توسط : “عمادالدین باقی”
عمادالدین باقی، پژوهشگر حوزه حقوق بشر در گفت‌وگو با خبرآنلاین، برجام را یکی از شاهکارهای دیپلماسی ایران دانست که تصمیم به حذف یکی از طرف‌های اصلی از قراردادهای اقتصادی و نادیده گرفتن منافع آن، باعث خروج ترامپ از برجام و شکست آن شد. وی افزود: اگر آن زمان که دنیا برجام را پذیرفته بود همین اشتباه ساده انجام نشده بود، امروز سردار قاسم سلیمانی، سیدحسن نصرالله، اسماعیل هنیه، ده‌ها تن از فرماندهان عالی‌رتبه حزب‌الله، حماس و صدها تن از رزمندگان جان بر کف زنده بودند. نفوذ و اقتدار منطقه‌ای و جهانی ایران بالا می‌رفت، بسیاری از مشکلات اقتصادی هم وجود نداشت. تا منطق گفت‌وگو و مذاکره فهمیده نشود و به آن پایبند نباشند، همه این رایزنی‌ها و تعاملات، آب در هاون کوبیدن و اتلاف وقت هستند. روزی هم جامعه جهانی به این نتیجه می‌رسد که دیگر نباید بیش از این وقت تلف کرد.
به گفته او، در موضوع مرتبط با مذاکره برای رفع تحریم‌ها هم صداهای مخالفی این روزها شنیده می‌شود، فکر می‌کنید با توجه به شرایط منطقه‌ای چقدر نیازمند رایزنی‌ها و تعاملات بین‌المللی هستیم و نگاه سخت به دیپلماسی ایران را دچار چالش خواهد کرد. از درون خانواده تا یک سازمان یا گروه و حزب گرفته تا حکومت همچنین در مقیاس بین‌المللی همواره تعارض افکار، سلیقه‌ها و منافع وجود دارد. کنار گذاشتن گفت‌وگو، ستیزه و جنگ و حذف را به دنبال می‌آورد. گفت‌وگو که با ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و اصل ۲۴ قانون اساسی ایران تضمین می‌شود، نسخه شفابخش و اعجاز‌آور حل مشکلات است. گفت‌وگو به خاطر گفت‌وگو هم ملال‌آور شده و به ضدخود تبدیل می‌شود.
باقی با بیان اینکه بعضی صاحبان قدرت در ایران، اصول و آداب اولیه گفت‌وگو را نمی‌دانند، می‌گوید: فکر می‌کنند، گفت‌وگو یعنی اینکه ما تمام حقیقت را در چنگ خود داریم و دیگران باید با ما هماهنگ شوند؛ درحالی که پیش‌فرض گفت‌وگو آن است همان‌طور که خود را صاحب حق می‌دانیم برای طرف مقابل هم حقی قائل باشیم. منافع طرفین باید تضمین شود. نادیده گرفتن همین مساله ساده باعث شکست برجام شد.
وی در ادامه این گفت‌وگو کمی درباره سنگ‌اندازی برخی تندروها و مخالفان برای دولت پزشکیان گفت و افزود: همان‌طور که مذاکره هسته‌ای دو دهه طول می‌کشد و در نهایت نه تنها گام به جلو برنداشته‌ایم که عقب‌تر هم رفته‌ایم این موضوعات هم آنقدر فرساینده می‌شود و با جامعه چانه‌زنی می‌کنند که اگر فردا گشت ارشاد که اساساً غیرقانونی و خلاف حقوق شهروندی بوده، برچیده شود؛ آن را یک پیروزی بدانند. همین بازی خطرناک را در لایحه عفاف و حجاب هم می‌بینیم. باقی گفت: آنها سنگرشان را آنقدر جلو می‌آورند که وقتی یک قدم عقب بروند، احساس پیروزی کنید، درحالی که با معیارهای حقوق بشری و شهروندی و حتی معیارهای دینی با همان فقه سنتی هم، بنیاد فیلترینگ و حجاب اجباری نیازی به این همه جدال، چانه‌زنی و هدر دادن انرژی جامعه نیست. انرژی که باید صرف تفکر برای توسعه و پیشرفت شود، منابع انسانی و فکری هر جامعه کمیاب است و هدر دادن و فرسوده کردن آن نمی‌تواند اتفاقی باشد.
این پژوهشگر حوزه حقوق بشر معتقد است: این سنگ‌اندازی‌ها تا پایان دولت پزشکیان هم ادامه پیدا می‌کند و فقط به صورت یک گام به پیش ،دو گام به پس ادامه پیدا خواهد کرد. تنها وقتی امکان دارد این مشکلات به طور اساسی حل شود که نگاه کلی حاکمیتی و راهبرد تغییر کند، وگرنه فرجام فیلترینگ و حجاب هم بهتر از فرجام محور مقاومت و سوریه نیست. شکست امروز را با وعده پیروزی فردا نمی‌توان جبران کرد، مگر آنکه علل و عوامل شکست برطرف شود.
