توسط : فرشاد گلزاری، گروه بین‌الملل
پس از فراز‌وفرودهای متعدد بالاخره دیوان بین‌المللی دادگستری درباره درخواست آفریقای جنوبی برای توقف تجاوز به غزه رای صادر و تاکید کرد که اسرائیل باید فوراً حمله نظامی خود به رفح را متوقف کند. براساس گزارش منتشر شده از سوی الجزیره، دیوان بین‌المللی دادگستری با موافقت ۱۳ نفر از اعضای خود در برابر ۲ رای مخالف، صراحتاً دستور داد که اسرائیل حمله نظامی به رفح را متوقف کند. آنچه در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد این است که دیوان بین‌المللی دادگستری در ماه مارس و به درخواست آفریقای جنوبی به اقدامات اسرائیل در غزه رسیدگی کرد و در همان موقع اقدام به صدور دستور موقت کرد که متاسفانه از سوی اسرائیل نه تنها نادیده گرفته شد بلکه در همان زمان شاهد آن بودیم که حملات اسرائیل به غزه افزایش پیدا کرد و در لایه بعدی، حملات هوایی به رفح از سوی ارتش اسرائیل کلید خورد. واقعیت این است که اسرائیل با وجود آنکه رای دیوان بین‌المللی دادگستری در ماه مارس را علیه خود دیده بود و از سوی دیگر هم شاهد اعمال فشار کشورهای گوناگون علیه خود برای اجرای این رای بود اما از هر گونه اقدام قانونی در جهت اجرای این حکم سرپیچی کرد و در اینجا بود که جامعه ملل به این فکر افتادند که از هر جهت باید به اسرائیل در دو فاز اعمال فشار کنند. فاز اول ضربه زدن به حیثیت سیاسی کابینه تحت فرمان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و تیم وی بود. در این فاز شاهد آن بودیم که رسانه‌هایی همچون الجزیره و المنار اقدام به واکاوی ابعاد جنایات اسرائیل در غزه کردند و به گونه‌ای این روند را باید نوعی مستندسازی رسانه‌ای قلمداد کنیم که براساس اصول حقوق بین‌الملل همچنین حقوق کیفری بین‌المللی می‌توان از این مستندان در دادگاه علیه اسرائیل بهره برد. اما در فاز دوم که دقیقاً حالا به نوعی می‌توان گفت که خروجی آن به بار نشسته است، یک روند حقوقی کلید خورد که باید آن را شکایت آفریقای جنوبی از اقدامات اسرائیل در غزه دانست که عملیات در رفح هم در دل این ماجرا قرار دارد. این کشور با طرح شکایت علیه اسرائیل، اوضاع را به این سمت‌وسو پیش برد که به‌نوعی بتواند یک جنگ حقوقی علیه نتانیاهو و کابینه وی با محوریت دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) به راه بیندازد و در این مسیر سعی کرد تا به‌نوعی یک الزام بین‌المللی را علیه اسرائیل پی‌ریزی کند. از سوی دیگر باید توجه شود که دیوان کیفری بین‌المللی(ICC) هم در حال رسیدگی به جنایات رخ داده در غزه است که براساس ماده ۵ اساسنامه رُم که به‌عنوان سند موسس دیوان کیفری بین‌المللی شناخته می‌شود، چهار نوع از جرایم اعم از جنایات علیه بشریت، جنایت نسل‌کشی، جنایات جنگی و جرم تجاوز در زمره صلاحیت موضوعی این نهاد قضایی بین‌المللی به شمار می‌رود.
بیم و امیدهای جهانی
با گذر از این تفاسیر باید توجه شود که به هر ترتیب دیوان بین‌المللی دادگستری براساس رای خود به اسرائیل اعلام کرده که هر گونه اقدام نظامی در رفح را باید متوقف کند در این راستا، قاضی نواف سلام، رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری اعلام کرده این مرجع قضایی خاطرنشان می‌کند که وضعیت انسانی در رفح پس از هفته‌ها بمباران فاجعه‌بار است و حمله زمینی اسرائیل به رفح هنوز ادامه دارد و به موج دیگری از آوارگی منجر شده است. در این راستا خوزه مانوئل آلبارز، وزیر خارجه اسپانیا همچنین مایکل مارتین وزیر خارجه ایرلند به صورت جداگانه اعلام کردند که رای مذکور باید از سوی اسرائیل به هر ترتیب ممکن اجرا شود اما لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی به همراه بسیاری از مقامات اسرائیل این اقدام دیوان بین‌المللی دادگستری را محکوم کردند.
