توسط : دستور “مقیمی” به کمیته انضباطی
گروه اجتماعی: رئیس دانشگاه تهران از صدور نامه‌ای به معاون دانشگاه تهران و رئیس سازمان خدمات دانشجویی برای تشکیل کمیته‌ای به منظور بررسی مجدد تمام پرونده‌های دانشجویی در سه سال اخیر و احکام انضباطی صادر شده، خبر داد و گفت که هیچ دانشجوی اخراجی در دانشگاه تهران نداریم. همچنین در خبر آمده که «پیرو دستور رئیس‌جمهور مبنی بر رسیدگی مجدد پرونده‌های انضباطی دانشجویان، کمیته‌ای جهت تجدیدنظر در احکام انضباطی صادر شده برای معدود دانشجویان تشکیل شده است. این امکان فراهم می‌شود تا با حضور دانشجویان مذکور و طبق ضوابط مربوطه توأم با اصل رأفت اسلامی نسبت به بررسی مجدد پرونده‌ها، اقدام لازم صورت گیرد. رئیس سازمان خدمات دانشجویی دانشگاه تهران هم طی یک هفته آینده، گزارش نهایی را ارائه می‌کند». چند روز پیش حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم اعلام کرده که در کارگروهی با حضور قوه قضائیه قرار است، پرونده اساتید و دانشجویان اخراجی دوباره مطرح شود.
پیش از این اظهارات، عارف، معاون اول رئیس‌جمهور به وزیر علوم دستور داده بود که در این رابطه باید جلساتی برگزار یا کارگروهی تشکیل و این مساله بسته شود. او گفته بود: «باید مشخص شود، برخوردی که با دانشجویان شده چند درصد براساس ضوابط بوده که باید توجیه شوند و مشکل‌شان حل شود. همچنین اگر برخورد سلیقه‌ای با دانشجویان صورت گرفته، مساله‌شان باید حل شود».
دستور عارف در پی آن بود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، هشتم شهریور در یک سخنرانی خواستار بازگشت تمام دانشجویان و اساتید معترض اخراج شده از دانشگاه‌ها شد. پزشکیان از وزرای مربوطه خواست: «همه اساتیدی که به هر طریقی دانشگاه لغو قرارداد کرده یا اخراج کرده است را بازنگری کنند و دانشجویان را برگردانند».
پس از اعتراضات مردمی و دانشگاهیان به دنبال جان‌باختن مهسا امینی، تعداد استادان و دانشجویان اخراجی افزایش یافت. وزارت علوم در این باره اظهارنظر روشنی نداشت و مسئولیت را به رؤسای دانشگاه‌ها سپرد. از شهریور ۱۴۰۱ صدها استاد دانشگاه به دلیل حمایت از دانشجویان اخراجی و اعتراضات مردمی با اخراج، تعلیق، قطع حقوق و حتی بازداشت مواجه شدند.
ازجمله اساتید اخراج شده دانشگاه می‌توان به آرش رئیسی‌نژاد، فرزان سجودی، محسن برهانی، صادق زیباکلام، علی سرزعیم، رضا امیدی، حسین مصباحیان، حسین سراج‌زاده امیر‌مازیار، حسن باقری‌نیا و علی شریفی‌زارچی اشاره کرد. محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، اولین استاد اخراجی دولت سیزدهم بود که در ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ اخراج شد.
آرش اباذری، استاد فلسفه علم دانشگاه شریف، دومین استاد بود که در بهمن ۱۴۰۰ از تدریس محروم شد. اباذری که دانش‌آموخته دانشگاه جان هاپکینز است الان در دانشگاه اموری آمریکا مشغول به پژوهش و تدریس شده است. مسئولان وزارت علوم تا پایان دولت سیزدهم ادعا می‌کردند، اخراج‌ها به دلیل رکود علمی است اما شواهد و احکام نشان‌دهنده تخلفات و تعجیل در حذف استادان مستقل بود.
