توسط : وزیر خارجه عربستان به لبنان رفت
گروه بین‌الملل: خروج لبنان از بن‌بست سیاسی اگرچه با اماواگرهای زیادی روبه‌رو است، اما به نظر می‌رسد که انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید در بیروت، آن هم با توجه به تحولات فعلی منطقه و این کشور، سیگنال مهمی را به کشورهای منطقه و فرامنطقه ارسال کرده است. چندی پیش جوزف عون با رای پارلمان به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان انتخاب شد و سپس اعلام شد که نواف سلام هم به نخست‌وزیری این کشور رسیده است. این اتفاق شاید از منظر شکلی یک امر تشریفاتی و سیاسی به حساب بیاید اما از حیث ماهوی بدون‌شک باید آن را یک تغییر و تحول بسیار شگرف در بیروت دانست؛ چراکه این کشور پس از خروج میشل عون، رئیس‌جمهور پیشین این کشور از کاخ بعبدا در اکتبر ۲۰۲۲، تا همین چند روز پیش از خلأ قدرت رنج می‌برد و حالا رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید با ورود خود به ساختار سیاسی این کشور به دنبال آن هستند تا بتوانند اوضاع‌واحوال کنونی بیروت را دگرگون کنند.
در این مسیر به نظر می‌رسد کشورهای عربی که تا چندی پیش مایل به ارتباط‌گیری با لبنان نبودند، حالا به دنبال آن هستند تا با توجه به وضعیت فعلی این کشور، روابط خود با بیروت را ترمیم کنند. در همین راستا، عربستان سعودی که خود را در کسوت «برادر بزرگ‌تر» دولت‌های عربی می‌داند، به دنبال آن است تا بتواند در همین ابتدای امر نفوذ خود در بیروت را عمیق کند. بر این اساس، رسانه‌های لبنانی اعلام کردند که فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان (جمعه) پس از ۱۵ سال دوری کشورش از لبنان، وارد بیروت شد.
او در ابتدا به دیدار جوزف عون، رئیس‌جمهور لبنان رفت. رئیس‌جمهور جدید لبنان در دیدار با بن‌فرحان گفت که اولویت این مرحله پس از تشکیل دولت، بازسازی کشور و بهبود اوضاع اقتصادی و حمایت و تقویت ارتش و نهادهای امنیتی است و ابراز امیدواری کرد که سعودی‌ها بار دیگر به لبنان بازگردند.
وزیر خارجه عربستان نیز در این دیدار اظهار کرد مسئولان عربستان دوست دارند که لبنان مانند گذشته در منطقه بدرخشد و الگوی همزیستی و شکوفایی باشد. بن‌فرحان در ادامه بر ایستادگی عربستان در کنار لبنان تاکید کرد و افزود: به‌رغم چالش‌های مشترک در منطقه، عربستان به آینده لبنان خوش‌بین است. وزیر خارجه عربستان پس از دیدار با رئیس‌جمهور لبنان در یک نشست مطبوعاتی گفت که به توانایی عون و وزیرانش در تحقق ثبات برای لبنان اطمینان داریم. وی گفت که در دیدار با رئیس‌جمهوری لبنان بر پایبندی به توافق آتش‌بس و عقب‌نشینی کامل اسرائیل از خاک لبنان و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت تاکید کرده است. بن‌فرحان همچنین اعلام کرد که در این دیدار بر ایستادگی عربستان در کنار لبنان و ملتش تاکید کرده است. وی گفت: ما نسبت به آینده لبنان و اجرای اصلاحاتی که اعتماد جهان را نسبت به آن افزایش دهد، خوش‌بین هستیم.
پس از دیدار وزیر خارجه عربستان با رئیس‌جمهوری جدید لبنان، او به دیدار نواف سلام، نخست‌وزیر این کشور رفت و با او دیدار کرد. بن‌فرحان در این دیدار با تبریک انتخاب نواف سلام بر حمایت عربستان در کنار لبنان تاکید کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی عربستان همچنین ابراز امیدواری کرد که لبنانی‌ها در مسیر اصلاحات ضروری گام بردارند و منافع عالی کشور را بر منافع ناچیز گروهی مقدم بدانند.
نخست‌وزیر جدید لبنان نیز در این دیدار، گفت که یک فرصت استثنائی برای لبنان فراهم شده که نباید آن را از دست داد. نواف سلام در ادامه بر حرکت در این مسیر در همکاری و هماهنگی کامل با رئیس‌جمهور تاکید کرد. وی گفت: اراده من بر اصلاحات سیاسی، قضایی، اداری و مالی و بازگرداندن لبنان به جایگاه طبیعی خود در میان کشورهای عربی است.
