توسط : وزیر امور خارجه ترکیه به تهران میآید
گروه بینالملل: در آستانه سفر رسمی «هاکان فیدان» وزیر امور خارجه ترکیه به تهران، فضای سیاسی دو کشور بار دیگر وارد مرحلهای تازه از رایزنیهای فشرده و چندلایه شده است؛ سفری که قرار است روز یکشنبه ۳۰ نوامبر ۲۰۲۵ انجام شود و هم از نظر زمانبندی و هم از منظر حجم موضوعات مطرح در دستورکار اهمیت ویژهای دارد. فیدان در تهران با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و دیگر مقامات ارشد دیدار خواهد کرد و مجموعهای از مسائل پیچیده دوجانبه، منطقهای و بینالمللی را مورد بررسی قرار خواهد داد؛ مسائلی که از روابط اقتصادی و امنیتی گرفته تا پروندههای حول محور قفقاز، سوریه، غزه و حتی جنگ اوکراین را در بر میگیرد.
یکی از محورهای اصلی این سفر، احیای فعالتر سازوکار «شورای همکاری در سطح عالی» است؛ نهادی که از سال ۲۰۱۴ میان دو کشور شکل گرفته و در دورههایی توانسته بستر تصمیمگیریهای کلان را فراهم کند. قرار است دو طرف درباره آمادگیها برای برگزاری نهمین نشست این شورا در سطح رؤسایجمهور رایزنی کنند. همکاریهای امنیتی، مبارزه مشترک با تروریسم همچنین پیگیری پروژههای زیرساختی و عمرانی در نقاط مرزی در صدر گفتوگوها قرار دارد؛ موضوعاتی که طی ماههای اخیر بارها از سوی آنکارا و تهران بهعنوان اولویت مشترک مطرح شده است.
در حوزه اقتصادی نیز ترکیه قصد دارد بار دیگر هدفگذاری تجارت دوجانبه ۳۰ میلیارد دلاری را یادآوری کند؛ هدفی که با وجود تلاشهای مقطعی، فاصله قابلتوجهی با واقعیت فعلی، یعنی حجم حدود ۶.۵ میلیارد دلاری مبادلات تا اکتبر ۲۰۲۵ دارد. افزایش حملونقل و اتصالپذیری، بهبود مسیرهای ترانزیتی و توسعه تجارت مرزی ازجمله دستورکارهای اصلی در این زمینه است. ترکیه بهتازگی نیز در مهار آتشسوزی جنگلهای الیت با ایران همکاری کرده که تهران بابت این موضوع از آنکارا قدردانی کرده و آن را نشانهای از تداوم همکاریهای سازنده دانسته است. منابع دیپلماتیک میگویند یکی از پروندههای مهم، بررسی پیامدهای رویکرد تهاجمی اخیر اسرائیل در منطقه همچنین آخرین تحولات مربوط به غزه و قطعنامههای شورای امنیت است. ترکیه خواهان حفظ آتشبس و تسریع روند بازسازی غزه است و ایران نیز از نقشآفرینی کشورهای منطقه در این مسیر حمایت میکند؛ هرچند اختلاف تهران با آنکارا بر سر تداوم روابط اقتصادی ترکیه با اسرائیل همچنان یکی از نقاط چالشبرانگیز روابط دو کشور است. فیدان همچنین قصد دارد درباره سوریه با مقامهای کشورمان گفتوگو کند. تهران و آنکارا در سالهای گذشته مواضع متفاوتی نسبت به تحولات این کشور داشتهاند اما ترکیه بر این باور است که ثبات سوریه، شرطی ضروری برای امنیت کل منطقه است. او درباره قفقاز جنوبی، از جمله پیامدهای جنگ دوم قرهباغ، نیز با طرف ایرانی بحث خواهد کرد؛ جایی که رقابت ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه در سالهای اخیر آشکارتر شده و تهران بارها نسبت به تغییرات ژئوپلیتیکی ناشی از حمایت آنکارا از باکو هشدار داده است.
بررسی راههای کاهش تنش میان پاکستان و افغانستان، همچنین تأکید بر این موضع که پایان جنگ روسیه و اوکراین تنها از مسیر مذاکره ممکن است از دیگر موضوعات کلیدی در دستورکار گفتوگوهای فیدان خواهد بود. گستردگی این محورهای گفتوگو نشان میدهد، تهران و آنکارا در تلاشاند نقشی فعالتر در مدیریت بحرانهای پیرامونی ایفا کنند؛ بحرانهایی که اثر مستقیم بر امنیت دو کشور دارد. اگرچه روابط ایران و ترکیه با وجود پیوندهای فرهنگی، تاریخی و ژئوپلیتیکی عمیق همواره دارای فراز و فرود بوده اما سفرهای متقابل اخیر و تداوم گفتوگوهای سطح بالا نشانهای از تلاش مشترک برای حفظ حداقلی از هماهنگی در فضای رقابتی منطقه است. سفر اخیر عراقچی به آنکارا در ژوئن ۲۰۲۵ و پیش از آن برگزاری هشتمین نشست شورای همکاری در ژانویه ۲۰۲۴ بخشی از همین روند گفتوگوهای پیوسته است. با این حال اظهارات پر سروصدای گذشته فیدان درباره هزینههای ایران در عراق و سوریه و انتقادات غیرمستقیم او از نقش منطقهای تهران بر پیچیدگی روابط افزوده است. او پیشتر گفته بود، ایران برای حفظ نفوذ خود در دو کشور عربی، بهایی بیش از دستاوردهایش پرداخته است؛ اظهاراتی که بازتاب گستردهای داشت. اکنون بسیاری ناظرند که آیا این سفر میتواند، فضای جدیدی بین تهران و آنکارا رقم بزند یا خیر.
