نسل طلایی به شماره افتاد

سعید مظفری دوبلور کلینت ایستوود درگذشت

سعید مظفری، دوبلور و مدیر دوبلاژ در سن ۸۳ سالگی درگذشت. او هم یکی از بازماندگان نسل طلایی دوبله بود که در جوانی با اساتید دوبله مانند چنگیز جلیلوند، منوچهر اسماعیلی، بهرام زند و … همراه شد و از آنان آموخت و خود تبدیل به یکی از اساتید دوبله شد. با اینکه در این سال‌های اخیر حال و روز خوشی نداشت و دیگر همراهان همیشگی‌اش کنارش نبودند اما همچنان در استودیوهای دوبله به کار خود ادامه می‌داد و کار می‌کرد. او یکی از پرکارترین دوبلورهای ایرانی بود و کارنامه بلند و بالایی دارد. مردم او را با صدای ریوزو، همسر اوشین در سریال‌ «سال‌های دور از خانه» به یاد می‌آورند اما دوبلور کلینت ایستوود در فیلم‌های «خوب، بد، زشت» و «به خاطر یک مشت دلار»، «به خاطر چند دلار بیشتر»، دمین توماس (در نقش زید) در فیلم «محمد رسول‌الله» همچنین صدای ریک گرایمز در سریال «مردگان متحرک» و راگنار لودبروک در سریال «وایکینگ‌ها» و… بود.
او دوبلور کلینت ایستوود در «قلعه‌ عقاب‌ها»، «هری کثیف»، «قدرت مگنوم» و…، رایان اونیل در «قصه‌ی عشق»، «ماه کاغذی»، «بری لیندون»، «راننده» و…، تونی کرتیس در «تاراس بولبا»، «بویینگ بویینگ»، «مسابقه‌ بزرگ» و…، الک گینس در «پل رودخانه‌ کوای»، برد پیت در «روزی روزگاری در هالیوود»، «حرام‌زاده‌های بی‌شرف»، «مورد عجیب بنجامین باتن»، «اوشن‌»ها و…، کریستوفر واکن در «پالپ فیکشن»، رابرت ردفورد در «این ملک متروک شده»، گریگوری پک در «غزال»، متیو مک‌کانهی در «اینترستلار»، راسل کرو در «مرد سیندرلایی»، جیمز استیوارت در «آقای اسمیت به‌واشنگتن می‌رود» و… بود.
کارش را از سال‌های ابتدایی دهه ۴۰ آغاز کرد و اولین نقش کوتاهی که گفت در فیلم «معجزه» با بازی راجر مور بود. در سال ۱۳۴۳ برای اولین بار صدای کلینت ایستوود در فیلم «به خاطر یک مشت دلار» را دوبله کرد. آنقدر صدایش روی این شخصیت به خوبی نشست که در «به خاطر چند دلار بیشتر» و «خوب، بد، زشت» را هم به جای این بازیگر صحبت کرد و دیگر صدایش با ایستوود جوان عجین شد. نامش به عنوان دوبلور در بیش از ۱۵۰ فیلم سینمایی خارجی و ایرانی و سریال به چشم می‌خورد. رایان اونیل، پیرس برازانا، آنتونیو باندراس، آمیتا باچان، جکی چان، سلمان خان، برد پیت، مارک روفالو، متیو مک کانهی، پل واکر، مایکل داگلاس، رابرت داونی‌جونیور، دنیل کریگ، مایکل کیتون، کیانو ریوز، هیو گرانت و … دیگر بازیگرانی بود که صدای مظفری به دفعات به جای آنها نشست. آخرین کاری که او در عرصه دوبله انجام داد با مدیردوبلاژی خود او در فیلم «تثلیث نامقدس» و صداپیشگی به جای پیرس برازنان بوده است.