سومین نفری که وزیر خارجه عربستان با او دیدار کرد، نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان بود که طی سال‌های گذشته نقش مهم و پررنگی در اداره کشور داشته و به‌نوعی سعی کرده تا در این راستا بتواند به‌نوعی یک کنشگری مثبت را رقم بزند.
ترافیک دیپلماتیک در بیروت
فارغ از این دیدار باید توجه داشت مساله مهم‌تر این است که سفر بن‌فرحان به بیروت دقیقاً همزمان با سفر برخی دیگر از مقامات ارشد عربی به لبنان انجام شد؛ به‌گونه‌ای که عبدالله علی الیحیا، وزیر خارجه کویت و جاسم البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس (جمعه) وارد بیروت شدند. جوزف عون، رئیس‌جمهور لبنان در دیدار با هیات کویتی با ریاست عبدالله علی الیحیا گفت که اطمینان دارم از هیچ کمکی به لبنان دریغ نمی‌کنید. وی تاکید کرد: بعد از تشکیل دولت جدید با کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس برای ایجاد اصول جدید همکاری ارتباط برقرار خواهیم کرد.
در این راستا، وزیر خارجه کویت در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی با عبدالله بو حبیب، همتای لبنانی خود در بیروت گفت که ما از وحدت و تمامیت ارضی لبنان حمایت می‌کنیم و بر اهمیت اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت و توافق طائف تاکید داریم. وی افزود: کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس مایل به حمایت از لبنان هستند و ما به دنبال ایجاد روابطی بهتر با لبنان و تقویت امنیت و ثبات در منطقه هستیم. وزیر خارجه کویت گفت که ما بر لزوم اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت در لبنان برای تضمین ثبات و توقف تجاوزات اسرائیل تاکید می‌کنیم.
همچنین جاسم البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس در دیدار با مقامات لبنانی گفت که این نهاد از لبنان در تمام زمینه‌ها حمایت می‌کند و ما به ضرورت اجرای اصلاحات فراگیر برای حل بحران سیاسی و اقتصادی در لبنان ایمان داریم. وی بر حمایت از نقش ارتش لبنان و گروه‌های امنیت داخلی برای حفظ امنیت این کشور تاکید کرد و گفت که ما از نیروهای اسرائیلی می‌خواهیم به طور کامل از خاک لبنان عقب‌نشینی کنند و امیدواریم از طریق روابط با لبنان بتوانیم تمام آنچه را که در حمایت از امنیت و ثبات این کشور نقش دارد ارائه کنیم.
عقب‌نشینی چندمرحله‌ای اسرائیل
آنچه در مورد سفر مقامات عربستان، کویت و شورای همکاری خلیج‌فارس به لبنان باید مدنظر قرار بگیرد این است که اساساً آنها برای آنکه بتوانند وضعیت فعلی در لبنان را به نفع خود مدیریت کنند، حاضر به برقراری روابط با بیروت شده‌اند. ریاض به صورت سنتی بیش از امارات، قطر، کویت و سایر کشورهای عربی در لبنان نفوذ دارد و به همین دلیل سعی می‌کند این نفوذ را آن هم در زمانه‌ای که آتش‌بس میان لبنان و اسرائیل براساس توافق ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد برقرار شده، عمیق‌تر و گسترده‌تر کند.
سعودی‌ها به‌نوعی به دنبال آن هستند تا بتوانند مهره‌های تکنوکرات را به‌زعم خود تقویت کنند و در این راستا باید توجه داشت که عربستان به‌عنوان کشوری با درآمد نفتی بالا، همیشه سعی داشته از اهرم حمایت اقتصادی، بهره‌برداری سیاسی کند و حالا هم نوبت لبنان است. بیروت طی سال‌های گذشته از حیث اقتصادی ضربات متعددی خورده و حالا هم به دنبال جذب حمایت‌های مذکور است.
با این وجود آنچه در این راستا اهمیت دارد، موضوع حضور اسرائیل در مرزهای جنوبی لبنان است. درحالی که طبق توافق میان لبنان و اسرائیل، ارتش این رژیم باید تا یکشنبه از جنوب لبنان عقب‌نشینی کند، دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیری اسرائیل اعلام کرد با توجه به اینکه توافق آتش‌بس از سوی دولت لبنان به طور کامل اجرا نشده است، عقب‌نشینی مرحله‌ای با هماهنگی واشنگتن ادامه خواهد یافت. حال باید دید که آیا اسرائیل باز هم در این فضا به دنبال سناریوچینی جدی در جنوب لبنان است یا خیر؟!
