“حسین سیماییصراف”، وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری و “سیدعباس صالحی”، وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی، هر دو برآمده از مکتب خراسان و تحصیلکرده حوزه هستند که حضورشان در کابینه با استقبال روبهرو شده است
حامد زارع
روزنامهنگار و مدیرمسئول مجله سیاستنامه
سه سال گذشته سختیهای زیادی بر اهالی علم و فرهنگ کشور گذشت. <وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجری محدودیتهای قابل توجهی برای استادان، دانشجویان و هنرمندان بود. این دو وزارتخانه در دولت سیزدهم همه امکانات ستادی خود را دربست در اختیار دیدگاهی قرار داده بودند که معطوف به استراتژی جبهه پایداری بود. علاوه بر این، هر دو وزیر اختیارات اندکی داشتند و شایعه تصمیمگیری جمیله علمالهدی در وزارت علوم و نیز نفوذ برادران نیلی در وزارت ارشاد همواره به گوش میرسید. اخراج استادان منتقد و دانشجویان معترض از دانشگاه همچنین ممنوعالفعالیتهای گوناگون برای هنرمندان بخشی از عملکرد دولت سیزدهم در عرصه علم و فرهنگ کشور است که کموبیش در رسانهها بازتاب یافته است. اما پرپیداست که عقبرفتهای متعددی در حوزه کاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رخ داده است که جبران آنها نیازمند مدیران مدبر و میانهرویی است که هم به سیاستبازی در علم و فرهنگ کشور پایان دهند، هم تکریم استادان، دانشجویان و هنرمندان را در سرلوحه کار خود قرار دهند. هرچند با نظر به بحرانهای جاری در عرصه علم و فرهنگ کشور، بازگشت این دو وزارتخانه به جایگاهی که متولی امور حرفهای پیشبینی شده در قانون باشد، کار سهل و آسانی نیست. با این حال در چارچوبی اعتدالمحور و با در نظر گرفتن مختصاتی که برای فراهم شدن دولت وفاق ملی ترسیم شده است. بهترین گزینههای ممکن برای اداره این دو وزارتخانه در نظر گرفته شده است.
معرفی «حسین سیماییصراف» برای تصدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و «عباس صالحی» و برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی مسعود پزشکیان به مجلس شورای اسلامی، گام نخست از فرآیندی است که استادان، دانشجویان و هنرمندان در دوره جدید خواستار پیمودن آن هستند. فرآیندی که در آن سکان علم و فرهنگ به دست افرادی با اهلیت و مدیرانی با کفایت باشد. به نظر میرسد این دغدغه با رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به سیمایی و صالحی برطرف شود و مسیر جبران اشتباهات مهلک گذشته پیموده شود. اما چرا سیمایی و صالحی بهترین گزینههای ممکن مسعود پزشکیان هستند، چرا میتوان به آنان اعتماد کرد؟ برای پاسخ به این پرسش نگاهی به سابقه و صبغه این دو چهره علمی و فرهنگی کشور خواهیم انداخت.
حسین سیماییصراف در دو نهاد علمی قدیم و جدید ایران تحصیل کرده است. او دانشآموخته حوزه و دانشگاه و نخستین فردی است که در میان فارغالتحصیلان علوم انسانی به مقام عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میرسد. شخصیت سیمایی به خاطر مؤانست با سنت (تحصیل فقه و اصول در حوزه علمیه قم) و مواجهه با تجدد (تحصیل علم مدرن در دانشگاه)، آمیزهای از معارف جدید و قدیم است. رویکرد مدیریتی او نیز به تبعیت از تیپ فکری او معطوف به میانهروی و اعتدال است. سیمایی با همین رویکرد در جایگاه دبیری هیات دولت در کابینه حسن روحانی عملکرد موفقی داشت و ابراهیم رئیسی نیز خواهان ادامه فعالیت او بود که با مخالفت سیمایی روبهرو شد. مخالفتی که نشانی نمادین از فاصلهگذاری او با هرگونه تندروی و افراطیگری در عرصههای مدیریتی کشور است. یکی از محسنات سیمایی کسب تجربه در جایگاه معاونت پارلمانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که همراه با تجربه دبیری هیات دولت، ذهنی ورزیده و دستی توانمند به او برای تعامل با کمیسیونهای مختلف دولت و مجلس برای ارتقاء وضعیت کیفی آموزش عالی کشور و توقف هزینهتراشیهای بیمورد در قالب ارتقاء وضعیت کمی دانشگاهها و پژوهشگاهها بخشیده است. میتوان امیدوار بود که شلختی کنونی که در ساختار اداری آموزش عالی ایران حاکم است با نگاه حرفهای و ستادی سیمایی برطرف شده و فراتر از آن با بازگشت عقلانیت و رواداری به عرصه دانشگاهی کشور، روند نادرست برخورد با استادان و دانشجویان متوقف شود.
سیدعباس صالحی، مدیری چندجانبه است. هم مقامات عالیه نظام به او اعتماد دارند، هم با عملکردی که در دوره معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کابینه اول حسن روحانی و در وهله بعد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کابینه دوم حسن روحانی داشت تا حد زیادی مورد تایید اهالی فرهنگ و هنر کشور نیز قرار دارد. در دوره او کتابهای متعددی پس از سالها اجازه نشر گرفت و سهلگیری در موسیقی و سینما تا اندازه قابل قبولی رعایت شد. در دوره مدیریت او در روزنامه اطلاعات در دو سال اخیر نیز بار دیگر شاهد برونداد، روحیه اعتدال و میانهروی او بودیم. توئیتهای او در جریان اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ همچنین مسائل و بحرانهایی که پس از آن کشور دچار آن شده است، نشاندهنده راهبرد روادارانهای است که در صورت حضور در سطح عالی مدیریت فرهنگ و هنر ایران مثمرثمر خواهد بود.
باید امیدوار بود با آغاز به کار حسین سیمایی و عباس صالحی در دو وزارتخانه مهم علمی و فرهنگی کشور، سیمای صالح دولت مسعود خود را بیش از گذشته نشان داده و اهالی علم و فرهنگ و هنر ایران با خاطری آسوده به فعالیتهای اساسی خود مشغول شوند.