ماه مبارک رمضان در یک نگاه کلی، ماه رشد و صحنۀ رشد مؤمنان به درجات بالاتر است. روزهداری صرفاً گرسنگی و تشنگی کشیدن نسیت، بلکه ابزاری است برای سبکی روح در راه رسیدن به رشد.
شیخ کلینی در «اصول کافی» روایتی را از قول امام محمدباقر(ع) اینگونه نقل میکند: رسولالله صلیالله علیه وآله در آخرین جمعه از ماه شعبان برای مردم در فضیلت ماه رمضان و لزوم مراقبت از این ماه خطبه خواند و پس از حمد و ثنای الهی فرمود:
أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَظَلَّکُم شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَۀٌ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ / ای مردم، به راستی که نزدیک است ماهی فرا برسد که در آن، شبی است بهتر از هزار ماه و آن ماه رمضان است.
فَرَضَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ جَعَلَ قِیَامَ لَیْلَۀٍ فِیهِ بِتَطَوُّعِ صَلَاۀٍ کَتَطَوُّعِ صَلَاۀِ سَبْعِینَ لَیْلَۀً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ/ خدا روزه آن را واجب و یک شب نماز مستحب برخاستن در آن را همچون نماز مستحب ۷۰ شب از ماههای دیگر قرار داده است.
وَ جَعَلَ لِمَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِخَصْلَۀٍ مِنْ خِصَالِ الْخَیْرِ وَ الْبِرِّ کَأَجْرِ مَنْ أَدَّى فَرِیضَۀً مِنْ فَرَائِضِ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ/ و پاداش یک خصلت خیر و نیکوکاری مستحب در آن را همچون پاداش کسی که واجبی از واجبات خدای سبحان را انجام داده، مقرر فرموده است.
وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرِیضَۀً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ کَانَ کَمَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَۀً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ/ و هر کس یک واجب از واجبات خدا را در آن انجام دهد، همچون کسی است که ۷۰ فریضه از فرایض خدا را در ماههای دیگر انجام داده باشد.
خداوند هم وقتی میخواهد از فضای ماه رمضان سخن بگوید، اینگونه میفرماید: «وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَۀَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»؛ یعنی «و هرگاه بندگان من از تو دربارۀ من بپرسند، [بگو] من نزدیکم و دعاى دعاکننده را به هنگامى که مرا بخواند، اجابت مىکنم؛ پس [آنان] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، امید که رشد یابند». (بقره ۱۸۶)
امام صادق(ع) فرموده است: قرآن، عهد خدا با خلق است و سزاوار است کـه هـر مسلمان به این عهدنامه نگاه کند و هر روز مقدارى (۵۰ آیه) از آن را بخواند. اما آنچه مهم است، صِرف تکرار الفاظ نیست بلکه فهم معانى و عمل به امر و نهى و احکام آن است. خواندنى با تأمل و تدبر، قرائتى همراه با عبرت و اعتبار و تلاوتى با اندیشه و استبصار.