توسط : به قدرت رسیدن مجدد “ترامپ” چه پیامی برای ایران دارد؟
به قلم؛ عبدالرضا فرجی‌راد؛ استاد ژئوپلیتیک
پیروزی نسبتاً آسان ترامپ در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری اخیر آمریکا و موفقیت جمهوری‌خواهان در کسب اکثریت سنا و احتمالاً در مجلس نمایندگان که می‌تواند بر قدرت و توانایی ترامپ در اجرای سیاست‌هایش موثر باشد این بحث را در میان ایرانیان شامل دولتمردان، قلم به دستان و مردم مطرح کرده که سیاست ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران چگونه خواهد بود؟
حساسیت قضیه بدین علت است که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش و حتی در کارزار انتخابی ۲۰۱۶ حملاتی لفظی را علیه جمهوری اسلامی به کار می‌برد که وقتی وارد کاخ سفید شد بی‌درنگ تهدیدهای خود را عملی کرد. خروج از برجام، طرح ۱۲گانه اعلامی از سوی پمپئو، ممنوعیت ورود ایرانیان به داخل آمریکا و نیز آغاز اجرای تحریم‌های سخت از آن جمله‌اند. وقتی ترور سردار سلیمانی را در آخر به آن اضافه کنیم نشان می‌دهد که حساسیت به حضور مجدد وی در کاخ سفید امری طبیعی است. هر چند بعداً ترامپ بسیار تلاش کرد با اصرار بر مذاکره مستقیم با مقامات ایرانی و کوتاه آمدن از بعضی مواضع برای خود دستاوردی درست کند اما بی‌فایده بود.
ترامپ در ۲۰۲۴ با تجربه‌تر نشان داده می‌شد و تلاش می‌کرد اشتباهات گذشته را در مورد ایران تکرار نکند. وی خواهان توافق با جمهوری اسلامی ایران بود و به دفعات این خواسته را بیان می‌کرد؛ فقط تاکیدش این بود که نمی‌خواهم یا نخواهم گذاشت که ایران دارای سلاح هسته‌ای شود. در جایی اعلام کرد که می‌خواهم، تحریم‌ها علیه روسیه و ایران را بردارم زیرا که تحریم به تضعیف دلار منجر می‌شود. به نظر می‌رسد پوتین بعد از پیروزی وی به خوبی از این جمله بهره‌برداری و اعلام کرد، روسیه به دنبال حذف دلار نیست و می‌خواهد با دلار با جدیت کار کند، درحالی که این نظر در تضاد با سیاست‌های قبلی روسیه وقتی صحبت از بریکس می‌شد به نظر می‌رسید. حتی وقتی خبرنگار شناخته‌شده‌ای در مصاحبه اختصاصی سعی کرد از ترامپ جمله‌ای منفی و تندی در برخورد با جمهوری اسلامی از وی بگیرد، ترامپ در جواب گفت: «پاتریک ببین ما خودمان خیلی مشکلات داریم و باید سعی کنیم، کشور خودمان را حفظ نماییم».
مواضع روزهای اولیه بعضی از شخصیت‌های جمهوری اسلامی در یکی دو روز اول پیروزی ترامپ، مواضعی خنثی بود؛ مبنی بر اینکه انتخابات به ما ارتباطی ندارد یا هر حزبی در آمریکا در قدرت باشد برای جمهوری اسلامی تفاوتی ندارد. بعضی از اهالی اهل قلم چه در رسانه و چه در فضای مجازی تاکید داشتند با توجه به شرایط پیچیده منطقه، تحریم‌های کمرشکن، وضعیت اقتصادی کشور و خطرات دشمن اسرائیلی نباید نسبت به حضور ترامپ در قدرت بی‌تفاوت بود و از فرصت به عمل آمده و تغییر مواضع وی به راحتی نباید گذر کرد.
دو روز قبل وزیر خارجه جمهوری اسلامی با تعدیل مواضع اعلامی قبلی با نگاهی مثبت به ریاست‌جمهوری مجدد ترامپ اعلام کرد که به رای مردم آمریکا احترام گذاشته می‌شود و ترامپ خوب است، حسن‌نیت خود را در عمل نشان دهد. بعضی‌ها این مواضع را نوعی چراغ سبز تلقی کردند.
در کنار این اتفاقات ترامپ هم در پاسخ به سوالی اعلام کرد، مایک پمپئو و نیکی هیلی در دولت وی مسئولیتی نخواهند داشت که می‌تواند علامت خوبی و نشان از آمادگی برای گفت‌وگو باشد؛ هرچند که نمی‌توان گفت، کنار گذاشتن این دو فرد تندرو حتماً در ارتباط با ایران است.
با توجه به نشانه‌هایی که در رابطه با آتش‌بس در لبنان و سپس در غزه بروز می‌کند اگر چنین امری رخ دهد شاید زمینه و فضای بهتری برای دو کشور برای آغاز مذاکرات جهت یک توافق در مورد رفع تحریم‌ها شکل بگیرد. احتمالاً در این دو ماه‌ونیم تا ورود ترامپ به کاخ سفید، پیامهایی در راستای صحبت‌های انتخاباتی ترامپ در مورد جمهوری اسلامی به سوی ایران ارسال خواهد شد که خوب است هیچ فرصتی برای رفع تحریم‌ها از دست داده نشود.
اینکه آیا در سفر رئیس ستاد کل ارتش عربستان سعودی به ایران، اولین پیام دولت جدید آمریکا همراه وی بوده است که در این رابطه نمی‌توان اظهارنظر کرداما نمی‌توان آن را هم رد کرد. چه این مقام سعودی پیامی از سوی ترامپ آورده باشد یا خیر حتماً در دو سه ماه آینده، پیامهایی بین دو کشور تبادل خواهد شد.
