توسط : تقابل آمریکا با چین بر سر تعرفهها بالا گرفت
گروه بینالملل: در حالی که جهان هنوز از پیامدهای جنگ تجاری دوره نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ رهایی نیافته، رئیسجمهور آمریکا بار دیگر با اعلام تعرفههای جدید ۱۰۰ درصدی بر کالاهای وارداتی از چین، آتش یک رویارویی تازه را برافروخته است. تصمیمی که نهتنها روابط واشنگتن و پکن را به بحرانیترین سطح در سالهای اخیر میکشاند بلکه پیامدهایی فراتر از دو اقتصاد بزرگ جهان برای تجارت جهانی به همراه دارد. ترامپ در سخنانی روز جمعه اعلام کرد که از اول نوامبر، تعرفههای جدید بر واردات چین اعمال میشود و همزمان کنترل صادرات آمریکا بر «نرمافزارهای حیاتی» نیز به اجرا درمیآید. این اقدام در پاسخ به تصمیم اخیر چین برای اعمال محدودیت بر صادرات مواد معدنی کمیاب صورت گرفته است؛ عناصری که برای تولید فناوریهای پیشرفته، از خودروهای برقی و تجهیزات نظامی گرفته تا تراشههای نیمهرسانا، نقشی حیاتی دارند.
چین نزدیک به ۷۰ درصد از عرضه جهانی این مواد را در اختیار دارد و بارها از این اهرم بهعنوان ابزار فشار در منازعات ژئواقتصادی خود استفاده کرده است. این بار نیز پکن اعلام کرده که شرکتهای خارجی برای صادرات کالاهایی که حتی بیش از یک درصد از مواد معدنی کمیاب چین را در ترکیب خود دارند باید مجوز بگیرند. اقدامی که از نگاه واشنگتن، تلاشی آشکار برای «سیاسیسازی زنجیره تأمین جهانی» تلقی میشود. در واکنش، کاخ سفید نهتنها از اعمال تعرفههای سنگین خبر داده بلکه تهدید کرده که ممکن است بر قطعات هواپیماهای بوئینگ نیز کنترل صادراتی وضع کند؛ موضوعی که میتواند، پروژه فروش بیش از ۵۰۰ هواپیما به چین را تحت تأثیر قرار دهد. ترامپ در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «آنها به هواپیماهای ما نیاز دارند. ما چیزهای زیادی برای پاسخ داریم». اما این جنگ فقط به زمین، هواپیما یا معادن محدود نمیشود. وزارت حملونقل چین نیز به سرعت دست به اقدام متقابل زد و اعلام کرد از هفته آینده هزینههای بندری جدیدی بر کشتیهای آمریکایی اعمال خواهد کرد. همزمان، ایالات متحده نیز هزینههایی مشابه بر کشتیهای چینی در بنادر خود وضع کرده است. به این ترتیب، نبرد تعرفهای دو قدرت به دریاها و صنعت حملونقل جهانی نیز سرایت کرده است.
تحلیلگران میگویند که این دور تازه از جنگ اقتصادی میتواند، پیامدهایی فراتر از تجارت دوجانبه داشته باشد. طبق گزارش بانک فدرال رزرو نیویورک تقریباً همه کالاهای وارداتی از چین به آمریکا اکنون با نوعی از تعرفه مواجهاند و نرخ مؤثر آنها به حدود ۴۰ درصد رسیده است. افزایش بیشتر این تعرفهها به معنای فشار تورمی بر مصرفکنندگان آمریکایی و افزایش هزینه تولید برای شرکتهای چندملیتی خواهد بود.
در سوی مقابل، چین که طی دو دهه گذشته به بزرگترین کشتیساز و صادرکننده جهان تبدیل شده است اکنون با خطر محدود شدن دسترسی به بازارهای غربی مواجه است. شرکتهای بزرگ چینی مانند «کاسکو» ممکن است تا سال ۲۰۲۶ بیش از ۲ میلیارد دلار از این تنشها زیان ببینند. پکن میگوید، اقدامات واشنگتن «تبعیضآمیز» است و زنجیره تأمین جهانی را به خطر میاندازد.
کارشناسان تجارت بینالملل معتقدند که تقابل جدید، نشانهای از بازگشت ملیگرایی اقتصادی به سیاست خارجی آمریکا در دوره دوم ترامپ است. او بار دیگر همان شعار معروف خود را تکرار کرده است: «آمریکا باید در تجارت پیروز شود.» اما در جهانی که اقتصادها بهشدت درهمتنیدهاند، پیروزی یکجانبه عملاً به معنای هزینهسازی برای همه است.
به گفته «جو کرامک»، رئیس انجمن جهانی کشتیرانی، تصمیمات اخیر واشنگتن و پکن «پیچیدگی و هزینه بیشتری به شبکه جهانی تجارت میافزاید و در شرایطی که اقتصاد جهانی زیر فشار است به تولیدکنندگان و مصرفکنندگان در سراسر جهان آسیب میزند».
با این حال نشانهای از عقبنشینی در هیچیک از دو پایتخت دیده نمیشود. احتمال لغو دیدار ترامپ با شی جینپینگ در اجلاس آسیا- اقیانوسیه نیز تأییدی بر سردی روابط دو کشور است. به نظر میرسد که جنگ تجاری آمریکا و چین وارد فصل تازهای شده؛ فصلی که در آن، اقتصاد جهانی یک بار دیگر باید هزینه رقابت ژئواقتصادی دو ابرقدرت را بپردازد.
