توسط : اعتراض ونزوئلایی‌ها به پیروزی “مادورو”
انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا که از همان ابتدای امر و قبل از برگزاری‌اش با حرف‌وحدیث‌های متعددی روبه‌رو بود بالاخره یک‌شنبه هفته جاری برگزار شد و نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور این کشور را مقابل ادموندو گونزالس اوروتیا، دیپلمات پیشین و نامزد مخالفان دولت ونزوئلا که با عنوان «پلتفرم متحد دموکراتیک» فعالیت می‌کند، قرار داد. این رویارویی درحالی انجام شد که بسیاری از منابع خبری به استناد گفته‌های مقامات دولتی ونزوئلا به این موضوع اشاره کرده بودند که بیش از ۶۳۵ ناظر بین‌المللی ازجمله تیم‌هایی از کارشناسان همچنین ۶۵ متخصص از کمیسیون‌های انتخاباتی در سراسر جهان بر انتخابات ونزوئلا نظارت خواهند کرد. اما داده‌های فعلی نشان از آن دارد که این اتفاق رخ نداده یا حداقل به صورت ناقص انجام شده و این امر موجب ایجاد تشکیک در روند برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا شده است.
با تمام این تفاسیر روز دوشنبه مادورو پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام و چندی بعد هم نرخ مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ۵۹ درصد اعلام شد. بلافاصله خورجه رودریگز، رئیس پارلمان ونزوئلا و رئیس کمپین انتخاباتی مادورو در یک کنفرانس مطبوعاتی حضور پیدا کرد و با تشکر از مشارکت مردم در این رویداد سیاسی اعلام کرد: «این یک پیروزی بود که به ما در ساختن آینده کمک می‌کند و البته باید منتظر اعلام نتایج رقابت از سوی شورای ملی انتخابات باشیم چون به قوانین کشورمان و قانون اساسی جمهوری بولیواری ونزوئلا احترام می‌گذاریم». رودریگز در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد که «مردم ونزوئلا حرف‌شان را زده‌اند و باید به صدای مردم احترام گذاشته شود و همه برای احترام به آن تلاش خواهیم کرد».
این اظهارات درحالی بیان شد که طیف مخالف دولت، خود را بازنده انتخابات نمی‌داند و معتقد است که آرای اخذ شده، دستکاری شده و حتی بحث تقلب را پیش کشیده‌اند. ماریا کورینا ماچادو از رهبران برجسته اپوزیسیون که قرار بود به عنوان نامزد اصلی مقابل مادور صف‌آرایی کند، خود را به گونزالس رساند و در جمع خبرنگاران گفت که «ونزوئلا یک رئیس‌جمهور منتخب دارد و او ادموندو گونزالس است؛ چراکه ما در تمامی مناطق و استان‌های کشور برنده شده‌ایم». ماچادو با تقاضا از ارتش این کشور برای حمایت از نتایج رای‌گیری انتخابات اظهار کرد که «مردم ونزوئلا حرف خودشان را زده‌اند و صراحتاً اعلام کرده‌اند که مادورو را نمی‌خواهند». همچنین ادموندو گونزالس، رقیب اصلی مادورو هم اعلام کرد که «نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری را نمی‌توان انکار کرد و کشور تغییر مسالمت‌آمیز را انتخاب کرده است».
تا به اینجای کار هر دو طرف مدعی پیروزی در انتخابات شدند اما ردوبدل کردن پیام‌ها میان دولتی‌ها و مخالفان مادورو به اینجا ختم نشد بلکه دوشنبه همه چیز به هم ریخت و کاراکاس به صحنه درگیری مخالفان دولت و طرفداران آن ازجمله پلیس تبدیل شد. براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی منابع خبری، هزاران نفر از شهروندان ونزوئلا در پایتخت این کشور حضور پیدا کردند و به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور اعتراض کردند. یورونیوز در این خصوص گزارش داد که در کاراکاس نیروهای امنیتی(دوشنبه) برای متفرق کردن انبوه جمعیت معترضان ازجمله در نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری از گاز اشک‌آور استفاده کردند. این خبرگزاری در گزارش خود نوشته است: «در این اعتراضات مردم درحالی که بر قابلمه‌ها می‌کوبیدند، در خیابان‌های اصلی شروع به راهپیمایی کردند و به گفته سازمان حقوق بشری PROVEA در ونزوئلا، گروه‌های مسلح حامی مادورو در برخی مناطق به سمت شرکت‌کنندگان در این اعتراضات مسالمت‌آمیز تیراندازی کردند».
همچنین در شهر کورو(مرکز ایالت ساحلی فالکون) تظاهرکنندگان مجسمه مادورو را پایین کشیدند و این گمان وجود دارد که با تداوم این اعتراضات، موج جدیدی از ناآرامی‌ها در این کشور آغاز شود. در همین راستا مرکز نظارت بر مناقشات در این کشور(Venezuelan Conflict Observatory) اعلام کرد که ۱۸۷ اعتراض را در ۲۰ ایالت ثبت کرده است. برخی از منابع هم اعلام کردند که در ایالت مرزی تاچیرا شهر ماراکای دو نفر کشته شده‌اند.
