توسط : هاکان فیدان، وزیر امورخارجه ترکیه در سفر به تهران و دیدار با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد:
ترکیه همواره در کنار ایران بوده و خواهد بود. ما بر این باوریم که مسائل هستهای ایرانسباید در چارچوب قوانین بینالمللی و از طریق رایزنی و گفتوگو حل شود تا تحریمهای ناحق علیه ایران برداشته شود
هاکان فیدان، وزیر امورخارجه ترکیه، روز یکشنبه نهم آذرماه ۱۴۰۴ به تهران سفر کرد؛ سفری که در چارچوب رایزنیهای مستمر ایران با کشورهای همسایه و تقویت روابط دوجانبه صورت گرفت. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران با تأکید بر اهمیت این سفر اعلام کرد که محور گفتوگوها شامل بررسی روابط دوجانبه، تحولات منطقهای و موضوعات مهم بینالمللی است. به گفته وی، وضعیت نگرانکننده منطقه ازجمله تداوم نسلکشی و نقضهای فاحش حقوق بشر در غزه و کرانه باختری همچنین تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه لبنان، سوریه و برخی دیگر از کشورهای منطقه از مهمترین موضوعات مورد بحث در جریان این سفر خواهد بود. همزمان با این سفر، هاکان فیدان در روز جهانی همبستگی با ملت فلسطین با انتشار پیامی تأکید کرد که آنکارا با همان عزم گذشته برای برقراری صلحی عادلانه و پایدار، که آزادی و رفاه فلسطینیها را تضمین کند، به تلاشهای خود ادامه خواهد داد. این موضع، نشاندهنده تمایل ترکیه به ایفای نقش فعال در تحولات خاورمیانه و حفظ ثبات منطقهای است.
فیدان پس از ورود به تهران با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، دیدار و در نشست خبری مشترک حاضر شد. وزیر خارجه ترکیه در این نشست با بیان اینکه تاکنون چهار بار در سمت وزیر خارجه ترکیه به ایران سفر کرده است از میزبانی تهران تشکر کرد و گفت: «در این دیدار، گفتوگوهای خوبی بین من و آقای عراقچی و هیاتهای دو کشور صورت گرفت. این گفتوگوها پربار بود و در زمینههای مختلفی که دو کشور در چارچوب روابط دوجانبه همکاری دارند، رایزنی و گفتوگو کردیم».
این دیپلمات عالیرتبه ترکیه با اشاره به آماده بودن کشورش برای گسترش دروازههای مرزی با ایران اظهار کرد: «در ارتباط با مرزها، حملونقل و مسائل مرتبط، رایزنیهای مفیدی داشتیم». وی همچنین به آغاز به کار کنسولگری ایران در شهر وان اشاره کرد و افزود: «اگر آقای عراقچی برای افتتاح این کنسولگری به شهر وان بیایند، من نیز در این مراسم حضور خواهم داشت».
فیدان در ادامه به موضوع همکاریهای دو کشور در زمینه گاز و برق اشاره کرد و گفت: «در این دیدار، رایزنیهای مفیدی درخصوص توسعه همکاریهای انرژی صورت گرفت. انشاالله در آینده نزدیک با حضور رؤسایجمهور دو کشور، نشست شورایعالی همکاری ایران و ترکیه در تهران برگزار خواهد شد». وی با تأکید بر اینکه ایران و ترکیه دو کشور قدرتمند منطقه هستند، اضافه کرد: «در این دیدار موضوع غزه، لبنان، فلسطین و تجاوزات اسرائیل در منطقه نیز مورد بحث قرار گرفت و بر لزوم توجه جامعه بینالمللی به این مسائل تأکید شد». وزیر خارجه ترکیه با اشاره به ادامه تجاوزات رژیم صهیونیستی در غزه تصریح کرد: «جامعه بینالمللی باید به وظایف خود در این ارتباط عمل کند». همچنین وی اظهار کرد که در جریان دیدار با عراقچی، مسائل هستهای نیز بررسی شد و تأکید کرد: «ترکیه همواره در کنار ایران بوده و خواهد بود. ما بر این باوریم که این مسائل باید در چارچوب قوانین بینالمللی و از طریق رایزنی و گفتوگو حل شوند تا تحریمهای ناحق علیه ایران برداشته شود و ما هر اقدامی که بتوانیم برای پیشبرد این روند انجام میدهیم».
فیدان در ادامه به موضوع بحران روسیه و اوکراین پرداخت و افزود: «ما با طرفهای مختلف در ارتباط با این بحران تعامل داریم و از هر طرحی که بتواند به حل این بحران کمک کند، حمایت میکنیم». وی همچنین اعلام کرد که بعدازظهر همان روز در جریان سفر به تهران با رئیسجمهور، رئیس مجلس و دبیرشوراعالی امینت ملی دیدار و ابراز امیدواری کرد که این رایزنیها موجب گسترش همکاریها و افزایش خیر و برکت برای دو کشور شود.
