توسط : هدا احمدی، گروه سیاسی
یک‌شنبه‌ای که گذشت را شاید بتوان یکی از عجیب‌ترین روزهای تاریخ ایران در سال‌های اخیر دانست. خبر آمد «هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه و هیات همراه سقوط کرد» خبر شوکه‌کننده بود. اخبار ضدونقیض تا چندین ساعت افکار عمومی را سرگرم کرده بود تا اینکه عملیات جست‌وجو در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی آغاز و صبح روز گذشته به طور رسمی اعلام شد که رئیس دولت سیزدهم و هیات همراه کشته شده‌اند. انتقادها به دولت رئیسی در این چند سال کم نبود اما هیچ‌کس دل به شنیدن چنین اتفاقی نداشت بلکه راه همواره برای همه ما ایرانی‌ها اصلاح بوده و بس. اما در هر صورت حادثه اجتناب‌ناپذیر است و پس از تایید خبر سقوط شاید بسیاری به این موضوع فکر کردند که ای کاش تیم حفاظت رئیس دولت سیزدهم، این بار دیگر به عادت این دولت، چشمش را بر ضعف‌ها نمی‌بست و کمی با اطمینان خاطر بیشتری شخصیت‌های مهم کشوری را جابه‌جا می‌کرد. آن هم درست زمانی که ابراهیم رئیسی و تیم همراهش از ماموریت افتتاح سد در مرز آذربایجان و ایران و پس از دیدار با رئیس‌جمهور این کشور برگردد.
حادثه اتفاق افتاده بود و باید سریعاً چاره‌ای اندیشیده می‌شد. در همین راستا رهبری با اعلام ۵ روز عزای عمومی محمد مخبر، معاون اول دولت سیزدهم را طبق قانون به جای ابراهیم رئیسی قرار دادند. طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست‌جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس‌جمهور موظف است، ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی شود و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد، مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند.
چه کسی جای رئیسی نشست
محمد مخبر نامی چندان نا آشنا نیست. او جزو اندک دولتمردان ابراهیم رئیسی است که مردم اسمش را فراموش نمی‌کنند و این پیشینه به دوران چند ساله کرونا در کشور برمی‌گردد. مخبر با واکسن داخلی برکت شناخته شد. هر چند تاریخچه حضور او در عرصه‌های مختلف هم کم نبود. شاید حالا که او قرار است ۵۰ روز بر جای رئیس‌جمهور تکیه بزند، کمی بیشتر از گذشته این مرد کابینه سیزدهم بدانیم. مخبر زمان جنگ ایران و عراق و همان سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب به مدت ۸ سال رئیس بهداری سپاه دزفول بود. جنگ که تمام شد، سمت او تغییر پیدا کرد و مدیرعامل، معاون اجرایی و پس از آن مدیرعامل شرکت مخابرات دزفول شد. بعد از چند سال هم معاونت استانداری خوزستان را بر عهده داشت. او همچنین معاون حمل‌ونقل بنیاد مستضعفان و رئیس بانک سینا هم بود تا اینکه رئیس ستاد اجرایی فرمان امام در سال ۸۶ شد. آن زمان که ریاست ستاد اجرایی فرمان امام را بر عهده گرفت، اقدام به تاسیس موسسه دانش‌بنیان برکت کرد. سال ۱۴۰۰ فرا رسید و ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران شد و مخبر به‌عنوان معاون اول رئیس دولت سیزدهم انتخاب شد. اما احتمالاً به هیچ عنوان این فکر را نمی‌کرد که ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ و تنها یک سال مانده به اتمام دولت، او جایگزین ابراهیم رئیسی شود.
واکنش مقامات و شخصیت‌های داخلی
پس از درگذشت رئیس‌جمهور و هیات همراهش، حسن روحانی رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم در پیام تسلیتی نوشت: «خبر ناگوار سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور محترم و همراهان موجب تاثر و نگرانی فراوان شد. متاسفانه این حادثه دلخراش به شهادت سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، آقای دکتر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، سیدمحمدعلی آل‌هاشم نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز، دکتر مالک رحمتی، استاندار آذربایجان شرقی و تیم حفاظت و خدمه پرواز منجر شد و صفحه تلخی در کتاب انقلاب اسلامی ورق خورد. انقلاب اسلامی در طول ۴۵ سال گذشته روزهای تلخ بسیاری دیده اما با عنایات الهی و هدایت حضرت امام راحل و مقام معظم رهبری و حمایت مردم بزرگوار توانستیم این مصائب را به جلوه‌های ماندگار همدلی ملی و اتحاد اجتماعی تبدیل کنیم. بدون تردید این مصیبت بزرگ را نیز با تکریم به یادماندنی شهدای گرانقدر توسط مردم عزیز و تقویت انسجام اجتماعی طی خواهیم کرد. اینجانب این ضایعه بزرگ و شهادت مسئولان خدمتگزار مردم را به حضرت ولی عصر(عج)، مقام معظم رهبری حفظه‌الله تعالی، هیات دولت، خانواده محترم شهدا و مردم شریف ایران تسلیت عرض کرده و با طلب مغفرت و رحمت برای آن عزیزان، امیدوارم روح شهدا با اولیاء الهی محشور و حضرت موسی بن‌الرضا(ع) در روز میلادشان مهمانشان فرماید».
