بررسی نامزدهایی که به دنبال پست و مقام هستند
هدا احمدی، گروه سیاسی
پس از قوت گرفتن فعالیت چهرههای مطرح رقابت ریاستجمهوری و انصراف دو کاندیدا که یکی دولتی و دومی نماینده ویژه رئیسجمهور در دوران ریاست احمدینژاد بود، نشان از این دارد که اندکاندک به مرحله انصراف نامزدها به نفع یکدیگر نزدیک میشویم. هرچند در روزهای آینده تعداد نفراتی که احتمالاً پس از رایزنی با نامزد اصلی و دریافت وعدههای پستی کنار میروند بیشتر هم خواهد شد و باید منتظر کاندیداهای پوششی باشیم. روز گذشته دو کاندیدای انصرافی داوود منظور، معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه بود که با انتشار پستی از ادامه نامزدی ریاستجمهوری انصراف داد. منظور از چهرههای پرحاشیه دولت سیزدهم است و طی مدتی که ریاست برنامه و بودجه را بر عهده داشت، اختلافهای مختلف بودجهای بین دولت و مجلس به وجود آورد. بنابراین بهترین تصمیم او انصراف از این عرصه بود. با توجه به انصراف زودهنگام منظور، آن هم چند ساعت مانده به پایان دور اول بررسی صلاحیتهای کاندیداها میتوان این احتمال را مطرح کرد که اسم او در لیست تایید صلاحیتشدگان نبوده و او در اقدامی پیشدستانه انصراف داده است.
همچنین محمد رویانیان، مدیرعامل اسبق باشگاه پرسپولیس هم از انصراف خود برای ادامه رقابت در عرصه انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم خبر داد و دلیل این کنارهگیری را مشورت با محسن رضایی و ضرورت انسجام و وحدت جریان انقلاب عنوان کرد.
آنطور که حمیدرضا ترقی، عضو حزب موتلفه به خبرآنلاین گفته است: «دولتمردانی که در این انتخابات کاندیدا شدهاند نقش «کاندیدای پوششی» را ایفا خواهند کرد. به این معنی که آنها برای دفاع میآیند اگر کسی در میان نامزدها به دنبال ادامه راه دولت فعلی بود، امکان دارد به نفع او کنارهگیری کنند». این درحالی است که غلامحسین اسماعیلی؛ رئیس دفتر رئیسجمهور به نامزدهای دولتی توصیه کرد که اجماع کنند.
هرچند از حواشی چند روز اخیر میتوان تقریباً اطمینان پیدا کرد که دولتیها به نفع نامزد اصلح خود، یعنی محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد کنارهگیری کنند. نامه ۱۶ نفر از اعضای کابینه به شورای نگهبان برای حمایت و تایید اسماعیلی نشان از آن دارد که نه تنها داوود منظور بلکه باقی رقبا البته به غیر از مهرداد بذرپاش که گویا راهش را از دولت سیزدهم جدا کرده است به نفع وزیر کنار بروند.
پوششیهای ۱۴۰۰
ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰ هم سناریو نامزدهای پوششی مشخصی داشت. جبهه اصولگرایان با چهار نامزد وارد عرصه انتخابات شد که از این چهار نفر فقط ابراهیم رئیسی نامزد اجماعی آنها اعلام شد و سازوکارهای ائتلافی اصولگرایان و احزابشان همگی متفقالقول گفتند از او حمایت میکنند؛ اما در کنار او، سه نامزد اصولگرای دیگر یعنی علیرضا زاکانی، سعید جلیلی و امیرحسین قاضیزادههاشمی نیز بودند که مشخص نشد برای چه سبد رأیی درحال جنگیدن بودند. به این سه نفر لقب نامزد پوششی رئیسی دادند؛ به این شکل که به احتمال زیاد، قبل از روز انتخابات به نفع او کنارهگیری کنند.
آن سال محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین به خبرآنلاین درباره سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری گفته بود که همه کاندیداهای احراز صلاحیت شده در انتخابات ریاستجمهوری، خودآگاه یا ناخودآگاه رقیب آقای رئیسی هستند. این درحالی است که همین افراد میتوانند با موجآفرینی در انتخابات با رئیسی در سبد آرای وی کمک کنند اما در عمل همه کاندیداهای جریان انقلاب از سبد رای رئیسی استفاده میکنند. ناصر همتی دیگر رقیب رئیسی و نامزد نزدیک به جریان اصلاحطلب که با عنوان مستقل وارد عرصه انتخابات شده اما همزمان از حمایت حزب کارگزاران سازندگی برخوردار بود، در نخستین مناظره انتخاباتی خود اعلام کرد با سه نامزد پوششی مناظره نمیکند، مگر اینکه آنها امضا بدهند تا آخر رقابتها خواهند ایستاد.
تا پیش از اعلام تایید صلاحیتهای ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰ معروفترین نامزد پوششی، سعید جلیلی بود؛ آن هم درحالی که همه میدانستند، نامزد اصلی اصولگرایان ابراهیم رئیسی است. شکی هم در تایید صلاحیت هر دو نفرشان وجود نداشت. آن زمان از افراد دیگری هم به عنوان نامزد پوششی نامزدهای اصلی دیگر نام برده میشد اما با خروجی شورای نگهبان و ردصلاحیت برخی چهرهها، همه آن گمانهها از بین رفت و در کمال تعجب دیده شد که برای ابراهیم رئیسی سه نامزد پوششی تایید صلاحیت گرفتهاند. لاله افتخاری، عضو شورای وحدت اصولگرایان اول مدعی شد ما نامزد پوششی نداریم اما چمران، نایبرئیس شورای ائتلاف اصولگرا یا رسا، استراتژی واقعی اردوگاه اصولگرایی گفته بود: «ما باید از یک نفر حمایت کنیم اما رئیسی نباید تنها باشد و باید یک تیم باشد تا بتواند به رئیسجمهوری برود».
در عین حال فعلاً میتوان این طور گفت که ۸۰ نفر در ثبتنام اولیه شورای نگهبان تایید شدند. از بین این نفرات ۵۳ نفر از نمایندههای فعلی و ادوار پارلمان، ۱۰ وزیر در دولتهای مختلف، ۳ وزیر فعلی، یک رئیسجمهور پیشین، یک معاون اول رئیسجمهوری، چهار نفر با سابقه نظامی، یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، یک رئیس دانشگاه و یک عضو مجلس خبرگان رهبری حضور دارند. پیشبینی میشود ٨ نفر در چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری تایید صلاحیت شوند. این افراد محمدباقر قالیباف، علی لاریجانی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، علی نیکزاد، شمسالدین حسینی، اسحاق جهانگیری و امیرحسین قاضیزادههاشمی هستند. علاوه بر اینها از دولتیها که مدعی ادامه راه ابراهیم رئیسی هستند، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد، صولت مرتضوی وزیر کار، رفاه و تامین اجتماعی، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه و امیرحسین قاضیزادههاشمی، رئیس بنیاد شهید قصد دارند تا با رقبایشان بر سر صندلی ریاستجمهوری بجنگند.