توسط : نحوه اطلاع‌رسانی و برگزاری مناظره‌ها نشانه عدم بی‌طرفی رسانه ملی بود
بیستم خرداد بود که پیمان جبلی رئیس صداوسیما اولین نشست خبری خود را با موضوع تبلیغات نامزدهای ریاست‌جمهوری برگزار کرد که در آن به تشریح ویژه‌برنامه‌های انتخاباتی رسانه ملی پرداخت و درباره برنامه‌هایی که برای نامزدها در نظر گرفته شده، توضیحاتی داد. این نشست درحالی برگزار شد که هنوز نامزدهای ریاست‌جمهوری تایید صلاحیت نشده بودند و ظهر همان روز و پس از این جلسه بود که شورای نگهبان اسامی نامزدهای تایید صلاحیت شده را اعلام کرد. اما نکته مهم این نشست خبری که برای اولین بار هم برگزار می‌شد، این بود که چند خبرنگار از جبلی درباره چگونگی بی‌طرفی صداوسیما با توجه به حضور وحید جلیلی به‌عنوان مشاور مدیر رسانه ملی که برادر یکی از نامزدهای اصلی بود، سوال کردند و جبلی به آنها اطمینان داد که هیچ رانتی در این زمینه وجود نخواهد داشت.
رئیس صداوسیما در آن جلسه اینطور توضیح داد: «آنچه ممکن است به‌عنوان جانب‌داری رسانه ملی به نظر برسد حتماً پنهان نمی‌ماند و آنچه تخلف انتخاباتی باشد حتماً تحت نظر نهادهای نظارتی قرار می‌گیرد. خود ما هم تلاش داریم از این فضا به دور باشیم. با این حال افرادی که شاید این شائبه جانب‌داری را منتقل کنند، نه در جلسات ستاد انتخابات صداوسیما و نه در جلسات روتین حضور ندارند و از عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برنامههای انتخاباتی به دور هستند».
اما از همان روز هم خبرنگاران و هم احتمالاً رئیس سازمان هم می‌دانست نمی‌تواند اینطور که خود تاکید می‌کند، بی‌طرفی را رعایت کرده و از همان ابتدا هم این تصور و پیش‌بینی وجود داشت که حضور وحید جلیلی به‌عنوان قائم‌مقام و مشاور فرهنگی جبلی این سازمان را از رعایت بی‌طرفی و انصاف دور خواهد کرد، به هر حال حضور برادر سعید جلیلی در یکی از مهم‌ترین سمت‌های رسانه ملی به‌نفع او تمام خواهد شد و آنها از این فرصت نهایت بهره را خواهند برد.
برگزاری مناظره دوم و پیش از آن نحوه انعکاس اخبار تبلیغاتی و سفرهای انتخابانی دو نامزد مرحله دوم به خوبی نشان داد که مدیران رسانه ملی ناتوان در رعایت بی‌طرفی در انتشار اخبار مربوط به دو نامزد نهایی هستند و همواره تمایل مدیران به انعکاس اخبار یکی از نامزدها بیش از دیگری است. آش آنقدر شور شد که اعتراض بسیاری از تماشاگران مناظره دوم را در شبکه‌های مجازی برانگیخت به اندازه‌ای که از رسانه ملی به‌عنوان ستاد یکی از نامزدها و «ستاد و سیما» نام برده شد. حتی تعدادی از رسانه‌ها از این سازمان به‌عنوان رقیب دوم پزشکیان و مجری مناظره دوم به‌عنوان یار پوششی جلیلی یاد کردند. هرچند پیمان جبلی روز گذشته از برقراری عدالت در مناظره گفت اما برداشت مردم و حامیان نامزدها خلاف این را نشان می‌دهد.
به طور مثال در بخش خبری بیست‌وسی سه‌شنبه، 12 تیر تصاویری که مربوط به حضور مسعود پزشکیان در میان بازاری‌های تهران بود در یک کادر بسته پخش شد، به طوری که تماشاگر تصور می‌کرد 50 الی 60 نفر دور این نامزد حلقه زدند و به ابراز احساسات می‌پردازند. با اینکه جمعیت زیادی در خیابان به استقبال این نامزد آمده بودند، در تصاویری که از این رویداد در این بخش خبری پخش شد، خبری از این جمعیت نبود و مدیران رسانه ملی تنها به آن کادر بسته بدون اینکه حتی ثانیه‌ای طول خیابان و جمعیت حاضر در آن را نشان دهد و پخش چند جمله از صحبت‌های پزشکیان اکتفا کردند. این درحالی بود که پس از این تصاویر، گزارش سفر انتخاباتی سعید جلیلی به خرم‌آباد پخش شد که در آن از زوایای مختلف جمعیت حاضر در سالن به تصویر کشیده شد؛ بخش زیادی از سخنرانی او از این بخش خبری پخش و حتی گزارشگر صداوسیما در آن شلوغی جمعیت به سراغ جلیلی رفت و با او به مصاحبه پرداخت! تازه اینها علاوه بر این بود که تصاویر حضور جلیلی در خودرو و در میان مردم از آنتن رسانه ملی پخش شده و مدت زمان این گزارش با گزارش پزشکیان تفاوت محسوس داشت.
