توسط : مقامات وزارت خارجه در روسیه
گروه بین‌الملل: موضوع مذاکرات ایران و آمریکا که شنبه هفته جاری به میزبانی طرف عمانی در مسقط برگزار شد، همچنان زیر ذره‌بین تحلیل و تفسیر قرار دارد و تمام نگاه‌ها به دور دوم مذاکرات دوخته شده که قرار است شنبه آینده (۳۰ فروردین/ ۱۹ آوریل) برگزار شود. در این راستا اما فعل‌وانفعالات مذاکره‌کنندگان کشورمان همچنان ادامه دارد. کاظم غریب‌آبادی که دوشنبه برای شرکت در نشست گروه دوستان منشور ملل متحد به مسکو سفر کرده بود با همراهی کاظم جلالی، سفیر کشورمان در مسکو پیش از برگزاری این نشست با معاون وزیر امور خارجه روسیه دیدار داشت. در این دیدار که در محل وزارت امور خارجه روسیه انجام شد، طرفین درخصوص آخرین وضعیت روابط و پیشبرد هماهنگی‌ها در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی تبادل‌نظر کردند. پیشبرد روند چندجانبه گرایی، مقابله با یکجانبه‌گرایی همچنین ابتکارات ارتقای صلح و امنیت جامعه جهانی در چارچوب گروه دوستان منشور ملل متحد، از موضوعات به اشتراک گذاشته شده در این ملاقات بود.
گروه دوستان منشور چیست؟
نشست هماهنگ‌کنندگان ملی «گروه دوستان منشور» دوشنبه (۲۵ فروردین) با حضور معاونان وزیران امور خارجه این کشورها ازجمله جمهوری اسلامی ایران در مسکو آغاز به کار کرد و کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بنا به دعوت وزارت امور خارجه روسیه برای شرکت در این نشست به مسکو سفر کرده است. گروه «دوستان حامی منشور سازمان ملل متحد» یک تشکل در چارچوب سازمان ملل است که جولای سال ۲۰۲۱ در نیویورک تاسیس شد. این گروه ابتدا توسط ۱۶ کشور عضو سازمان ملل متحد شامل: الجزایر، آنگولا، بلاروس، بولیوی، کامبوج، چین، کوبا، کره شمالی، اریتره، ایران، لائوس، نیکاراگوئه، روسیه، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، سوریه و ونزوئلا همچنین یک کشور ناظر سازمان ملل یعنی فلسطین تشکیل شد. از آن زمان گینه استوایی، زیمبابوه و مالی به این گروه پیوسته‌اند، درحالی‌که آنگولا و کامبوج عضویت خود را پس گرفته‌اند؛ و بدین‌ترتیب، شمار اعضای کنونی گروه به ۱۸ کشور رسیده است. هدف اصلی این گروه حمایت از منشور سازمان ملل متحد است. این گروه در پی آن است که چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی را به جای توسل به زور در قبال آنچه نقض تعهدات از سوی دیگر کشورهای عضو سازمان ملل تلقی می‌شود، ترویج دهد. نخستین نشست بین‌المللی گروه دوستان مدافع منشور ملل متحد در سطح معاونین وزرای خارجه ۱۴ آبان ماه ۱۴۰۱ در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد که طی آن، تحولات اخیر در صحنه جهانی ازجمله چالش‌ها و تهدیدات مشترک و نوظهور بین‌المللی و راهکارهای مقابله با این چالش‌ها بررسی شد.
عراقچی به مسکو می‌رود
اینکه آیا غریب‌آبادی در مسکو در مورد مذاکرات مسقط با روس‌ها تبادل‌نظر کرده یا خیر، مشخص نیست؛ اما آنچه در این میان مهم به نظر می‌رسد این است که سیدعباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان قرار است، اواخر هفته جاری به روسیه سفر کند. اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان اعلام کرد که «بر اساس برنامه‌ریزی که از قبل انجام شده است در اواخر این هفته وزیر خارجه به روسیه سفر می‌کند و در این سفر مسائل مختلف ازجمله آخرین تحولات مسقط مورد بررسی قرار می‌گیرد».
ساعتی بعد ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه با تأیید برنامه‌ریزی صورت گرفته برای سفر عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران به مسکو گفت که «ما منتظر همکاران ایرانی هستیم. عراقچی اواخر هفته در سفر به مسکو با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه و برخی دیگر از مقامات روسیه دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت».
