توسط : نمایندگان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به حذف ۴ صفر از پول ملی رأی دادند این سیاست در شرایط فعلی چه عواقبی دارد؟
لایحه حذف چهار صفر از پول ملی، که از سوی دولت ارائه شده بود، پس از بررسی و رفع برخی ایرادها در کمیسیون اقتصادی به تصویب رسید. این لایحه با نظر مثبت رئیس کل بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و اعضای کمیسیون مربوطه نهایی شد. در سالهای گذشته هر زمان تورم افزایش پیدا کرده یا در حال افزایش بوده، زمزمههای حذف صفر بالا گرفته اما همین که از التهاب تورم کاسته شده، سیاست حذف صفر به محاق تعلیق رفته است. بانک مرکزی هدف از این اقدام را تسهیل در محاسبات مالی عنوان کرده اما اقتصاددانان میگویند این اقدام به منزله رد گم کردن است. به عقیده اقتصاددانان، حذف صفرها بهتنهایی نمیتواند مسائل بنیادین نظیر تورم بالا یا کاهش قدرت خرید را حل کند. چراکه بدون اصلاح ساختارهای اقتصادی، تورم پس از مدتی دوباره افزایش یافته و صفرهای حذفشده به واحد پولی بازخواهند گشت. اقتصاددانان این اقدام را به کوچک کردن معده بدون تغییر عادات غذایی تشبیه کردهاند که در نهایت به بازگشت چربیهای اضافه و چاق شدن دوباره منجر میشود.در کنار حذف صفر از پول ملی، گمانهزنیهایی نیز درباره احتمال تغییر واحد پول ملی مطرح شده، با این وجود لازم است، تغییراتی در جزئیات لایحه اعمال شود تا با سایر قوانین هماهنگی داشته باشد و تعارضی ایجاد نکند. ولیالله سیف، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در این زمینه اظهار کرده که در سالهای اخیر، نرخ تورم بالا در محدوده ۴۰ درصد به تضعیف شدید ارزش پول ملی و افزایش تدریجی تعداد صفرها در اسکناسها منجر شده است. وی افزود که در کشورهایی با تورم مزمن و نوسانات اقتصادی شدید، ارزش پول ملی بهتدریج کاهش یافته و قیمت کالاها افزایش مییابد که این امر به افزودن مداوم صفرها به واحد پولی دامن میزند. این لایحه پس از انجام اصلاحات لازم برای اجرا به مراحل بعدی ارجاع خواهد شد.
دیدگاه موافقان و مخالفان
موافقان حذف صفر از پول ملی معتقدند، این اقدام میتواند به سادهسازی محاسبات مالی و اقتصادی کمک کند،زیرا تعداد ارقام در معاملات روزمره کاهش یافته و عملیات حسابداری، ثبت اسناد مالی و فعالیتهای بانکی روانتر میشود. آنها بر این باورند که حذف صفرها به بهبود تصویر پول ملی در سطح بینالمللی کمک کرده و از نظر روانی، حس تقویت ارزش پول را در میان مردم ایجاد میکند. همچنین این اقدام میتواند، هزینههای چاپ اسکناس و ضرب سکه را کاهش دهد زیرا اسکناسهایی با ارزش اسمی پایینتر، کمتر مورد نیاز خواهد بود. موافقان تأکید دارند که این سیاست، در کنار سایر اصلاحات اقتصادی، میتواند به کارایی بیشتر نظام مالی و افزایش اعتماد عمومی به پول ملی منجر شود. به گفته برخی تصمیمگیران، از جمله رئیس کل بانک مرکزی، این اقدام در شرایطی که تورم بالا طی سالها ارزش پول ملی را تضعیف کرده و تعداد صفرها را افزایش داده بهعنوان گامی در جهت تسهیل مبادلات و کاهش پیچیدگیهای عددی در اقتصاد مطرح است.
