با اعلام تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام انگلیس، نظرسنجیها حکایت از پیروزی احتمالی حزب کارگر دارد
فرشاد گلزاری، گروه بینالملل
پس از فرازوفرودهای متعدد بالاخره شاهد آن بودیم که ریشی سوناک، نخستوزیر ۴۴ ساله انگلیس چهارشنبه گذشته در مقابل دفتر نخستوزیری بریتانیا در خیابان داونینگ زیر باران شدید ایستاد و اعلام کرد که انتخابات زودهنگام را بسیار زودتر از حد انتظار شهروندان این کشور برگزار خواهد کرد. سوناک درحالی مقابل خانه شماره ۱۰ و در مقابل دوربین شبکههای تلویزیونی و خبرگزاریها قرار گرفت که بسیاری معتقد بودند او فعلاً قصد ندارد این انتخابات را برگزار کند اما این برآورد کاملاً به حاشیه رفت و حالا براساس اعلام وی ۴ ژوئیه ۲۰۲۴ برابر با ۱۴ تیر سال جاری این انتخابات برگزار خواهد شد. سوناک زمانی که درحال اعلام تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام انگلیس بود صراحتاً گفت که بریتانیاییها میتوانند آینده خود را در این رایگیری انتخاب کنند و به نوعی آن را محک بزنند. او همچنین به این موضوع اشاره کرد که با چارلز سوم، پادشاه انگلیس درخصوص انحلال پارلمان گفتوگو کرده و پادشاه با این خواسته وی موافقت کرده و انتخابات سراسری در تاریخ دقیق و مشخص خود برگزار خواهد شد. در این میان آنچه که باید مورد نظر قرار بگیرد این است که وضعیت کنونی حزب محافظهکار به رهبری ریشی سوناک آ ن هم در زمانهای که لندن با بحرانهای ناشی از برگزیت همچنین نزاع با روسیه بر سر اوکراین قرار دارد چندان مناسب نیست و در این راستا بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این حزب همین حالا هم آماده کنارهگیری از قدرت است اما این اقدام را آرامآرام انجام خواهد داد که ایستگاه آخر آن را هم باید برگزاری انتخابات زودهنگام آتی دانست. واقعیت این است که برای محافظهکاران، اعلام یک انتخابات زودهنگام و تلاش برای توقف درگیریهای داخلی در حزب و جلوگیری از جریان پیوسته جداییهای درونحزبی در ماههای اخیر بهترین گزینه به شمار میرود؛ چراکه تاکنون حداقل ۷۸ نماینده از حزب محافظهکار استعفا دادهاند، یا به عبارتی دیگر این جمعیت برای نامزد نشدن مجدد در انتخابات پارلمانی انگلیس اعلام آمادگی کردهاند که این خود به معنای یک شکست مشخص برای محافظهکاران است. گاردین در این خصوص گزارش داده که «شاید برای سوناک نیز چیزی برای به دست آوردن در عرصه سیاسی انگلیس وجود داشته باشد اما واقعیت این است که پس از عملکرد افتضاح محافظهکاران در انتخابات محلی ماه مارس، بسیاری از درون این حزب میخواستند از شر سوناک خلاص شوند و به همین دلیل سعی کردند تا او را وارد یک تقابل مشخص حزبی کنند». این تحلیل گاردین درحالی منتشر شده که نخستوزیر انگلیس هماکنون در موقعیت بهتری قرار دارد؛ چراکه با توجه به رشد اقتصادی انگلیس بسیاری از کارشناسان معتقدند هیچ تضمینی وجود ندارد که این وضعیت به خصوص رشد اقتصادی مورد نظر محافظهکاران ادامه داشته باشد و بهتر است که این روند در اوج خود به عنوان یک کارنامه مثبت در تاریخ سیاسی- اقتصادی انگلیس درج و تمام شود. درنهایت محافظهکاران، که از زمان انتخابات عمومی سال ۲۰۱۰ در سطح ملی قدرت را در دست داشتند، همچنان احتمالاً در انتخابات شکست خواهند خورد و بر همین اساس شرط اخیر سوناک صرفاً در مورد بهترین استفاده از یک موقعیت بد است؛ به عبارت دیگر انتظار میرود، حزب متبوع او یعنی حزب محافظهکار پس از ۱۴ سال در درست داشتن قدرت، این بار از حزب اپوزیسیون یعنی «حزب کارگر» شکست بخورد و به حاشیه برود.
