♦قادر دولتزاده؛ خبرنگار
فیلم «آنورا» ساخته شان بیکر آمریکایی برنده نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۲۴ شد. این کمدی- درام آمریکایی با بازی مایکی مدیسون در نقش آنورا درباره زنی است که با یک الیگارش روس ازدواج میکند و باید با مخالفت پدر و مادرش که مشتاق ابطال ازدواج هستند، مقابله کند.
مراسم اختتامیه هفتادوهفتمین دوره جشنواره کن پر بود از اشاره به جنگ غزه و حمایت از فلسطین. لوبنا آزابال، رئیس هیات داوران فیلم کوتاه خواستار «آزادسازی همه گروگانها و آتشبس فوری در غزه» شد. نادین لبکی بازیگر و فیلمساز لبنانی عضو هیات داوران نیز هنگام اعطای جایزه ویژه هیات داوران به «دنیای تقسیم شده» اشاره و خشونت در منطقه را محکوم کرد. در این مراسم ژاک اودیار برای فیلم «امیلیا پرز» جایزه هیات داوران را به دست آورد و فیلم «همه آنچه ما به عنوان نور تصور میکنیم» ساخته پایال کاپادیا که اولین فیلم هندی است که در ۳۰ سال اخیر به بخش رقابتی کن راه یافته است، جایزه بزرگ را از آن خود کرد. داستان این فیلم در بمبئی میگذرد و درباره ۲ پرستار است که با هم به یک شهر ساحلی سفر میکنند.
جایزه بهترین فیلمنامه به فیلم ترسناک «مواد» به کارگردانی کورالی فارگیت تعلق گرفت و ژاک اودیارد، کارگردان برنده نخل طلا، جایزه هیات داوران را برای فیلم مهیج «امیلیا پرز» دریافت کرد. جایزه بهترین بازیگر زن به بازیگران همین فیلم شامل آدریانا پاز، زویی سالدانا، کارلا سوفیا گاسکون و سلنا گومز به صورت مشترک اهدا شد و جسی پلمونز برای بازی در فیلم «انواع مهربانی» ساخته یورگوس لانتیموس، برنده جایزه بهترین بازیگر مرد شد.
هیات داوران یک جایزه ویژه هم به محمد رسولاف برای «دانه انجیر مقدس» اهدا کرد. این فیلم همچنین برنده جایزه فیپرشی کن شد. جایزه بهترین کارگردان هم به میگوئل گومز، فیلمساز پرتغالی برای «گرند تور» اهدا شد.
دوربین طلایی بهترین فیلم اول در تمام بخشها به «آرماند» ساخته نویسنده و کارگردان نروژی هالفدان اولمان تونده از بخش نوعی نگاه رسید. نخل طلای بهترین فیلم کوتاه هم به «مردی که نمیتوانست ساکت بماند» ساخته نبوشا اسلیپچویچ اهدا شد. جایزه طلای بهترین فیلم مستند که عصر جمعه اهدا شد هم به «ارنست کول: گمشده و پیدا شده» ساخته رائول پک و «پرهیز از آب» اثر نادا ریاض ایمن الامیر رسید.
هیات داوران به ریاست گرتا گرویگ بازیگر و فیلمساز آمریکایی(رییس هیات داوران)، خوان آنتونیو بایونا فیلمساز اسپانیایی، ابرو جیلان بازیگر و فیلمنامهنویس ترک، پیئرفرانچسکو فاوینو بازیگر و تهیهکننده ایتالیایی، لیلی گلدستون بازیگر آمریکایی، اوا گرین بازیگر فرانسوی، هیروکازو کوره- ایدا، فیلمساز و تهیهکننده ژاپنی، نادین لبکی بازیگر و فیلمساز لبنانی و عمر سی بازیگر فرانسوی بود.
رفاقتی به اندازه یک عمر
فرانسیس فورد کاپولا شب پیش با اهدای نخل طلای افتخاری جشنواره فیلم کن به جورج لوکاس یادآور پیوند همیشگی خود و کارگردان «جنگ ستارگان» شد. پیش از اینکه لوکاس جایزه را دریافت کند، در سالن مراسم با تشویق ایستاده چند دقیقهای مواجه شد و طی آن چشمانش کمی به اشک نشست. وقتی کاپولا روی صحنه رفت، آن دو یکدیگر را در آغوش گرفتند.
کاپولا در سخنرانی خود اولین ملاقاتش با لوکاس را به یاد آورد و گفت او در صحنه فیلمبرداری فیلمش «رنگینکمان فینیان» در سال ۱۹۶۸ وی را تحت تاثیر قرار داد. کاپولا گفت: از اینکه او کسی از نسل خودم بود، خوشحال بودم و پیشنهاد دادم هر روز بیاید اما فقط به یک شرط؛ هر روز یک پیشنهاد درخشان ارائه کند که به طور مداوم این کار را انجام داد و با آن ارتباطی آغاز شد که یک عمر ادامه دارد. کاپولا همچنین از زمانی یاد کرد که فیلم اقتباسی لوکاس توسط صاحبان کمیک استریپ «فلش گوردون» رد شد. او به من نگاه کرد و گفت: من فیلم خودم را میسازم، آن را «نبرد ستارگان» یا «جنگ ستارگان» یا چیزی شبیه این میگذارم. کاپولا تاکید کرد که او باید این کار را انجام میداد و با تبریک به وی افزود: نه تنها من و بسیاری از دوستانت به تو افتخار میکنیم بلکه دنیا اینجاست و به احترام تو افتخار میکند.
