توسط : در پالایشگاه آبادان چه گذشت؟
گروه اجتماعی: ظهر دیروز روابط عمومی شرکت پالایش نفت آبادان در اطلاعیهای از وقوع حریق در واحد ۷۵ این پالایشگاه خبر داد. در این حادثه یک نفر از کارکنان پالایشگاه، جان خود را از دست داد. سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور اعلام کرد که آتشسوزی «تحت کنترل است و علت اصلی حادثه پس از پایان کامل عملیات اطفای حریق مشخص خواهد شد». حسین ظفری با اشاره به وقوع حادثه در ظهر شنبه افزود که پس از اطلاع از آتشسوزی، نیروهای عملیاتی آتشنشانی، امدادی و مدیریت بحران به سرعت به محل اعزام شده و با «سرعت کامل مشغول عملیات اطفا» هستند. او خاطرنشان کرد که تاکنون از گسترش آتشسوزی جلوگیری شده و وضعیت در حال مدیریت است. ظفری ضمن اشاره به گرمای فوقالعاده هوا در آبادان-که این شهر روزهای ۲۷ و ۲۸ تیرماه را در فهرست گرمترین نقاط جهان قرار داده بود- افزود: «گرمای بیش از حد میتواند، اثر منفی بر تجهیزات پالایشگاهی داشته باشد و این عامل احتمالاً در بروز حادثه مؤثر بوده است».
با وجود اعلام کنترل آتش، بررسیهای کارشناسی ادامه دارد. بر اساس گزارشهای اولیه فنی شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، علت وقوع حریق در واحد ۷۰ این پالایشگاه (که در مجاورت واحد ۷۵ است) مربوط به نشتی یکی از پمپهای این واحد بوده و تا کنون «هیچگونه شواهدی از خرابکاری یا دخالت عوامل انسانی» مشاهده نشده است. این گزارش افزوده که با تلاش تیمهای عملیاتی و امدادی، حریق این واحد کاملاً مهار شده و تولید پالایشگاه با بهرهگیری از ظرفیت خالی واحدهای دیگر بدون وقفه ادامه دارد. پالایشگاه آبادان که یکی از قدیمیترین و بزرگترین پالایشگاههای نفت در ایران و خاورمیانه به شمار میآید، نقش مهمی در تامین سوخت کشور دارد.
حادثه امروز پالایشگاه آبادان در حالی رخ داده که این پالایشگاه، دههها فعالیت در حوزه نفت و فرآوردههای نفتی را در کارنامه خود دارد و بارها مورد توجه و بهرهبرداریهای جدید قرار گرفته است. یکی از مهمترین حادثهها در این پالایشگاه مربوط به اواخر سال ۹۰ است؛ پس از مراسم افتتاح یک واحد جدید تولید بنزین با حضور رئیسجمهور وقت، انفجار و آتشسوزی مهیبی در یکی از بخشهای پالایشگاه روی داد. گزارشها حاکی است که تنها دقایقی پس از افتتاح به دلیل یک مشکل فنی ناگهانی «بخشی از پالایشگاه دچار حریق شد»؛ برخی منابع تعداد کشتهها را ۱ تا ۴ نفر و مجروحان را ۲۳ نفر اعلام کردند. آتشگرفتن واحد تازه تأسیس منجر به پخش دود غلیظ بر فراز شهر آبادان شد و رسانهها آن را «بدترین حادثه پس از جنگ تحمیلی» در این پالایشگاه خواندند. آن واقعه پس از مهار، پرسشها و بحثهایی درباره آمادهسازی فنی پالایشگاه مطرح کرد؛ البته مقامات وقت با رد احتمال خرابکاری تاکید کردند، حادثه «تنها به دلیل آماده نبودن واحد برای افتتاح» رخ داده است.
سال گذشته نیز وقوع آتشسوزی در پالایشگاه آبادان توجه رسانهها را به خود جلب کرد. اواخر سال گذشته خبر رسید که دود ناشی از آتش در پالایشگاه به چشم میخورد اما روابط عمومی پالایشگاه طی اطلاعیهای اعلام کرد که علت آن یک حریق محدود در یکی از مخازن نفت کوره بوده که بر اثر برخورد صاعقه رخ داده است. به گزارش رسانهها این حادثه هیچ خسارت جانی نداشت و تنها این مخزن نفت پس از مهار آتش بدون آسیب جدی، مشغول تولید شد.
پالایشگاهها به دلیل استفاده گسترده از فرآوردههای نفتی بسیار قابل اشتعال همواره در معرض خطر آتشسوزی و انفجار قرار دارند. در این مجتمعها موادی مانند نفت سفید، گازوئیل، بنزین و گازهای سبک نگهداری و پردازش میشوند که در تماس با منابع گرمایی (سطوح داغ یا جرقههای الکتریکی) به راحتی مشتعل میشوند. افزون بر نقص فنی و نشست تجهیزات، عوامل طبیعی نیز میتوانند، جرقهای برای وقوع حریق باشند.
عموماً کارشناسان ایمنی صنعت نفت بر این نکته تأکید دارند که منابع متعدد اشتعالزا و مشکلات نگهداری تجهیزات فرسوده، پالایشگاهها را به واحدهایی پرخطر تبدیل میکند. سیستمهای حفاظتی از آتش در پالایشگاهها باید طوری طراحی و اجرا شود که فوراً در برابر کوچکترین نشت یا شعلهای واکنش نشان دهد. چنانچه پیش از این نیز اشاره شد، «عوامل مختلفی از جمله جرقههای الکتریکی، شعلههای باز و سطوح داغ» میتواند موجب آتشسوزی شود. به همین دلیل در حادثههای پالایشگاهی، معمولا پس از مهار حریق، به مرور علتهایی مانند نشتی خطوط لوله یا پمپها، خرابی شیرآلات، نقص سیستمهای کنترل و حتی تهدیدات طبیعی مانند صاعقه شناسایی و گزارش میشود. به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران، علت این حادثه نیز هماکنون در دست بررسی است و نتیجه نهایی پس از اطفای کامل آتش اعلام خواهد شد.
تا لحظه انتشار این گزارش، مهار آتش پالایشگاه آبادان ادامه دارد و مقامات میگویند، تولید در پالایشگاه بدون وقفه و با قابلیت سایر واحدها تداوم یافته است. با این حال اهمیت حادثه امروز پالایشگاه آبادان به خاطر نقش حیاتی آن در تامین بنزین و سایر سوختهای کشور بالاست. افزون بر پیگیری ابعاد فنی این اتفاق، مقامات تاکید کردهاند پس از بررسی دقیق، جزئیات مربوط به علت دقیق آن به اطلاع افکار عمومی خواهد رسید. در نهایت، سابقه حوادث مشابه در این پالایشگاه نشان میدهد که پیشگیری و آمادگی برای اطفای سریع حریق در تاسیسات نفتی از اولویتهای همیشگی مدیران صنعت نفت و خدمات ایمنی کشور است.