مظفری از همان نسلی بود که به سختی در استودیوهای کوچک دوبله کار خود را آغاز کرد و در بهترین آثار سینمایی جهان به جای مهم‌ترین شخصیت‌ها صحبت کرد. نسلی که به سختگیری مشهور بود و جوان‌ها باید پله‌پله از آنان می‌آموختند و به راحتی نمی‌توانستند، پشت میز دوبلاژ بنشینند. او تا همین اواخر به دلیل صدای جوانی که داشت، دوبله می‌کرد و به جوانان علاقمند به این حوزه آموزش می‌داد. در لابه‌لای همین تدریس‌ها هم بود که تاکید کرده بود: «خودت باش، تقلید نکن». مظفری در جمله‌هایی که با تمام وجود و با عشق به دوبله خطاب به هنرجویانش بیان می‌کرد چنین گفته بود: «مهم آن است دوبلور آنچه از قلبش بیرون می‌آید را چطور به بیننده منتقل کند. که من که در خانه فیلم را می‌بینم، حس کنم درست گفته است. تنها چیزی که در این قسمت نجات‌دهنده دوبلور است، آن است که به رُل نزدیک شود و هرچه به نقش نزدیک‌تر شود، موفق‌تر است و کارش نمود بهتری پیدا می‌کند. وگرنه بی‌اثر است».
برای نسلی که به تماشای بهترین آثار سینمایی جهان می‌نشستند و آنها را برای دوبله انتخاب می‌کردند، سخت و دشوار بود که در این سال‌های اخیر به دوبله سریال‌های کره‌ای بنشیند اما عشق و علاقه به کار، مانع از این می‌شد که آنها کار خود را رها کنند و به جای شخصیت‌هایی صحبت کنند که نه ماندگارند و نه جذاب. او چند سال پیش در پاسخ به این سوال که چرا درخشش دوبله در سال‌های اخیر کم شده است؟ به ایسنا گفته بود: «فیلم‌هایی که تلویزیون در چند سال اخیر خریداری کرده بسیار ضعیف بودند و جذابیتی برای مخاطب نداشتند. کسانی هم که ذات این کار را می‌شناسند، دست و بالشان بسته است؛ یعنی از ما بهتران اجازه نمی‌دهند، فیلم بخرند».
مظفری معتقد بود که خرید فیلم‌ها توسط بخش خصوصی در سال‌های پیش از انقلاب و اکران آن در سینما موجب رونق دوبله شده بود و می‌گفت: «دوبله زمانی درخشش داشت که خرید فیلم توسط بخش خصوصی صورت می‌گرفت؛ چندین شرکت خصوصی وجود داشت که فیلم خریداری می‌کردند و با هم در حال رقابت بودند برای همین کارهای خوب و ماندگار به وجود می‌آمد».
از نگاه سعید مظفری بزرگ‌ترین لطمه‌ای که به حرفه دوبله وارد شد، این است که فیلم‌های خارجی در سینما اکران نمی‌شوند و با برقی در نگاهش از سال‌های طلایی دوبله گفته بود: «زمانی که فیلم روی پرده‌ سینما اکران شود، جذابیتش نسبت به زمانی که شما در کادر کوچک تلویزیون خانه‌تان آن را ببینید، دوچندان می‌شود».
او با همان بیان صریحش از سانسور فیلم‌ها هم انتقاد کرده بود: «فیلمی که سانسور می‌شود، بخش زیادی از گیرایی‌اش را از دست می‌دهد و نمی‌تواند بیننده را جذب کند؛ البته این موضوع در رابطه با همه فیلم‌ها صدق نمی‌کند.
اساتید دوبله با آن صداهای خاص و یکه به نوبت از میان ما رفتند. سعید مظفری هم یکی از آخرین بازماندگان آنها بود که همراه دیگر همکاران قدیمی خود شد و حالا تنها صدا و یادش در آثار بسیاری که به یادگار مانده، باقی است. دوبله ایران بزرگانی را از دست داد که جایگزینی برای آنها نیست و نمی‌توان هنر و صدای آنها را تکرار کرد.