در مقابل، مخالفان حذف صفر از پول ملی معتقدند، این اقدام بهتنهایی نمیتواند مشکلات اقتصادی بنیادین مانند تورم بالا و کاهش قدرت خرید را حل کند و صرفاً جنبه ظاهری دارد. آنها استدلال میکنند که بدون اصلاح ساختارهای اقتصادی نظیر کنترل تورم، بهبود سیاستهای پولی و مالی و تقویت نظام حکمرانی، حذف صفرها تنها اثر موقت داشته و پس از مدتی با تداوم تورم، صفرهای حذفشده دوباره به واحد پولی بازمیگردند. اقتصاددانان مخالف، این سیاست را به اقدامات سطحی مانند کوچک کردن معده بدون تغییر عادات غذایی تشبیه میکنند که در نهایت به بازگشت مشکلات منجر میشود. همچنین آنها نگران هزینههای اجرایی این طرح از جمله چاپ اسکناسها و سکههای جدید، بهروزرسانی سیستمهای بانکی و حسابداری و آموزش عمومی هستند که ممکن است، بار مالی قابلتوجهی به اقتصاد تحمیل کند. به اعتقاد مخالفان، این اقدام ممکن است به سردرگمی در معاملات روزمره و کاهش اعتماد عمومی به پول ملی منجر شود بهویژه اگر با اصلاحات اقتصادی عمیق همراه نباشد.
«فتحالله توسلی»، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، از تصویب لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی در کمیسیون مربوطه خبر داد و گفت: «این لایحه که از سوی دولت ارائه شده بود پس از رفع ایرادات با نظر مثبت رئیس کل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و کمیسیون مربوطه به تصویب رسید».
گفته او، این لایحه در مرحله بعدی در صحن مطرح و تعیین تکلیف خواهد شد.
عضو کمیسیون اقتصادی با بیان اینکه حذف صفرها به خودی خود تاثیری در کنترل تورم یا افزایش قدرت پول ملی ندارد، گفت: «در واقع، این کار بیشتر جنبه روانی و تسهیل مبادلات را خواهد داشت. با این ۴ صفر، اعتبار پول ملی زیر سوال رفته است. مثلاً یک دلار معادل ۱۰۰ هزار تومان و ۱۰۰ هزار تومان هم معادل یک میلیون ریال است. ۱۰۰ دلار هم میشود ۱۰۰ میلیون ریال. یعنی در شمارش صفرها هم دچار مشکل میشویم و یک تریلی صفر باید پشت ارقام بیاوریم لذا برای حفظ اعتبار پول ملی به دنبال حذف ۴ صفر هستیم».
اقتصاددانان در سالهای گذشته بارها گفتهاند که کنترل هزینههای دولت و تلاش برای کاهش تورم بر حذف صفرها مقدم است زیرا تورم بالا و کسری بودجه ناشی از هزینههای غیرضروری دولت، ریشه اصلی تضعیف ارزش پول ملی و افزایش تعداد صفرها در واحد پولی هستند. بدون مهار تورم از طریق سیاستهای مالی منضبط، اصلاح نظام بودجهریزی و کاهش مخارج غیرضروری، حذف صفرها تنها اقدامی ظاهری و موقت خواهد بود که نمیتواند مشکلات ساختاری اقتصاد را حل کند. اقتصاددانان تأکید دارند که تورم مزمن، قدرت خرید مردم را کاهش داده و به افزایش مداوم صفرها در اسکناسها منجر میشود. اگر این چرخه معیوب با کنترل هزینههای دولت و اجرای سیاستهای پولی و مالی مؤثر متوقف نشود، حذف صفرها صرفاً به تعویق افتادن مشکل منجر شده و پس از مدتی با بازگشت تورم، صفرهای حذفشده دوباره ظاهر خواهند شد. علاوه بر این، مدیریت هزینههای دولت و کاهش تورم، ثبات اقتصادی را تقویت کرده و اعتماد عمومی به پول ملی را افزایش میدهد، در حالی که حذف صفرها بدون این اصلاحات ممکن است به سردرگمی و بیاعتمادی در جامعه دامن بزند. بنابراین اولویت دادن به اصلاحات بنیادین اقتصادی، پیشنیاز ضروری برای پایداری هرگونه اقدام در جهت بهبود ارزش پول ملی است.