در این نشست خبری مشترک، سیدعباس عراقچی نیز بر روابط دوستانه تهران و آنکارا تأکید کرد و گفت: «مرزهای دو کشور مرزهای صلح و همکاری است و مقدمات برگزاری شورایعالی همکاری ایران و ترکیه در تهران با حضور رؤسایجمهور بررسی شده است». وی همچنین از رشد تجارت دو کشور سخن گفت اما یادآور شد که هنوز اهداف تعیینشده، محقق نشده است.
عراقچی آمادگی ایران برای تمدید قرارداد گازی، توسعه همکاریهای انرژی، اتصال خطوط راهآهن و فعالسازی گذرگاههای مرزی جدید را اعلام کرد و از آغاز بهکار سرکنسولگری ایران در وان و تقویت همکاریهای پارلمانی خبر داد. در حوزه مسائل منطقهای، وی گفت: «دو کشور درباره مسائل مختلف ازجمله فلسطین، حملات رژیم صهیونیستی در سوریه و لبنان و وضعیت قفقاز گفتوگو کردهاند. ایران از ثبات در قفقاز حمایت میکند و با مداخلات خارجی مخالف است».
عراقچی همچنین به موضوع مبارزه با تروریسم پرداخت و ضمن تأکید بر خلعسلاح پ.ک.ک خواستار خلعسلاح تمامی گروههای تروریستی شد. وی افزود که رایزنیهایی درباره مسائل هستهای، تحریمها و موضوع اسنپبک انجام شده و در پایان نسبت به آینده روابط تهران و آنکارا ابراز خوشبینی کرد.
از میت تا وزارت خارجه
هاکان فیدان ۵۷ ساله از پدری کرد اهل وارتو و مادری ترک اهل دنیزلی است و از قبیله کرد حسنانی میباشد. این پیشینه به وی کمک کرده تا فضای سیاسی پیچیده ترکیه، بهویژه مسائل مربوط به کردها را درک کرده و در آن بازی کند. فیدان مدرک لیسانس خود را در رشته مدیریت و علوم سیاسی از دانشگاه مریلند دریافت کرد سپس کارشناسی ارشد و دکترای خود را از دانشگاه بیلکند ترکیه گرفت.
وی از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ بهعنوان افسر در نیروهای زمینی ترکیه خدمت کرد و عضو واحد واکنش سریع ناتو در آلمان بود. فیدان از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ ریاست آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا) را برعهده داشت و بر پروژههای توسعهای در کشورهای ترک و آفریقایی تمرکز کرد. وی در حقیقت معمار ورود ترکیه به شمال آفریقا ازجمله لیبی و پروژههای گازی در جنوب مدیترانه و سواحل آفریقا بود.
در سطح بینالمللی، فیدان نمایندگی ترکیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد (یونیدو) را برعهده داشت و ازجمله کسانی بود که رویای ترکیه صنعتی و اتمی را پرورانده است. اما مهمترین دوران حیات سیاسی او با ریاست بر سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه (میت) آغاز شد. فیدان از ماه مه ۲۰۱۰ ریاست میت را برعهده گرفت و تا ژوئن ۲۰۲۳ که به وزارت امور خارجه انتخاب شد، در این سمت باقی ماند. این دوران، دوره گسترش فعالیت میت در طول حیات خود بود و دکترین روابط خارجی او نقش مهمی در تدوین استراتژی منطقهای ترکیه ایفا کرد بهویژه در حمایت فعال از شورشیان سوری که در حال جنگ با رژیم بشار اسد بودند.
فیدان با توجه به پیشینه خود در ارتباط با کردها در مذاکرات مخفی صلح با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) شرکت داشت و در سال ۲۰۱۲ با مداخله رجب طیب اردوغان از تحقیقات قضایی مصون ماند. وی بعداً برای مذاکره با عبدالله اوجالان تعیین شد. آغاز همکاری مجدد میت به رهبری فیدان با حزب عدالت و توسعه و گرگهای خاکستری به سال ۲۰۱۵ برمیگردد، زمانی که رهبر گرگهای خاکستری در دانشگاه اژه کشته شد و پس از آن میت و اعضای حزب عدالت و توسعه با گرگهای خاکستری برای مقابله با احزاب کردی همکاری کردند. هاکان فیدان بهعنوان نزدیکترین فرد به اردوغان شناخته میشود و بسیاری او را پس از رئیسجمهور قدرتمندترین سیاستمدار ترکیه میدانند. او وفادارترین فرد به اردوغان است و اقدامات مخفیانه ترکیه را مدیریت کرده و بهعنوان «جعبه سیاه» اردوغان شناخته میشود. به نظر بسیاری، او یکی از نامزدهای احتمالی جانشینی اردوغان در انتخابات ۲۰۲۸ بهشمار میرود.
