توسط : امسال در اجلاس داووس، دو موضوع بیشترین توجه مقامات ۱۲۰ کشور جهان را به خود اختصاص داد. اول چگونگی مواجهه با هوش مصنوعی و دوم نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال میلادی جدید بود و پاسخ به این سوال که چه کسی قرار است رئیس‌جمهور بعدی آمریکا باشد؟ اگر ترامپ که این روزها در اغلب نظرسنجی‌ها پیشتاز است، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا شود، بدون تردید فصل جدیدی در جهان آغاز خواهد شد و بسیاری از کشورها به خصوص کشورهایی که پیش از این با ترامپ مشکل داشتند، دچار چالش و دردسرهای عظیم خواهند شد …
به همین دلیل بود که در اجلاس داووس توجهات به انتخابات آمریکا بیش از بیش بود. اما در همین ایام که بسیاری نگران بازداشت ترامپ و پیشتازی او در نظرسنجی‌ها بودند، ناگهان چند نشریه آمریکایی خبر دادند که ممکن است میشل اوباما، همسر رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا شود و به جای بایدن پیر و فرسوده با ترامپ رقابت کند. این فقط یک پیش‌بینی خوش‌بینانه نبود زیرا دموکرات‌ها اخیراً به این نتیجه محتمل رسیده‌اند که میشل اوباما دارای ظرفیت‌هایی است که می‌تواند در سال ۲۰۲۴ دونالد ترامپ را شکست دهد و رقابت واقعی نفس‌گیر بین او و ترامپ آغاز شود که نتیجه‌اش ممکن است به سود میشل شود. در واقع درحالی که رهبران دموکرات به طور علنی پشت سر جو بایدن جمع شده‌اند تا نامزد رویایی آنها برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ باشد، در پشت صحنه، دموکرات‌ها همچنان درحال بررسی بهترین گزینه رهبری برای حزب هستند که می‌تواند در سال ۲۰۲۴ در مقابل دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا پیروز شود. داگلاس مک‌کینون، مقام سابق کاخ سفید و پنتاگون معتقد است، اگر بایدن یا کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور نخواهند یا نتوانند در انتخابات پیش‌رو نامزد شوند، دموکرات‌ها می‌توانند بر گزینه‌ای با دوام‌تر با سابقه‌ای درخشان‌تر تمرکز کنند. به نظر می‌رسد شاهین بخت و اقبال میشل اوباما، همسر رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده را نشانه رفته باشد، چراکه از نظر دموکرات‌ها او ستاره‌ای است که بر سینه ۸ سال ریاست‌جمهوری باراک اوباما می‌درخشیده است. اگرچه او بارها هرگونه تمایل به کسب مقام را رد کرده اما اخیراً و بنا به نظر نزدیکان او نسبت به پذیرش احتمالی پیشنهاد حزب دموکرات روی خوش نشان داده است. میشل اوباما ، ۵۹ ساله، از نظر سنی ظرفیت این را دارد که با بایدن رقابت کند و حتی در انتخابات ریاست‌جمهوری دل رای‌دهندگان مدرن‌تر آمریکایی را با تفکرات نواندیشانه خود بروباید.