بولیواریست‌ها چه خواهند کرد؟
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که بولیواریست‌ها که خود را پیرو مکتب هوگو چاوز، رئیس‌جمهوری پیشین این کشور می‌دانند از همان اواخر دهه ۹۰ میلادی تاکنون که نیکولاس مادورو سکان اداره ونزوئلا را در دست گرفته به‌نوعی سعی کرده‌اند تا با مشی چپ‌گرایانه خود کشور را اداره کنند و همین مساله موجب شد تا ونزوئلا بیش از هر کشوری در آمریکای لاتین، سیاست خارجی خود را به سمت چین و روسیه و علیه ایالات‌متحده هدایت کند. نکته بسیار مهم در انتخابات این دوره ونزوئلا این است که اساساً شخصی مانند ماریا ماچادو مقابل مادور قرار نگرفت. او از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ به عنوان عضو منتخب مجلس ملی ونزوئلا خدمت کرد و بنیان‌گذار و رهبر سابق سازمان مدنی داوطلبانه ونزوئلا سوماته در کنار الخاندرو پلاز بود و حتی در سال ۲۰۱۸ در فهرست ۱۰۰ زن برتر جهان از سوی بی.بی.سی قرار گرفت. ماچادو در جریان اعتراضات ونزوئلا در سال ۲۰۱۴ یکی از چهره‌های اصلی سازماندهی اعتراضات علیه دولت مادورو قلمداد شد و نهایتاً در مرحله مقدماتی انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری هم شرکت کرد و قرار بر این بود که به دلیل اقبال عمومی از وی، مقابل مادورو قرار بگیرد اما در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۳ پس از درخواست خوزه بریتو، سیاستمدار ونزوئلایی به دلیل حمایتش از تحریم دولت مادورو توسط بازرس کل ونزوئلا از تصدی پست‌های دولتی به مدت ۱۵ سال منع شد.
این اقدام از منظر مخالفان دولتی نوعی حذف رقیب اصلی در این انتخابات به حساب می‌آید اما باید توجه کرد که صرفاً این موضوع باعث نشده که شهروندان ونزوئلا علیه مادور به خیابان بیایند و علیه نتایج انتخابات دست به اعتراض بزنند. آنچه در این میان به عنوان یک مولفه مهم باید مدنظر قرار بگیرد، دوگانه «اقتصاد و معیشت» است که باز هم ریشه در سیاست خارجی ونزوئلا دارد. واقعیت این است شبکه بولیواری که توسط چاوز بنیان گذاشته شد و چاویست‌ها همچنان آن را مدیریت می‌کنند، در طول سالیان گذشته به‌خصوص طی یک دهه اخیر که مادورو به‌عنوان رئیس‌جمهور در این کشور ایفای نقش کرده به نوعی تقابل با غرب را در دستور کار خود قرار داده و همین امر موجب شده تا مسکو و پکن جای ایالات‌متحده و کشورهای اروپایی را در کاراکاس بگیرند.
این روند بدون‌شک تحریم‌هایی را در خود علیه ونزوئلا و دولت این کشور داشته که بیشترین آنها توسط ایالات‌متحده در مقاطع مختلف اعمال شده و همین تحریم‌ها موجب شد تا زیرساخت‌های نفتی ونزوئلا به بدترین وضعیت دچار شود. توجه داشته باشید که ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر نفتی دنیا را در خود جای داده و نوع نفت آن به شدت مرغوب بوده و به همین دلیل طی دهه‌های گذشته شرکت شِورون (Chevron) که یک شرکت نفتی چندملیتی تحت مالکیت ایالات‌متحده به حساب می‌آید در ونزوئلا فعالیت گسترده‌ای داشته است. در این میان در دوران ترامپ بدترین تحریم‌ها علیه کاراکاس وضع شد و از سوی دیگر «خوان گوایدو» به عنوان رهبر اپوزیسیون ونزوئلا در همان دوران در کنگره آمریکا علیه مادورو سخنرانی کرد و بسیاری اعتقاد داشتند که او به زودی می‌تواند، وی را کنار بزند که این اتفاق رخ نداد.
بر همین اساس اقتصاد متزلزل ونزوئلا که معیشت مردم را تحت‌الشعاع قرار داده، نارضایتی‌هایی را خلق کرد که موجب شده شهروندان این کشور سومین دوره ریاست‌جمهوری مادورو را نپذیرند. مضاف بر اینکه ۹ کشور آمریکای لاتین اعم از آرژانتین، کاستاریکا، اکوادور، گواتمالا، پاناما، پاراگوئه، پرو، جمهوری دومینیکن و اوروگوئه خواستار بازنگری کامل در نتایج انتخابات با حضور ناظران مستقل انتخاباتی در ونزوئلا شدند و حتی کار به اخراج دیپلمات‌های ونزوئلا در حمایت از معترضان کشیده شده که پرو گام نخست را در این راستا برداشت؛ اقدامی که نه تنها از حیث داخلی بلکه از منظر منطقه‌ای و حتی بین‌المللی به ضرر مادورو و چاویست‌ها خواهد بود.