همچنین محمدخاتمی، رئیس دولت اصلاحات در پیامی نوشت: «سانحه هولناک سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور محترم خدمتگزار پرتلاش ملت و وزیر امور خارجه خیراندیش و امام جمعه محترم تبریز، استاندار آذربایجان شرقى و دیگر همراهان که به شهادت این عزیزان انجامید، حادثه‌ای بود دردناک و خسارت‌بار که امیدوارم لطف ویژه حضرت پروردگار آن را جبران نماید. ضمن عرض تسلیت به مناسبت این فاجعه از پیشگاه حضرت حق براى این شهیدان عزیز، آمرزش و رحمت و علو درجات و براى خانواده و بستگان معزز این شهیدان صبر و اجر و سلامتى و براى ملت شریف ایران پایدارى، امنیت و انسجام و پیشرفت در همه زمینه‌ها مسالت مى‌کنم». محمدجواد ظریف درخصوص این حادثه توییت کرد: «شهادت ریاست گرانقدر جمهوری، برادر عزیزم وزیر امورخارجه و دیگر شهدای ارجمند حادثه دردناک دیروز را تسلیت عرض می‌کنم. رضوان الهی برای شهدا، آرامش و شکیبایی برای بازماندگان و همبستگی و بهروزی برای مردم ایران آرزومندم». اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت روحانی در پیامی، حادثه پیش آمده برای ابراهیم رئیسی را تسلیت گفت و نوشت: «سقوط بالگرد حامل رئیس محترم جمهور و همراهان لحظات سختی را بر کشور، نظام و مردم رقم زد. حال خبر ناگوار جان باختن در راه خدمت به میهن رسید». سیدحسن خمینی هم در بخشی از پیام تسلیت نوشت: «حادثه دلخراش سقوط هلی‌کوپتر و شهادت ناباورانه رئیس‌جمهور، وزیر امورخارجه، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی، استاندار و همراهانشان، مایه تاثر شدید شد».
علی‌اکبر ناطق‌نوری هم درپیامی درگذشت ابراهیم رئیسی و هیات همراهش را تسلیت گفت. همچنین محمدرضا عارف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در بخشی از متن تسلیت برای حادثه پیش آمده، نوشته بود: «حجت الاسلا‌م‌والمسلمین جناب آقای رئیسی شخصیتی مردمی بودند که در تمامی مسئولیت‌های که بر عهده داشتند، تلاش کردند روحیه مردمی، ساده‌زیستی و اخلاق‌مدارانه خود را حفظ کنند و خلأ وجودی ایشان برای همه سخت و دشوار خواهد بود».
در ادامه پیام‌های تسلیت، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رئیس قوه قضاییه، رئیس‌جمهور را نیروی مورد وفاق در میان جریان‌های مختلف در سال‌های اخیر خواند. علی لاریجانی هم گفت: «ان‌شاءالله خدمات ارزشمند آنان در پیشگاه الهی مرتبتی شایسته برای این سفرکردگان مهیا کرده است».
رفیق جان سفرت بخیر
در ادامه واکنش‌ها به حادثه‌ای که برای هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی و همراهانش پیش آمد، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به شهادت رئیس‌جمهور گفت: «رفیق جان، یار باصفا و صادق امام و رهبری سفرت بخیر. ما را فراموش نکن، دست این برادرت را هم بگیر و سلام ما را به حاج قاسم برسان».
صفحه اینستاگرام سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و پدر همسر رئیس‌جمهور در استوری اینستاگرامش صفحه‌ای به رنگ مشکی را منتشر کرد.
محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم نیز در پیامی گفت:«حادثه تلخ سقوط بالگرد و درگذشت جناب حجه‌الاسلام‌والمسلمین آقای رئیسی، رئیس جمهور، جناب آقای امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، حجت‌الاسلام آل‌هاشم امام جمعه تبریز، آقای رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، کادر پروازی و تیم حفاظت را به مقام معظم رهبری، همکاران ایشان در دولت، خانواده و بستگان آن مرحومان تسلیت عرض کرده و از خداوند متعال برای همه آنان رحمت و مغفرت مسألت می‌نمایم». مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان نیز در پیامی، سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور که منجر به درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و هیات همراه شد را تسلیت گفت. همچنین امیرسرتیپ حاتمی، سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش، آیت‌الله جوادی‌آملی، احمد جنتی رئیس مجلس خبرگان رهبری، سرلشکر پاسدار حسین سلامی، آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی، علی طیب‌نیا، علی شمخانی، مسعود پزشکیان، محمود واعظی، علی‌اکبر ولایتی، محسن رضایی، علی‌اکبر صالحی، شورای نگهبان، خانواده شهید سلیمانی، شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، سعید جلیلی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، رئیس پلیس راهور فراجا، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، رئیس دفتر بازرسی و نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امر مبارزه با فساد، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، دستیار سیاسی و رسانه‌ای رئیس مجلس، علی شمخانی، محمود واعظی، محمدباقر نوبخت، حسین مرعشی، محسن هاشمی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و … هم با صدور پیام‌ها و بیانیه‌‌های جداگانه این حادثه را تسلیت گفتند.