احتمال نامزدی میشل اوباما
براساس مقاله اخیر پولیتیکو، بایدن از سوی برخی «دموکرات‌های سطح بالا» که ممکن است تنها از رئیس‌جمهور حمایت کنند با شک و شبهه مواجه است زیرا از این هراس دارند که بایدن در میانه راه از انجام وظایف خود جا بزند و آنها دیگر گزینه‌ای برای رقابت با ترامپ که در کارزارهای خود بسیار پرقدرت ظاهر شده است، نداشته باشند. دموکرات‌های سطح بالا برای انتخاب مجدد رئیس‌جمهور بایدن اجماع دارند، نه به این دلیل که فکر می‌کنند این به نفع کشور است که پیرمرد ۸۲ ساله برای دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری خود را آغاز کند، بلکه به این دلیل که از جایگزینی بالقوه او می‌ترسند که می‌تواند کاملاً هریس نزدیک به طیف چپ حزب دموکرات باشد. در سال ۲۰۲۰ بایدن و معاون رئیس‌جمهور هریس، زمانی ترامپ را شکست دادند که بیش از هر گزینه ریاست‌جمهوری دیگر در تاریخ ایالات‌متحده رای آوردند. اما تنها سه سال بعد، بایدن نه تنها دیگر محبوب نیست که لغزش‌های کلامی متعدد باعث دردسرهایی برای تیم مطبوعاتی کاخ سفید شده است. براساس گزارش پولیتیکو، یک سناتور در نشست انجمن ملی فرماندار در ماه فوریه تا آنجا پیش رفت که این پرسش را مطرح کرد که آیا بایدن برای کارزار تبلیغات ریاست‌جمهوری استقامت لازم را داشته باشد یا خیر. بایدن در انتخابات اولیه خود در طول همه‌گیری ویروس کرونا که محدودیت سفر داشت، پیروز شد و بیشتر وقت خود را از دفتر خود صرف تبلیغات انتخاباتی کرد. پولیتیکو همچنین گزارش داد که در همان جلسه زمستانی حزب دموکرات، یکی از اعضای کنگره گفت که هریس دیگر نمی‌تواند، گزینه مناسبی باشد و سایر نامزدها همچون هیلاری کلینتون ۷۵ ساله، کری ۷۹ ساله و ال گور ۷۴ ساله نیز در شانس چندانی برای شکست ترامپ نخواهند داشت. حال که همه گزینه‌ها رد شده است به نظر در صورت عدم اجماع احتمالی بر سر جو بایدن، دموکرات‌ها به سمت چهره‌ای که هم سیاه‌پوست است، هم نسبتاً جوان و از همه مهم‌تر زن است.
تقابل ترامپ و میشل اوباما
ایالات‌متحده با انتخاب باراک اوباما، نخستین رنگین‌پوست تاریخ خود را به مقام ریاست‌جمهوری منصوب کرد. اما تاکنون هیچ زنی نتوانسته است به این جایگاه برسد. اگر گزارش‌های رسانه‌ها درست باشد، میشل اوباما، بانوی اول سابق به احتمال زیاد به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ می‌پیوندد و با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده مقابله می‌کند. سیندی آدامز در مقاله‌ای که در نیویورک پست نوشته است، گفته که میشل اوباما ممکن است به دنبال ورود به رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ باشد. او با رد نامزدی جو بایدن می‌نویسد: «بایدن اهل مناظره نیست. او حتی نمی‌تواند چیزی را از رو بخواند. پس باید او را فراموش کنیم و به گزینه‌ای جدیدتر بیندیشیم». هرچند گزینه میشل اوباما جدی نیست، به نظر می‌رسد، دست‌کم بخشی از دموکرات‌ها را به فکر واداشته است تا نو را جایگزین کهنه کنند. پیش از این نیز میشل اوباما در مقابل ترامپ قرار گرفته است اما نه به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری. او در سال ۲۰۱۶ از هیلاری کلینتون نامزد دموکرات‌ها حمایت کرد و چندین سخنرانی برجسته به نفع او انجام داد، ازجمله سخنرانی در کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در فیلادلفیا در سال ۲۰۱۶. او همچنین چندین بار در مبارزات انتخاباتی در جلسات انفرادی یا مشترک با کلینتون ظاهر شد. در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ اوباما به شدت از دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواه ریاست‌جمهوری به خاطر اظهاراتی که در یک ضبط‌صوتی در سال ۲۰۰۵ حین گردهمایی کلینتون در منچستر، نیوهمپشایر بیان کرد، انتقاد کرد. یک هفته بعد، ترامپ تلاش کرد تا اظهارات گذشته میشل اوباما در رابطه با کلینتون در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ را احیا کند. در ماه مه ۲۰۱۷ میشل اوباما در جریان حضور در کنفرانس مشارکت برای یک آمریکای سالم‌تر، دولت ترامپ را به دلیل تاخیر در اجرای الزام فدرال که برای افزایش استانداردهای تغذیه‌ای برای ناهار مدرسه طراحی شده بود، سرزنش کرد.
