توسط : تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی
گروه سیاسی: روز گذشته، نشست علنی مجلس دوازدهم به ریاست محمدباقر قالیباف و با حضور بیش از دوسوم نمایندگان برگزار شد و به موضوعی بسیار حساس و مهم پرداخت: «بررسی و تصویب طرح تعلیق همکاریهای جمهوری اسلامی ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی»؛ طرحی که با اکثریت قاطع آرا، یعنی ۲۲۱ رأی موافق و تنها یک رأی ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید.
این طرح که پیشتر در تاریخ سوم تیرماه، در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بررسی و با اصلاحاتی تصویب شده بود، در جلسه روز گذشته نیز با تایید کلیات و جزئیات آن، وارد مرحله اجرایی شد. بر اساس مصوبه مجلس، از این پس، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجازه ورود به کشور را نخواهند داشت، مگر آنکه امنیت کامل تاسیسات هستهای و فعالیتهای صلحآمیز ایران تضمین شود؛ آنهم صرفاً با تایید *شورای عالی امنیت ملی.
در این مصوبه، نتنها اصل همکاری با آژانس مورد بازنگری قرار گرفته بلکه هرگونه نصب دوربینهای پادمانی و فراپادمانی نیز ممنوع اعلام شده است. همچنین برای افرادی که برخلاف این مصوبه، مجوز ورود ماموران آژانس را صادر کنند، مجازاتی در نظر گرفته شده است. این تصمیم مجلس، گامی جدی در راستای تحدید نظارتهای بینالمللی بر برنامه هستهای ایران محسوب میشود؛ مسالهای که بلافاصله بازتابهای بینالمللی نیز در پی داشت. دیروز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نطق پیش از دستور خود با صراحت از عملکرد آژانس بینالمللی انرژی اتمی انتقاد کرد. او با اشاره به عدم محکومیت حملات اخیر به تاسیسات هستهای ایران از سوی آژانس، گفت: آژانس حتی در ظاهر نیز حاضر به محکومیت حمله به تاسیسات ایران نشد و این سکوت، اعتبار بینالمللی این نهاد را زیر سوال برد. لذا تا زمانی که امنیت تاسیسات هستهای تضمین نشود، ایران همکاری خود با آژانس را تعلیق میکند و برنامه صلحآمیز هستهای را با سرعت بیشتری ادامه خواهد داد. قالیباف همچنین تاکید کرد: فریب وعدههای سیاسی را نمیخوریم و هرگونه تجاوز را با پاسخ سهمگین پاسخ خواهیم داد. نیروهای مسلح ما با ایجاد بحران برای رژیم صهیونیستی، آنها را به مرز فروپاشی کشاندهاند.
همچنان به NPT پایبندیم
تنها ساعاتی پس از تصویب این طرح در مجلس، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در واکنشی گفت: جامعه جهانی نمیتواند توقف بازرسیها در تاسیسات هستهای ایران را بپذیرد. او مدعی شد که پس از درگیریهای نظامی اخیر، فرصت مناسبی برای بازنگری در پرونده هستهای ایران ایجاد شده است و افزود: «مکانیزمهای بازرسی در ایران عملا مختل شدهاند.» اما در پاسخ به برخی گمانهزنیها درباره خروج ایران از معاهده NPT، محمود نبویان، نایبرئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس تصریح کرد که این طرح بهمعنای خروج از معاهده نیست. او گفت: «ما همچنان به NPT پایبندیم و به دنیا اعلام کردهایم که تمام فعالیتهای هستهای ایران صلحآمیز بوده و خواهد بود؛ اما اجازه نصب دوربینهای پادمانی و فراپادمانی را نخواهیم داد، مگر با تضمین امنیت تاسیسات.» بهعقیده کارشناسان، تصویب این طرح در شرایطی انجام شده که تنشها میان ایران و برخی بازیگران منطقهای و فرامنطقهای، بهاوج رسیده است. به نظر میرسد این اقدام مجلس بیش از آنکه نشانهای از قطع همکاری کامل باشد، تلاشی برای فشار دیپلماتیک و اخذ امتیاز در مذاکرات احتمالی آینده باشد؛ با این حال، آنچه نگرانیها را افزایش داده است، شکل اجرای مصوبه و نحوه واکنش نهادهای بینالمللی است. اگر اجرای این مصوبه به بستن کامل درهای نظارتی آژانس منجر شود، این مساله میتواند مسیر ایران را به سمت فصل هفتم منشور ملل متحد سوق دهد؛ سناریویی که تهران همواره خواسته از آن اجتناب کند.
البته در مقابل، برخی تحلیلگران این مصوبه را اقدامی منطقی در جهت صیانت از امنیت ملی و پاسخ به سکوت آژانس در برابر تهدیدها و حملات مکرر به تاسیسات هستهای کشور میدانند. در نهایت، باید دید که مسیر تعامل ایران با آژانس در آینده چگونه رقم خواهد خورد. آیا این مصوبه آغازی بر گسست جدی است یا ابزاری برای بازتنظیم موازنه در تعاملات هستهای و بینالمللی؟