لوکاس هم با پذیرفتن جایزه گفت: نمیتوانم به اندازه کافی از همه شما تشکر کنم زیرا من فقط بچهای هستم که در یک تاکستان در مودستو کالیفرنیا بزرگ شده و با فرانسیس در سانفرانسیسکو فیلم میسازد. لوکاس با نگاهی به ۶۰ سال فعالیت خود در صنعت سینما اضافه کرد که درحال حاضر قطعاً دنیا تغییر کرده و در پایان گفت: در واقع هرگز به عنوان کارگردان، فیلمی در هالیوود نساختهام بنابراین حضور در اینجا باعث افتخار است.
توجه به آمریکا پس از ۱۳ سال
نخل طلای هفتادوهفتمین جشنواره کن درحالی به فیلم «آنورا» رسید که سینمای آمریکا پس از یک وقفه ۱۳ ساله بار دیگر بر بام این رویداد سینمایی قرار گرفت. سینمای آمریکا آخرین بار در سال ۲۰۱۱ با فیلم «درخت زندگی» به کارگردانی «ترنس مالیک» برنده نخل طلا شده بود و حالا پس از یک فاصله ۱۳ ساله این بار فیلم «آنورا» به کارگردانی «شان بیکر» موفق به کسب این جایزه شد.
پس از آمریکا با ۱۸ جایزه نخل طلا، سینمای کشور میزبان فرانسه با ۱۱ نخل طلا پرافتخارترین کشور در عرصه جشنواره کن طی ۷ دهه اخیر است. سال گذشته فیلم «آناتومی یک سقوط» ساخته «ژوستین تریه» از فرانسه بهترین فیلم جشنواره کن نام گرفت.
«دلبرت مان» آمریکایی اولین کارگردانی بود که موفق به کسب جایزه نخل طلا شد. او در سال ۱۹۵۵ برای فیلم «مارتی» نام خود را در کتاب افتخارات جشنواره کن جاودانه کرد. پیش از آن از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۴ جایزه اصلی جشنواره کن تحت عنوان جایزه بزرگ اعطا میشد. در طول تاریخ ۷۷ ساله این رویداد سینمایی تنها ۹ کارگردان توانستهاند بیش از یک بار- و آن هم فقط دو بار- نخل طلا را در دست بگیرند: «فرانسیس فورد کاپولا»، کارگردان آمریکایی برای فیلمهای «مکالمه» (۱۹۷۴) و «اینک آخرالزمان» (۱۹۷۹)، «بیل آگست»؛ کارگردان دانمارکی برای فیلمهای «پله فاتح» (۱۹۸۸) و «بهترین نیات» (۱۹۹۲) «امیر کاستاریکا»؛ کارگردان صربستانی برای فیلمهای «وقتی پدر برای کسبوکار رفته بود» (۱۹۸۵) و «زیرزمین» (۱۹۹۵) ، «آلف شوبرگ»؛ کارگردان سوئدی برای فیلمهای «عذاب» (۱۹۴۶) و «دوشیزه جولی» (۱۹۵۱)، «شوهی ایمامورا»؛ کارگردان ژاپنی برای فیلمهای «ترانه غمانگیزی از نارایاما» (۱۹۸۳) و «مارماهی» (۱۹۹۵)، «میشائل هانکه»؛ کارگردان اتریشی برای فیلمهای «روبان سفید» (۲۰۰۹) و «عشق» (۲۰۱۲)، «برادران داردن»؛ کارگردانان بلژیکی برای فیلمهای «روزتا» (۱۹۹۹) و «بچه» (۲۰۰۵). «کن لوچ»، کارگردان بریتانیایی برای فیلمهای «بادی که در مرغزار میوزد» (۲۰۰۶) و «من، دنیل بیلک» (۲۰۱۶) ، «روبن اوستلوند» برای فیلم «مربع» (۲۰۱۷) و «مثلث غم» ( ۲۰۲۲).
از دیگر رکوردداران تاریخ جشنواره کن میتوان به «لوئیس بونوئل»، فیلمساز بزرگ اسپانیایی اشاره کرد که بیشترین حضور را در بخش رقابتی کن داشت و فیلمهایش ۹ بار نامزد نخل طلای کن بوده است. او در سال ۱۹۵۰ با فیلم «فراموششدگان» بهترین کارگردان جشنواره کن شد. سال ۱۹۵۹ با فیلم «نازارین» جایزه بینالمللی کن را گرفت و سال ۱۹۶۹ با فیلم «ویردیانا» نخل طلا را تصاحب کرد.