سیاست‌های احتمالی در قبال ایران
به نظر می‌رسد سیاست‌های احتمالی میشل اوباما، در صورت نامزدی و البته شکست دونالد ترامپ و دستیابی به کاخ سفید، در قبال ایران کم‌وبیش همان سیاست‌های باراک اوباما باشد. راهبرد امنیت ملی ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۵ استفاده بالقوه از سلاح‌ها و مواد هستهای که تهدیدی جدی برای امنیت ملی این کشور باشد را ممنوع می‌داند و مصمم است از هر برنامه هستهای به ادعای ایالات‌متحده مخاطره‌آمیز جلوگیری کند. برنامه صلح‌آمیز هستهای ایران اما بارها از سوی غرب با چالش مواجه شده است که در نهایت در سال ۲۰۱۵ و در قالب برجام ظاهراً ختم بخیر شد. اما خروج دولت ترامپ از این پیمان، راه را برای تنش ایران و ایالات‌متحده باز کرد. در سال ۲۰۲۵ صرف‌نظر از اینکه چه کسی در رأس واشنگتن قرار خواهد گرفت، تنش بر سر برنامه هستهای ایران ادامه خواهد داشت اما در فضای حاکم بر کاخ سفید در اشغال احتمالی میشل اوباما، سیاست‌ها به نظر به سمت دیپلماسی پویاتری از دوران باراک اوباما پیش خواهد رفت، هرچند فضای سال ۲۰۲۵ احتمالاً در پی درگیری‌های خاورمیانه و جنگ در اوکراین قطعاً متفاوت خواهد بود. ایران سال ۲۰۲۵ نیز قطعاً با ایران سال ۲۰۱۵ به کلی متفاوت است. به نظر با دور شدن روسیه از غرب، برنامه هستهای ایران نیز در آینده، روندی متفاوت از سال ۲۰۱۵ را طی کند ولی در پیروی و همفکری میشل اوباما از همسر، باراک اوباما خود شکی نیست. اگر سیاست اوباما در سال ۲۰۱۵ بر دیپلماسی همراه با فشار بر ایران بسته شده بود، در سال ۲۰۲۵ نیز کم‌وبیش همین سیاست بر کاخ سفید حاکم خواهد بود. اما نکته اینجاست که نظم و شکل جهان به کلی تغییر کرده است و ایران به نظر در دوران بایدن توانسته است راه دور زدن تحریم‌ها را یکی پس از دیگری بگشاید. در دولت بایدن، ایالات‌متحده گسترده‌ترین مجموعه تحریم‌های جامع را علیه ایران، ازجمله تحریم‌های مربوط به فروش غیرقانونی نفت ایران، حفظ کرد اما این تحریم‌ها نیز راه به جایی نبرده است و به احتمال زیاد در دوره بعدی ریاست‌جمهوری نیز راه به جایی نخواهد برد چراکه در سه سال اخیر در دوره بایدن، به نظر او با سیاست عدم تمرکز بر خاورمیانه و تمرکز بر رقابت با چین عملاً فرصت دیپلماسی را در برنامه هستهای ایران از بین برد و جهان اکنون منتظر رئیس‌جمهور جدید در رأس کاخ سفید است. اگر میشل اوباما باشد با توجه به سوابق همسرش، باراک اوباما، دیپلماسی فعال‌تر خواهد شد. اما در مورد ترامپ قطعاً سیاست فشار حداکثری دوباره باز خواهد گشت.
