همچنین خبرگزاری فارس در گزارشی به حضور ظریف در داووس پرداخت و کارشناسی که با او مصاحبه کردند، برای نخستینبار مساله مذاکرات پنهانی را مطرح کرد: «ظریف برای شرکت در پنجاهوپنجمین مجمع جهانی اقتصاد (داووس ۲۰۲۵)، صبح امروز ایران را به مقصد سوئیس ترک کرد. بنابر اخبار اعلامی از سوی دولت، ظریف قرار است در این سفر علاوه بر مشارکت در برنامههای اجلاس و حضور در میزگردهای پیشبینیشده با موضوعات مختلف منطقهای و جهانی، در یکی از جلسات اصلی مجمع با فرید زکریا، مجری سیانان نیز گفتوگو کند. طی ادوار گذشته از طرف ایران وزیر خارجه بهعنوان نماینده ایران در داووس شرکت میکرد و سال گذشته نیز شهید امیرعبداللهیان در این نشست شرکت کرد».
این خبرگزاری اتفاقاً گذری هم به جنجال اخیر مجلس درخصوص عدم اصلاح بند دو قانون انتصاب افراد در مشاغل حساس داشت و حضور ظریف در این اجلاس با سمت معاون راهبردی رئیسجمهور را درحالی عنوان کرد که طبق قانون مجلس انتصاب او در این جایگاه منع قانونی دارد. کنعانیمقدم، تحلیلگر مسائل سیاسی میگوید: «حضور غیرمنتظره ظریف در سوئیس شائبه مذاکرات پنهان و دور از هماهنگی را تقویت میکند و اگر هم قرار باشد تحولاتی در سطح دیپلماتیک رقم بخورد باید طبق روال آن و از طریق وزارت خارجه و در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی باشد. دخالت یک معاونت غیرمرتبط و غیرقانونی در امور رسمی و خارجی کشور، انحراف از مر قانون است». به گزارش عصر ایران، آنچه خبرگزاری فارس نوشته دقیق نیست. سال ۱۳۹۲ حسن روحانی بهعنوان رئیسجمهور در این اجلاس شرکت کرد. در کنار چند دورهای که ایران حضوری در داووس نداشت، ظریف دو بار بهعنوان وزیر خارجه در مجمع داووس شرکت کرد و یکبار نیز محمود سریعالقلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی تنها فردی بود که از ایران به این نشست رفت.
وحید یامینپور، مجری سابق صداوسیما، در واکنش به سفر محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهور به داووس و اظهارات او درباره خطر رئیسجمهور شدن سعید جلیلی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فردای روزی که آمدید هنیه را در تهران زدند، بعد فرماندهان حزبالله و سیدحسن و جنگ لبنان و حمله هوایی به ایران و بعد سقوط سوریه. حالا هم فاجعه تورمی و دلار و طلا. مثلاً جنگ با ما و منطقه قرار بود چه کند که نکرده؟ جنگ بعدی با ارسال پالس ضعف داخلی آغاز میشود که شما انجامش میدهید». همچنین ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «کشاندن مباحث داخلی به پروندههای بینالمللی خطاست؛ کاری که ظریف یکبار در مواجهه با البرادعی و یکبار در مواجهه با هاله اسکندری انجام داد و اینبار در داووس. راه اشتباه سابق را دوباره نیازمایید، شخص رئیسجمهور باید جلوی این خطاهای خطرناک و بزرگ را بگیرد».
مخلص کلام اینکه در نهایت، این روند تکراری مخالفان محمدجواد ظریف و به احتمال قوی دولت چهاردهم که مسائل مهم و ملی کشور را به سوژهای برای حمله به دیگر مسئولان و رقبای داخلی تبدیل میکنند، نهتنها به منافع ملی آسیب میزنند، بلکه تصویر کشور را در عرصه بینالمللی نیز خدشهدار میکند.