توسط : درباره “شینا انصاری”
گروه اجتماعی: مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم در حکمی شینا انصاری را به‌عنوان رئیس سازمان محیط زیست منصوب کرد. با این حکم یک زن دیگر در سمت معاون رئیس‌جمهور در دولت چهاردهم به کار گرفته شد. انصاری فعال محیط زیست در سال ۱۳۵۲ در شهر تهران به دنیا آمد. این فعال و مسئول محیط زیستی، در خانواده‌ای فرهنگی متولد شده و دوران کودکی و نوجوانی خود را در شهر مادری‌اش، آمل سپری کرده است. مادر وی دبیر شیمی و پدرش دبیر زبان انگلیسی دبیرستان‌های آمل بوده‌اند.
شینا انصاری ازجمله مدیران حوزه محیط زیست است که در زمینه تحصیلات آکادمیک، از حوزه کشاورزی وارد محیط زیست شده است. وی مقطع کارشناسی را در رشته مهندسی کشاورزی گیاه‌پزشکی در سال ۱۳۷۵ در دانشگاه بوعلی سینا همدان به پایان رسانده و در سال ۱۳۷۸ مدرک کارشناسی ارشد را در رشته مهندسی کشاورزی گرایش بیماری‌شناسی گیاهی از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرد. وی در رشته مدیریت محیط زیست موفق به اخذ مدرک دکتری از واحد علوم و تحقیقات تهران شده است.
رساله دکترای وی با عنوان تدوین راهبردهای زیست‌محیطی مدیریت سموم ارگانوفسفره روی برنج در استان مازندران انجام شده است. انصاری در آزمون استخدامی سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۱۳۷۹ پذیرفته شد و به‌عنوان کارشناس محیط زیست به استخدام این سازمان درآمد.
شینا انصاری در اسفندماه سال ۱۳۸۱ به‌عنوان سرپرست اداره تازه تاسیس محیط زیست شهرستان ری منصوب شد و در سال ۱۳۸۴ در مسئولیت سرپرست اداره محیط زیست تهران و سپس معاون اداره کل محیط زیست استان تهران قرار گرفت.
وی در سال ۱۳۸۹ به سمت معاونت فنی اداره کل محیط زیست استان البرز و در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان مدیرکل دفتر پایش فراگیر آلودگی سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد.
ایجاد سامانه پایش کیفی هوای کشور، بسط و گسترش پایش آلاینده‌های محیط زیست، ارتقای وضعیت آزمایشگاه‌های معتمد محیط زیست، بهبود عملکرد خوداظهاری صنایع و تدوین چندین استاندارد شاخص محیط زیست و مشارکت در تهیه قانون هوای پاک و آیین‌نامه‌های اجرایی آن، قانون حفاظت از خاک و … از اهم فعالیت‌های انصاری در طول دوره ۶ ساله مسئولیت مدیرکلی دفتر پایش فراگیر بوده است.
او در سال‌های حضور در سمت معاونت معصومه ابتکار در زمینه مقابله با زمین‌خواری جنگل‌خواری اقدامات مهمی انجام داده است. از شینا انصاری به‌عنوان یکی از زنانی که در شکست سرطان نام‌شان مطرح شده در فضای مجازی یاد شده است.
ابرچالش‌های محیط زیستی
حال محیط زیست ایران خوب نیست؛ این را هم داده‌های داخلی تایید می‌کند هم داده‌های جهانی. پیش از این مجمع اقتصاد جهانی در گزارش ریسک‌های جهانی سال ۲۰۲۴ به پنج خطر اصلی برای ایران پرداخت. در میان خطراتی که این مجمع از آن نام برده، کمبود آب هم به چشم می‌خورد. در گزارش سال ۲۰۲۲ این مجمع هم بحران منابع طبیعی را جز پنج خطر اصلی سال ۲۰۲۳ برای معرفی کرده بود.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی نوشت که ایران در سال ۲۰۲۱ حدود یک میلیارد تن انتشار دی‌اکسیدکربن، معادل مجموع گازهای گلخانه‌ای داشته است که معادل ۸/۱ درصد درصد انتشارات جهانی بود. درحالی که سهم ایران در اقتصاد جهانی و تولید ناخالص داخلی تنها ۴۱/۰ درصد و سهم جمعیت ایران از کل جمعیت جهان ۱۱/۱ درصد است. همین آمار می‌تواند وضعیت نامطلوب محیط زیست ایران و آسیب‌های جبران‌ناپیذیر آن را در پی رشد تولید بیان کند.
بحران آبی
اگر بخواهیم حوزه‌های آسیب‌دیده در محیط زیست کشور را اولویت‌بندی کنیم، قطعاً بحران آب بزرگ‌ترین چالش موجود است. بحران آب در ایران ناشی از مدیریت ناپایدار در بحث توسعه است و اکنون به نقطه‌ای رسیده است که نمی‌توان با شرایط کنار آمد و باید برای این بحران فکر اساسی کرد. بخش کشاورزی حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد مصرف آب در کشور را به خود اختصاص داده است. پس از کشاورزی، بخش شهری و صنعت جزو بزرگ‌ترین بخش‌های مصرف‌کننده آب کشورند.