پیش از این سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه سه‌شنبه ۲۵ فوریه ۲۰۲۵ برابر با هفتم اسفند ۱۴۰۳ به تهران سفر کرده بود و پس از گفت‌وگو با عباس عراقچی همتای خود و شرکت در کنفرانس مطبوعاتی مشترک به دیدار مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران رفت.
با این تفاسیر(دوشنبه) و پس از اعلام این خبر از سوی تهران دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین ساعاتی بعد در پاسخ به این پرسش که آیا دیدار با وزیر امور خارجه ایران در برنامه‌های رئیس‌جمهور روسیه گنجانده شده است؟ گفت که «در صورت برگزاری چنین دیداری، کرملین اطلاع‌رسانی خواهد کرد. آنچه که تاکنون مشخص است، آقای عراقچی به مسکو سفر خواهد کرد.
حمایت مسکو از مذاکرات غیرمستقیم
از سوی دیگر آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه (دوشنبه) در گفت‌وگو با خبرگزاری ریانووستی اعلام کرد که ما همیشه هر مذاکره‌ای را بر اساس نتایج آن ارزیابی خواهیم کرد. تا آنجا که اطلاع دارم این مذاکرات، هفته آینده ادامه خواهد داشت بنابراین ما انتظار داریم که نتایج مشخصی به دست آید. معاون وزیر امور خارجه روسیه گفت که ما از نفس برگزاری مذاکرات غیرمستقیم استقبال می‌کنیم و اگر با نتایج مثبت همراه شود، مایه خرسندی است.
پیش از این هم میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین پس از پایان مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان اعلام کرد که نتایج این مذاکرات اطمینان‌بخش است. او در ایکس نوشت: «در خصوص نتایج دیدار در عمان باید بگویم که هم ایرانی‌ها و هم آمریکایی‌ها، مذاکرات را مثبت و سازنده توصیف کردند. این اطمینان‌بخش است».
ایتالیا، محل مذاکره دور دوم
موضوع دیگری که در این بین باید مدنظر قرار بگیرد، دور دوم مذاکره ایران و آمریکا همچنین محل مذاکره است. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در نشست خبری هفتگی اعلام کرد «همانطور که وزیر خارجه مطرح کردند احتمالاً دور بعدی مذاکرات جایی غیر از عمان خواهد بود. به نظرم این موضوع (مکان مذاکره) مهمی نیست، مهم این است که مذاکرات ما در همان چارچوب قبلی یعنی به صورت غیرمستقیم با میانجیگری عمان ادامه پیدا می‌کند. بقایی تاکید کرد که «در مورد مکان مذاکرات تمهیدات لازم از سوی طرف واسط اندیشیده می‌شود، ما از تمهیدات عمان در دور اول مذاکرات تشکر می‌کنیم. امیدواریم که در مورد دور بعدی هم به نحو شایسته تصمیم‌گیری شود». سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفت که «ما با طرف عمانی در ارتباط هستیم و بعد از دریافت نظرات طرف عمانی در این ارتباط تصمیم‌گیری می‌کنیم و آن را اعلام می‌کنیم».
در این راستا خبرگزاری رسمی ایتالیا (آنسا) اعلام کرد که آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا در جریان حضور در نمایشگاه بین‌المللی اوزاکا ژاپن به خبرنگاران گفت: «ما یک درخواست از طرف‌های ذی‌نفع و عمان که نقش میانجی را ایفا می‌کند، دریافت کرده و پاسخ مثبت دادیم». به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی ایتالیا، رُم اغلب میزبان این نوع گفت‌وگوها بوده و آماده انجام هر کاری برای حمایت از تمام مذاکراتی است که می‌تواند به حل مساله هسته‌ای و برقراری صلح منجر شود.
پیش‌تر نیز آکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود که دور دوم گفت‌وگوهای ایران و آمریکا احتمالاً در رم پایتخت ایتالیا برگزار خواهد شد. آکسیوس نوشت: دولت دونالد ترامپ از دور نخست گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و ایالات‌متحده در عمان راضی بود. این گفت‌وگو مطابق برنامه پیش رفت و برای تعیین چارچوب صحبت شد. دولت ترامپ می‌خواهد که این چارچوب در رُم انجام شود و طرف آمریکایی پیشنهاد تغییر محل گفت‌وگو را مطرح کرده است.
این در حالی است که جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما هم در یادداشتی در روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشت: «درحالی که مذاکرات هسته‌ای با ایران به طور جدی آغاز می‌شود، رئیس‌جمهور ترامپ فرصتی تاریخی برای دستیابی به معامله‌ای دارد که می‌تواند منطقه و جهان را امن‌تر کند. البته اگر تهران با آن موافقت کند».
