توسط : آخرین تحولات سوریه
گروه بین‌الملل: همزمان با پیشروی‌های ارتش سوریه در حومه حلب و ادلب و هدف قرار دادن تروریستها و انهدام مقر آنها، کانال‌های سیاسی و دیپلماتیک به سرعت فعال شده‌اند و رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای مختلفی در سطوح گوناگون برای خاتمه دادن به بحران جاری در سوریه درحال انجام است.
در این راستا، دفتر ریاست‌جمهوری روسیه (کرملین) اعلام کرد: که به ابتکار طرف ایرانی، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه (دوشنبه) با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران درباره آخرین وضعیت سوریه پس از تحولات اخیر به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. به گزارش ایرنا، توجه اصلی رؤسای‌جمهوری ایران و روسیه در این تماس تلفنی متوجه وضعیت وخیم در جمهوری عربی سوریه بود. بنابر این گزارش، رؤسای‌جمهور ایران و روسیه، تجاوز گسترده گروه‌ها و باندهای تروریستی را با هدف تضعیف حاکمیت، ثبات سیاسی و اجتماعی- اقتصادی کشور سوریه توصیف کردند. بر این اساس، پزشکیان و پوتین در این گفت‌وگوی تلفنی بر حمایت بی‌قید‌وشرط از اقدامات مقامات قانونی سوریه برای احیای نظم قانون اساسی و تمامیت ارضی این کشور تاکید کردند. رؤسای‌جمهور ایران و روسیه در این گفت‌وگو همچنین بر اهمیت هماهنگی تلاش‌ها در چارچوب «فرمت آستانه» با مشارکت ترکیه تاکید کردند.
این رایزنی‌ها به این نقطه ختم نشد بلکه رئیس‌جمهور پزشکیان (ظهر دوشنبه) در گفت‌وگوی تلفنی با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه با بیان اینکه ایران با جدیت و دقت تحولات سوریه را پیگیری و دنبال می‌کند بر آمادگی کشورمان برای هرگونه کمک و همکاری با دولت سوریه برای عبور از بحران فعلی تاکید کرد و گفت: امیدواریم با درایت، قدرت و صلابت جنابعالی، کشور سوریه آنچنان که از شرایطی به مراتب سخت‌تر از این برهه عبور کرده است از این مرحله نیز با موفقیت و پیروزی عبور کند.
رئیس‌جمهور در ادامه به تلاش‌های دیپلماتیک وزیر امور خارجه کشورمان همچنین رایزنی خود با سران کشورهای منطقه برای ایجاد هم‌افزایی و همبستگی در مقابله با تروریسم اشاره کرد و گفت: ما قطعاً با همکاری و تعامل با کشورهای اسلامی تلاش صهیونیست‌ها برای بر هم زدن وحدت و انسجام در میان مسلمانان و گسترش تروریسم و ناامنی در منطقه را ناکام خواهیم گذاشت.
پزشکیان حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه را راهبرد منطقه ایران دانست و ضمن تاکید بر استمرار حمایت و پشتیبانی از دولت و ملت سوریه، تصریح کرد: بر این باوریم که سوریه بار دیگر بر توطئه‌های صهیونیستی علیه امنیت و ثبات این کشور فایق خواهد آمد و در این مسیر ما نیز در کنار دولت و ملت سوریه ایستاده‌ایم.
بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه نیز در این گفت‌وگوی تلفنی با قدردانی از تماس رئیس‌جمهور پزشکیان همچنین تلاش‌های دیپلماتیک دکتر عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در اعلام همبستگی با دولت و ملت سوریه و کمک به حل بحران در این کشور، گفت: مواضع ایران در حمایت و پشتیبانی از سوریه مربوط به امروز نیست و در سال‌های بسیار سخت جنگ در کشور ما که همه ما را تنها گذاشته بودند این جمهوری اسلامی ایران بود که در کنار ما ایستاد و امروز این شما هستید که این مسیر شرافتمندانه را ادامه می‌دهید.
رئیس‌جمهور سوریه در ادامه به دست‌های پشت پرده تحرکات تروریستها در شمال سوریه اشاره کرد و گفت: این اتفاقات مرحله جدید از جنگی است که با نقشه‌های آمریکایی و صهیونیستی علیه استقلال و امنیت سوریه در جریان است و هدف اصلی آنها تجزیه سوریه و ایجاد یک کشور در شمال کشور ما با عاملیت اسرائیل و آمریکاست.
پزشکیان همچنین (دوشنبه) با شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر به صورت تلفنی گفت‌وگو و اظهار کرد که خواستار منطقه‌ای امن با حفظ حریم و تمامیت ارضی کشورهای اسلامی و زندگی توأم با صلح و آرامش برای همه ملت‌های منطقه هستیم و در این راستا لازم است سران کشورهای منطقه پیش از آنکه بیگانگان به خود اجازه مداخله دهند برای تامین امنیت منطقه پیش‌قدم شوند. رئیس‌جمهور در ادامه تلاش‌ها و نقش محوری قطر به عنوان میانجی در بحران‌های منطقه‌ای به ویژه در قبال غزه را شایسته قدردانی دانست و افزود: امیدواریم این اراده و عزم شما در ایجاد صلح در منطقه استمرار داشته باشد و بتوانیم با کمک یکدیگر ضمن تقویت وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی، وضعیت صلح و امنیت منطقه را نیز بهبود ببخشیم.
«شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی»، امیر قطر نیز در این مکالمه تلفنی با تاکید بر اینکه قطر درخصوص مسائل منطقه به ویژه درباره غزه، لبنان همچنین ضرورت حفظ تمامیت ارضی سوریه با جمهوری اسلامی ایران دارای اشتراک مواضع است بر استمرار همکاری‌ها و رایزنی‌ها میان دو کشور برای حل این مسائل تاکید کرد و گفت: ما معتقدیم آنچه در سوریه درحال رخ دادن است، نشان می‌دهد که ثبات و امنیت در سوریه حاصل نمی‌شود مگر با گفت‌وگو و راه‌حل سیاسی و در این راستا ما برای نقش‌آفرینی در برقراری آرامش در سوریه از طریق توافق سیاسی آمادگی کامل داریم. رئیس دولت چهاردهم (یک‌شنبه‌شب) با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در خصوص تحولات سوریه گفت‌وگو کرد و گفت این قبیل اتفاقات بخشی از نقشه‌های شوم رژیم صهیونیستی برای توسعه ناامنی، اختلاف و درگیری در درون کشورهای اسلامی است که این مساله همسویی و تلاش مشترک امت اسلامی برای جلوگیری از گسترش روندهای تروریستی در منطقه را امری ضروری کرده است.
نشست آستانه، به زودی
آنچه در این میان باید به عنوان یک نکته مهم مطرح شود این است که در گفت‌وگوی رئیس‌جمهور پزشکیان با ولادیمیر پوتین بر همکاری سه کشور روسیه، ایران و ترکیه در چارچوب فرمت (روند) آستانه در شرایط فعلی سوریه تاکید شده است. این موضوع حتی از سوی سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان که اخیراً به دمشق سپس به آنکارا سفر کرده هم قابل رؤیت است. عراقچی در نشست خبری مشترک خود با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه به این موضوع اشاره کرد و گفت که گفت‌وگوی مفصلی در این خصوص با همتای تُرک خود داشته و راه‌های برقراری ثبات در سوریه را مورد بررسی قرار داده‌اند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین اعلام کرد: «ما اتفاق نظر داریم که باید از دستاوردهای روند آستانه حفاظت بکنیم و توافق کردیم که جلسه بعدی روند آستانه را در سطح وزرای امور خارجه به زودی برگزار کنیم و خواهان حفظ این روند هستیم و فکر می‌کنیم نباید کاری کرد که ادامه این روند با مشکل مواجه شود».
به گزارش ایرنا، وزیر خارجه ترکیه هم تاکید کرد که «تلاش برای توضیح وقایع سوریه بر مبنای مداخلات خارجی در این مرحله اشتباه خواهد بود، این اشتباه توسط کسانی صورت می‌گیرد که نمی‌خواهند واقعیت‌های سوریه را درک کنند. روند آستانه درگیری‌های مسلح و شدید میدانی را متوقف کرده بود که تعامل سوریه با مخالفان در صحنه سیاسی را بیشتر کنیم. همواره از حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه حمایت کردیم و از این به بعد نیز ادامه خواهیم داد. ترکیه هرگز به سازمان‌های تروریستی که سعی می‌کنند از فضای بی‌ثباتی سوء‌استفاده کنند به هیچ‌وجه اجازه عبور نمی‌دهد ما هر تهدید موجود علیه امنیت ملی و مردم‌مان را در همان نقطه آغاز نابود خواهیم کرد».
از سوی دیگر، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم در گفت‌وگوی خود با وزیر خارجه ترکیه بر پیگیری بحران کنونی سوریه براساس روند آستانه تاکید کرده است. دو طرف بر نیاز به هماهنگی اقدامات مشترک به منظور تثبیت وضعیت در جمهوری عربی سوریه در درجه اول با استفاده از پتانسیل روند آستانه تاکید کردند. وزارای خارجه ترکیه و روسیه در این گفت‌وگو ضمن حمایت قاطع از حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه و پشتیبانی از دولت و ارتش این کشور در مقابله با گروههای تروریستی، پیگیری موضوع در چارچوب روند آستانه و لزوم هماهنگی بین جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه به عنوان سه کشور ضامن این روند را حائز ضروری دانستند.
به موازات این روند آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه هم اعلام کرده که مسکو تماس‌های نزدیک خود با ترکیه و ایران را به عنوان کشورهای ضامن صلح سوریه درباره وضعیت این کشور حفظ کرده است. این دیپلمات روس اعلام کرد که مسکو احتمال برگزاری نشست سه‌جانبه با وزرای امور خارجه ترکیه، ایران و روسیه درباره سوریه را نادیده نمی‌گیرد.
فرمت آستانه چیست؟
براساس توافق سال ۲۰۱۷ میان ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای ضامن صلح آستانه، چهار منطقه امن در سوریه (کاهش تنش) ایجاد شد. سه منطقه در سال ۲۰۱۸ میلادی به کنترل ارتش سوریه درآمد اما منطقه چهارم که استان ادلب در شمال‌غربی سوریه، بخش‌‌‌هایی از استان‌‌‌های لاذقیه، حما و حلب را در بر‌می‌‌‌گیرد، هنوز در دست گروههای تروریستی قرار دارد و گفته میشود که کنترل این منطقه بیشتر در اختیار گروه تروریستی تحریرالشام (جبهه النصره سابق/ شاخه سوری القاعده) است.
اواخر تابستان سال ۲۰۱۸ میلادی، سران روسیه و ترکیه در سوچی روسیه به توافقی دست یافتند که طی آن ترکیه وعده داد بدون خونریزی، تروریست‌‌‌های مستقر در این منطقه را خارج یا خلع سلاح کند اما این وعده عملیاتی نشده و حالا هم شاهد حملات مجدد تروریستها هستیم. قبل از این تحولات هم تروریستها در این منطقه،گاهی به نیروهای نظامی سوریه یا پایگاه‌های روسیه در اطراف ادلب و حلب حمله کرده‌اند.