آلودگی هوا
چندین شهر ایران بعضاً در فهرست آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار دارند. ازجمله تهران، اصفهان، اراک، اهواز و تعدادی دیگر از کلانشهرها نیز با این چالش مواجه هستند. انتشار گازها و آلاینده‌های ناشی از خودروها و فعالیت‌های پالایشگاه‌ها و صنایع و همچنین مسائل اقلیمی و آب‌وهوایی، ازجمله اصلی‌ترین منابع آلودگی هوا محسوب می‌شود. آلودگی هوا می‌تواند عاملی برای بیماری‌های تنفسی، مرگ زودرس و خسارت‌های اقتصادی باشد.
از دست دادن تنوع زیستی
محیط زیست ایران دارای گونه‌های گیاهی و حیوانی غنی و متنوعی است، اما بسیاری از آنها به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، بیش‌استفاده، گونه‌های مهاجم، آلودگی و تغییرات اقلیمی، در معرض خطر انقراض قرار دارند. هنگامی که با تغییرات اقلیم و نوسانات دمایی به‌عنوان یک پدیده قرن حاضر مواجه هستیم، اگر با اقدامات جهانی چاره‌اندیشی اجرایی نشود با تشدید این مخاطره بسیاری از زیستگاه‌های فعلی و حفاظتی بر اثر تغییرات اقلیم، موقعیت طبیعی را از دست می‌دهند و حیات‌وحش با ناایمنی محیط با مهاجرت ناگهانی جانوران زیست‌بومی مواجه خواهد شد، از این‌رو نباید فراموش کنیم که طی برنامه‌ریزی‌های حفاظتی در سطح جهانی، به منظور پایداری بلندمدت گونه‌ها، ایجاد نواحی حفاظتی و مکان‌یابی آنها باید بتوانیم تجدیدنظری جدی داشته باشیم. درحال حاضر یوزپلنگ ایرانی، پلنگ آسیایی، فک خزری و تمساح ایرانی ازجمله گونه‌های در معرض خطر جدی هستند.
تخریب جنگل‌ها
جنگل‌زدایی، ازجمله مهم‌ترین چالش‌های محیط زیست ایران است. بخش زیادی از پوشش جنگلی کشور به دلیل قطع درخت، معدن‌کاری، شهرنشینی و آتش‌سوزی از دست رفته است. تخریب جنگل‌ها بر اکوسیستم‌ها، اقلیم و رفاه انسانی تاثیر می‌گذارد. ایران دارای بالاترین نرخ از دست دادن جنگل در خاورمیانه و سومین نرخ در جهان است. یکی از مهم‌ترین پیامد‌های جنگل‌زدایی، تغییرات اقلیمی است. جنگل‌ها به‌عنوان «ریه‌های زمین» عمل کرده و با جذب دی‌اکسیدکربن از جو، به کاهش گازهای گلخانه‌ای و تنظیم دمای زمین کمک می‌کنند. با قطع درختان، میزان دی‌اکسیدکربن در جو افزایش یافته و منجر به گرمایش جهانی می‌شود. جنگل‌زدایی نه‌تنها ظرفیت جنگل‌ها برای جذب کربن را کاهش می‌دهد، بلکه کربنی که در درختان ذخیره شده نیز با سوختن یا تجزیه به جو بازمی‌گردد. این روند باعث تشدید تغییرات اقلیمی و ناپایداری‌های اقلیمی مانند افزایش دما، تغییرات الگو‌های بارشی و وقوع بیشتر بلایای طبیعی همچون سیل و خشکسالی می‌شود.
تخریب خاک
ایران از فرسایش، شوری، فشار، اسیدی شدن و آلودگی خاک به دلیل روش‌های ناپایدار کشاورزی، بیش‌چرایی، بیابان‌زایی و تغییرات اقلیمی رنج می‌برد.
می‌توان گفت که تغییر کاربری معادل از بین بردن کامل اکوسیستم‌های طبیعی است. در این شرایط پوشش گیاهی، خاک و تنوع روی خاک ازبین می‌رود. در این میان بخش کشاورزی، بخش معدن، شهرسازی و بخش توسعه محیط‌های شهری از سایر بخش‌ها بیشتر درخواست زمین می‌کنند. پروژه‌های زیرساختی، مانند مسیر انتقال لوله‌های نفت در تغییر کاربری زمین‌ها نقش جدی دارند که موجب زوال اکوسیستم، انقراض گونه‌های جانوری و بیابان شدن کشور می‌شودد.
براساس مطالعاتی که اخیراً انجام شده، بیشترین میزان فرسایش خاک که به نابودی اکوسیستم یک منطقه می‌انجامد، به دلیل دیم غیراصولی است. به دلیل غیراصولی بودن دیم و شخم زدن سالانه، میلیون‌ها تن خاک را در هر سال از دست می‌دهیم. یعنی بسیاری از منابع موجود در خاک را قبل از آنکه بشناسیم آن را نابود کرده و از دست داده‌ایم.