تماشاگری که پای این بخش خبری و بخش‌های دیگر می‌نشست و دسترسی یا تمایلی به دیگر رسانه‌ها نداشت، به خوبی متوجه تفاوت تعداد حامیان این دو نامزد در این گزارش‌ها می‌شد، چراکه این همان نسخه‌ای بود که صدا و سیما برای او نوشته و او هم باید آن را می‌پذیرفت. انگار مدیران سیما از ابتدا عزم خود را جزم کرده بودند که آنچه را که خود می‌خواهند به تماشاگران تلویزیون نشان دهند، نه آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد. آنها باید تصاویر مربوط به تبلیغات انتخاباتی را طوری نشان مردم دهند که اینطور به نظر رسد که طرفداران سعید جلیلی قابل مقایسه با حامیان مسعود پزشکیان نیستند و او در همه سفرهای انتخاباتی مورد استقبال خیل عظیمی قرار می‌گیرد. درحالی که جمعیت استقبال‌کننده از پزشکیان به نصف طرفداران جلیلی هم نمی‌رسد.
البته این موضع‌گیری مدیران این رسانه از همان مناظره‌های دور اول هم آشکار شده بود. نحوه بستن کادر بسته و تک‌نفره سعید جلیلی تفاوت محسوسی با دیگر نامزدها داشت به طوری که اهالی فن و افرادی که دقت بالایی داشتند، متوجه تفاوت کادر بسته او با دیگر نامزدها می‌شدند. در مناظره‌های دور دوم همزمانی که تصویر به دو قسمت میان دو نامزد تقسیم می‌شد، همواره تصویر جلیلی بزرگ‌تر و بسته‌تر از پزشکیان بود و این تفاوت به خوبی خود را نشان می‌داد.
سوالات مجری در مناظره دوم که خود حدیث مفصلی بود که بلافاصله در شبکه‌های مجازی با واکنش گسترده مواجه شد و بسیاری از مردمی که تماشاگر این مناظره بودند، متوجه شدند که در سوالات بی‌طرفی رسانه ملی خدشه‌دار شده و مجری در پرسش‌هایی که از دو طرف می‌پرسد، انصاف را رعایت نمی‌کند. پرسش‌هایی که از پزشکیان پرسیده می‌شد برای این نبود که سوالی را از او مطرح کند، بلکه مجری با سوال‌هایش این نامزد را به چالش می‌کشید، درحالی که در مواجهه با جلیلی چنین وضعیتی حاکم نبود و او در چند مورد پاس گل هم به این نامزد انتخاباتی داد، هرچند که او نتوانست از این فرصت بهره لازم را ببرد.
عدم اختصاص عادلانه زمان پاسخگویی به پزشکیان هم مورد دیگری بود که اعتراض بسیاری از تماشاگران دو مناظره را در پی داشت. در ابتدای مناظره دوم مجری چنان از اختصاص زمان بیشتر برای حفظ عدالت به پزشکیان خبر داد که گویی چهار یا پنج دقیقه فرصت بیشتر در اختیار این نامزد قرار داده می‌شود. اما یک دقیقه و 30 ثانیه به او اختصاص داده شده آن هم درحالی که در بخش پایانی مناظره اول، جلیلی تمام‌مدت میان صحبت‌های پزشکیان درحال داد و فریاد بود و وقت او را می‌گرفت، بدون اینکه مجری اعتراضی کند یا اینکه تصمیمی بر قطع صحبت‌های او بگیرد. در مناظره دوم هم مردم شاهد فریادهای مداوم جلیلی میان صحبت‌های پزشکیان بودند اما تایمر پایین تصویر هیچ زمان اضافه‌ای برای پزشکیان در نظر نمی‌گرفت و جالب اینجا بود که با وجود صحبت‌های مطول جلیلی، زمان این دو نامزد با هم برابر می‌بود.
با تمامی این اوصاف رسانه ملی در این دوره تلاش کرد، برنامههای متنوعی را برای نامزدهای انتخاباتی در نظر بگیرد و در این راستا وقت زیادی هم به هریک از نامزدها اختصاص داد اما عدم رعایت بی‌طرفی و انصاف رسانه‌ای همه اینها را از خاطر تماشاگران زدود و صداوسیما را به‌عنوان رسانه‌ای منسوب به یکی از نامزدها که به حمایت از او به شکل‌های مختلف محسوس و نامحسوس می‌پرداخت، در اذهان مردم ماندگار کرد.