پیشتازی حزب کارگر؟
آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که مولفههای مذکور نشان میدهد که رایدهندگان انگلیسی بر محور اقتصاد متمرکز هستند و در شرایط فعلی این موضوع برای آنها بسیار ارزش دارد. در چند ماه گذشته بریتانیای تحت نخستوزیری سوناک شاهد چندین تحول «مثبت» بوده که سوناک بارها در مورد آنها صحبت کرده است. این مسائل شامل کاهش تورم، بازگشت به رشد اقتصادی(حتی اگر محدود باشد)، کاهش مهاجرت خالص و تبدیل شدن طرح اخراج مهاجران به رواندا به قانون است. در این راستا، دفتر آمار ملی بریتانیا اعلام کرد که تورم به کمترین میزان در سه سال گذشته یعنی ۳/۲ درصد کاهش یافته که این درست بالاتر از هدف ۲ درصدی بانک مرکزی انگلیس و بسیار کمتر از بالاترین رقم ۱۱ درصد در پایان سال ۲۰۲۲ به حساب میآید. همچنین دادههای مربوط به تولید ناخالص داخلی نیز نشان میدهد که بریتانیا پس از قرار گرفتن در رکود سال ۲۰۲۳ به نرخ رشد اسمی ۶/۰ درصد در سه ماهه اول بازگشته و بر همین اساس تحلیلگران معتقدند که قمار سوناک به دنبال استفاده از این مولفههای مثبت برای به حداکثر رساندن شانس انتخاباتی محافظهکاران است اما در این میان حزب کارگر هم بیکار ننشسته است.
یکی از مواردی که به گونهای باعث شد تا تمام رسانههای دنیا یکباره حزب کارگر را زیر ذرهبین قرار دهند و به نوعی آنها را حداقل از حیث شکلی یکی از رقبای جدی محافظهکاران در انتخابات آتی انگلیس قلمداد کنند، اقدامی بود که طرفداران این حزب در زمان سخنرانی نخستوزیر انگلیس در مقابل خانه شماره ۱۰ انجام دادند. سوناک در لحظه اعلام تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام تقریباً همواره درحال فریاد زدن بود تا صدایش توسط خبرنگاران شنیده شود و دلیل آن هم این بود که تعدادی معترض در همان حوالی درحال پخش سرود حزب کارگر بودند! او با دیدن این صحنه اعلام کرد: «اکنون زمانی است که بریتانیا باید آینده خود را انتخاب کند» و این انتخاب را انتخابی بین «ثبات اقتصادی با حزب محافظهکار» و «ناشناختهها با حزب کارگر» توصیف کرد. او در حمله به حزب کارگر گفت که استارمر، رهبر حزب کارگر برعکس اوست و همیشه «راه آسان» را انتخاب میکند و هیچ برنامهای ندارد. این سخنان سوناک به نوعی اشاره دارد بر دستاوردهای اقتصادی محافظهکاران لندن اما باید دانست که سوناک نه تنها در نظرسنجیها از حزب کارگر عقبتر است بلکه تا حدودی از سوی برخی همحزبیهای خود نیز رانده شده و به طور فزایندهای به گروه کوچکی از مشاوران خود متکی است تا این کارزار انتحاباتی سخت را سپری کند.
در این راستا باید توجه شود که حزب کارگر انگلیس کابینه کنونی این کشور که تحت رهبری سوناک قرار دارد را به ۱۴ سال سوءمدیریت اقتصادی متهم میکند و معتقدند که مدیریت آنها باعث بدتر شدن وضعیت مردم شده است. در مقابل سوناک و دولت او، حزب کارگر را به برنامهریزی برای افزایش مالیات در صورت به قدرت رسیدن متهم میکنند. آنها همچنین استدلال میکنند که حزب کارگر در یک دنیای خطرناکتر نمیتواند، گزینه قابل اعتمادی برای دفاع از بریتانیا باشد چراکه بهزعم آنها این حزب فاقد یک برنامه قوی و منسجم است و در مقابل این اتهامات از سوی حزب کارگر رد شده است. تقریباً همه ناظران انتظار دارند، حزب کارگر در انتخابات آتی پیروز شود و این بدان معناست درحالی که سوناک همچنان در زمان دیدار رهبران گروه ۷ در ایتالیا در ماه آینده میلادی همچنان نخستوزیر خواهد بود اما تنها پنج روز بعد ممکن است که استارمر به عنوان نماینده بریتانیا در نشست ناتو در واشنگتن پس از رایگیری در چهارم ژوئیه انتخاب شود. پیام استارمر به رایدهندگان، سرمایهگذاران و دیگر رهبران جهان این خواهد بود که بریتانیا پس از آشفتگیهای سیاسی و اقتصادی سالهای اخیر به «تغییر» سپس «ثبات» نیاز دارد. حزب کارگر احتیاط را در مورد هزینههای عمومی موعظه خواهد کرد و با هدف تقویت نگاه به امنیت ملی و تعهد روابط نزدیکتر با اروپا به میدان خواهند آمد. این در حالی است که لندن همین حالا درگیر جنگ اوکراین و حمایت از کییف به عنوان شریک سنتی آمریکا در مقابل روسیه است و همین موضوع میتواند برای حزب کارگر، هزینههای مشخصی داشته باشد. حال باید دید که محافظهکاران در انگلیس غروب میکنند، یا اینکه ممکن است در دقایق آخر ورق برگردد!