توسط : ♦قادر دولت‌زاده؛ خبرنگار
زهرا خوشکام، همسر علی حاتمی و مادر لیلا حاتمی درگذشت
زهرا خوشکام درحالی در ۷۷ سالگی درگذشت که همچنان نامش به عنوان یکی از مشهورترین بازیگران سینمای ایران مطرح است؛ اما این شهرت تنها منوط به بازیگری او نمی‌شد چراکه عمر بازیگری‌اش به یک سال هم نرسید. با اینکه حضوری پرسرو صدا در سینمای ایران داشت و توانایی و بی‌پروایی‌اش در این کار او را به سرعت به چهره‌ای مطرح در حرفه‌اش بدل کرد اما ازدواج با علی حاتمی او را وارد مرحله دیگری از زندگی‌اش کرد که هیچ قرابتی با قبل نداشت و به قول خودش انقلابی را در او پدید آورد.
«زری» خوشکام سال ۱۳۲۶ در شهر اصفهان به دنیا آمد. تحصیلات خود را در تهران و لندن گذراند و یک دوره چهار ساله باله را نیز در سازمان باله ملی ایران به اتمام رسانید. در سال ۱۳۵۰ و در ۲۴ سالگی جذب سینما شد. شروع فعالیت سینمایی وی با فیلم «آدمک» ساخته خسرو هریتاش بود؛ اما با فیلم «کلبه‌ای آن سوی رودخانه» به کارگردانی و فیلمبرداری احمد شیرازی و تهیه‌کنندگی محمدعلی جعفری به سینما معرفی شد. این فیلم در سال ۱۳۵۰ ساخته و اکران شد. او در این سال در ۸ فیلم سینمایی جلو دوربین رفت که این اتفاق به دلیل اقبال تهیه‌کنندگان به بازیگری زیبا و تازه‌وارد بود که بیشتر در نقش زنان اغواگر بازی می‌کرد. اما آبان ماه همان سال خبری عجیب محافل سینمایی ایران را تکان داد و آن خبر، خبر ازدواج علی حاتمی (عباس‌علی حاتمی) جوان‌ترین و کم‌سن‌وسال‌ترین کارگردان سینمای ایران که در آن روزها با ساختن اولین فیلم‌های ریتمیک و موزیکال سینمای ایران یعنی «حسن‌کچل» و «باباشمل» راهی تازه در سینمای ایران گشوده بود، با زری خوشکام ستاره‌ای که خیلی زود در سینما درخشید.
پس از این ازدواج حدود سه ماه رسانه‌ها خبر موثقی از زری خوشکام و علی حاتمی نداشتند تا اینکه سه ماه بعد در بهمن ماه ۱۳۵۰ علی حاتمی طی مصاحبه‌ای با مجله اطلاعات هفتگی، خبر ازدواجش با زری خوشکام را اعلام و تاکید کرد: از این پس زری در کارهایم شریک خواهد بود. در واقع زهرا و علی حاتمی با هم توافق کرده بودند که این بازیگر تنها در کنار همسرش در سینما کار کند. خوشکام در این باره می‌گفت: «شرط ازدواجمان این نبود که کار نکنم اما هر دو ترجیح دادیم فقط در کارهای علی حضور داشته باشم. ما می‌خواستیم کانون گرم خانواده تشکیل دهیم. به خصوص که من سه ماه بعد از ازدواجم هم باردار شدم و دیگر نتوانستم تا مدتی کار کنم. همان زمان که ازدواج کردیم ١٥ قرارداد ٢٠٠ هزار تومانی داشتم که آن زمان قراردادهای واقعاً گرانی محسوب می‌شد. با ٢٠٠ هزار تومان می‌شد یک آپارتمان ٢٠٠، ٣٠٠ متری در منطقه‌های خوب تهران خرید. ولی با وجود این، همه را پس دادم و پیش‌قسط‌هایی که گرفته بودم را حتی برگرداندم و دیگر کار نکردم. یک‌جور تبادل‌نظر و همفکری و توافق بین من و همسرم بود که نتیجه‌اش این شد که پس از آن فقط در فیلم‌های او بازی کنم». اما این توافق به شکلی درآمد که در واقع به معنای کناره‌‌گیری این بازیگر از سینما بود و نتیجه‌اش این شد که تا قبل از انقلاب، خوشکام تنها در یک نقش یعنی نقش عزت‌الدوله همسر امیرکبیر در مجموعه تلویزیونی سلطان صاحبقران (۱۳۵۴) به کارگردانی همسرش ظاهر شد.
زری خوشکام در سال‌های بعد از انقلاب با عنوان زهرا حاتمی به زندگی خود ادامه داد و بازی در برخی قسمت‌های مجموعه تلویزیونی هزاردستان از معدود بازی‌های او در سال‌های بعد از انقلاب بود. در این سریال، وی نقش آمینه اقدس، عروس نورچشمی خان مظفر (با بازی عزت‌الله انتظامی) را بازی می‌کرد که در میانه فیلمبرداری به علی حاتمی خبر می‌دهند که خوشکام ممنوع‌الکار است اما حاتمی که کار را به نیمه رسانده بود و نمی‌خواست و نمی‌توانست بازیگری را جایگزین او کند، زیر بار نرفت و نتیجه این شد که «هزاردستان» با سانسور و حذف بخش‌های زیادی از بازی او روی آنتن رفت.
این ممنوعیت تا زمان ساخت فیلم «تختی» ادامه داشت تا اینکه به درخواست تهیه‌کننده، خوشکام در نقش همسر علی حاتمی بازی کرد و از آن پس بود که عدم سانسور بازی او خبر از پایان ممنوع‌الکاری‌اش داشت. او در سال‌های اخیر در فیلم‌هایی همچون «شعله‌ور»، «طلاخون»، «در دنیای تو ساعت چند است» و «سیمای زنی در دوردست» بازی کرد و خوشبختانه از آن دست بازیگران قبل از انقلاب نبود که حسرت بازی دوباره به دلش بماند. با اینکه پس از ازدواج با حاتمی دیگر نتوانست بازیگری را ادامه دهد اما فرزندش لیلا حاتمی تبدیل به بازیگر شاخص سینمای ایران شد که هم تمامی جوایز سینمای ایران را دریافت کرد و هم تبدیل به بازیگری بین‌المللی شد که بسیاری از آرزوهای مادرش را در سینما برآورده کرد و افتخارات زیادی برای خانواده و سینمای ایران به همراه آورد.
