توسط : چگونه دیپلماسی می‌تواند از دستاورد نظامی برای گفت‌وگو با غرب استفاده کند؟
به قلم؛ سیدجلال ساداتیان؛ دیپلمات پیشین
اقدام ایران در مقابله با اسرائیل و دفع حملات این رژیم در حوزه پدافندی، توان دفاعی ایران به رخ کشیده شد و در عملیات وعده صادق ۲ هم توان آفندی ما به نمایش گذاشته شد و در این مقطع زمانی اگر ما از این فرصت به خوبی در عرصه دیپلماسی استفاده کنیم، می‌توانیم در نهایت یک توازن در روابط خود با شرق و غرب برسیم، یعنی ضمن روابط با چین و روسیه، روابط با ایالات‌متحده را هم پیگیری کنیم. در این راستا باید توجه شود که اگرچه آمریکا از اسرائیل در قبال ایجاد بحران در منطقه حمایت کرده اما به هر ترتیب این کشور از ورود مستقیم به هر گونه درگیری در منطقه دوری کرده که بخشی از آن به انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر مربوط می‌شود اما آنها به هر ترتیب سعی کردند تا وارد درگیری‌های منطقه‌ای نشوند.
بر همین اساس، در این شرایط که ما از حیث نظامی دستاورد مهمی را به دست آورده‌ایم، می‌توان هم با آمریکا و هم با اروپایی‌ها وارد مذاکره شد. این مذاکرات می‌تواند به حل‌وفصل مسائلی مانند تحریم‌ها هم کمک کند و بهبود فضای اقتصادی را رقم بزند. ممکن است این روند زمان‌بر باشد اما به هر ترتیب باید از یک نقطه‌ای شروع شود؛ ضمن آنکه در این شرایط قدرت نظامی و قدرت دیپلماسی باید مکمل یکدیگر عمل کنند تا مشکلات و برخی از موانع داخلی به‌خصوص در حوزه اقتصادی حل‌وفصل شود و پشتوانه مردمی را تقویت کند و حتی منجر به تقویت و ترمیم زیرساخت‌های کشور شود.
در این میان تجربه برجام هم حامل نکات قابل توجه و مثبتی است که در سایه گفت‌وگوهای دکتر ظریف انجام شد؛ به‌گونه‌ای یک مذاکره با عزت و با تایید تمام سطوح کشور انجام شد و دستاوردهای خوبی هم رقم زد و باید گفت که ما در داخل کشورمان، چهره‌های قدرتمندی برای رسیدن به یک توافق مشخص را در اختیار داریم که دکتر ظریف یکی از آنها به شمار می‌رود. به همین دلیل باید متوجه بود تا زمانی که با ایالات‌متحده گفت‌وگو صورت نگیرد، هیچ خروجی مثبتی به دست نخواهد آمد. در این مسیر بسیاری اعتقاد دارند که آمریکا از اسرائیل حمایت می‌کند که این امر موضوع تازه‌ای به حساب نمی‌آید اما باید توجه شود که واشنگتن مستقیماً وارد درگیری در منطقه نشده و سعی دارد تا این اقدام انجام نشود. ما می‌توانیم آمریکا را به سمتی متمایل کنیم که بعد از انتخابات وارد یک چالش جدی با ما شود و در مقابل هم می‌توانیم واشنگتن را به سمت‌وسویی هدایت کنیم که در نهایت وارد یک کانال گفت‌وگو شود.
به همین دلیل ایران به صورت کاملاً روشن و مشخص نه‌تنها به اسرائیل بلکه به آمریکا هم نشان داد که توان مقابله با هرگونه اقدام تنش‌زا را دارد و همین امر می‌تواند یک مولفه قدرت برای نشستن در پشت میز مذاکره با آمریکا و حتی اروپا باشد. این درحالی است که اسرائیل هم با گذشت یک سال از جنگ در غزه و با گذشت بیش از یک ماه از تعرض به خاک لبنان همچنان با مشکلات زیادی روبه‌رو است و آن دستاوردی که مدنظرش بود را کسب نکرده است؛ به‌گونه‌ای که میزان سربازان کشته شده ارتش اسرائیل در درگیری با حزب‌الله لبنان، رقم قابل توجهی است و نتوانسته به خروجی که مدنظر داشته، برسد. این روند به جایی رسیده که مهاجرت معکوس در اسرائیل قابل مشاهده است و به همین دلیل آنها هم توان ادامه این روند و وضعیت را ندارند.
باید توجه داشت که روابط با همسایگان و دیپلماسی منطقه‌ای یک امر مهم و مفید است اما به تنهایی نمی‌تواند راهگشا باشد؛ چراکه چشم کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و سایر دولت‌های منطقه‌ای به دهان آمریکاست و منافع خاص خود را دنبال می‌کنند. لذا ما در وضعیت کلی به‌خصوص پس از دفع حملات اسرائیل، قدرت خودمان را نشان دادیم و در موضع قدرت قرار داریم و همین موضوع می‌تواند باعث شود تا دستگاه دیپلماسی از این توان و دست بالا برای مذاکرات مستقیم با آمریکا و اروپا استفاده کند.