در این مدت شریفی‌زارچی، استاد دانشگاه شریف از بازگشت خود به دانشگاه شریف خبر داد. وزیر علوم روز پیش از مراسم معارفه‌اش در توضیح رویه‌ای که در پیش خواهد گرفت، گفته بود: «پیشرفت کشور در گروی پیشرفت علم است چون تا عالمان در صدر ننشینند و احترام نشوند، آن پیشرفت صورت نمی‌گیرد. اولویت من این است که نشاط، امید، احترام و کرامت انسان را برگردانم».
فشار به وزیر علوم؟
خبر بررسی مجدد پرونده‌ها درحالی مطرح شد که چند روز قبل خبر برکنار شدن رئیس دانشگاه تهران رسانه‌ای شد. خبری که عمر کوتاهی داشت تا بلافاصله تکذیب شود، همین تکذیب سبب شد گروهی درباره فشار به وزارت علوم برای تغییر ندادن رئیس دانشگاه تهران گمانه‌زنی کنند. آن‌طورکه به نظر می‌رسد حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم، عجله زیادی برای تغییر رؤسای دانشگاه ندارد. او چند روز قبل گفت که «عجله‌ای برای تغییر نداریم؛ در ۶ ماهه اول کار دولت قبل ۸۰ رئیس دانشگاه و پژوهشگاه تغییر کرده بود ولی من الان هیچ برآوردی ندارم که چه تعداد و با چه سرعتی تغییر کنند. ما بنا را بر همکاری گذاشته‌ایم اگر از یک جایی عملکردی گزارش یا شکایت شود و به دستمان برسد، آن وقت مجبوریم اقدام کنیم و البته اقدام ما اقدام روش‌مندی خواهد بود. اقدام ما براساس یک یا دو اعتراض نخواهد بود، هیات‌هایی را اعزام می‌کنیم خیلی بی‌طرف و کارشناس از داخل دانشگاه تحقیق می‌کنیم و گزارش می‌دهند، گزارش ارزیابی می‌شود با حوصله رسیدگی می‌شود اما تکرار می‌کنم صرف انتصاب در گذشته دلیل بر تغییر نخواهد بود». چند روز قبل که خبر ریاست ناصر سلطانی بر دانشگاه تهران تکذیب شد، پرسش‌های زیادی به وجود آمد، پرسش‌هایی از این دست که آیا وزارت علوم برای تغییر ندادن رؤسای دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه تهران تحت فشار است؟ محمد مهاجری، فعال سیاسی اجتماعی اصولگرا در این باره در حساب توئیتری خود نوشت: «این خبر درست است که فشار سنگینی به وزیر علوم وارد می‌آید که رؤسای پایدارچی دانشگاه‌ها عوض نشوند؟ از ۱۴۹۵ سال قبل که اولین دانشگاه ایرانی(جندی‌شاپور) در ایران تاسیس شده تاکنون رئیس دانشگاهی به ناکارآمدی آقای مقیمی، رئیس فعلی دانشگاه تهران نداشته‌ایم. برای ابقای او هم فشار می‌آورند؟» همزمان اما کارن ابری‌نیا، دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه تاکید کرده که باید رؤسای دانشگاه‌ها تغییر کنند. او گفته که «با کسانی که خودشان مشکلاتی به وجود آوردند، نمی‌توانیم مشکلی را حل کنیم، باید با افراد جدید که نگاه جدیدی داشته باشند و موافق نظر رئیس‌جمهور باشند این مشکلات حل شود. خوشبختانه در روز معارفه وزیر علوم، رئیس‌جمهور خیلی صریح و روشن گفتند همه دانشجوها و استادانی که اخراج شدند باید به دانشگاه برگردند، وقتی نفر دوم کشور و نفر اول اجرایی کشور چنین حرفی را می‌زند باید اجرا کنند. همین کسانی‌که مسئول اخراج استادان از دانشگاه هستند یا برای آنها محدودیت ایجاد کردند که نمی‌توانند این ماجرا را تغییر دهند چون آنها با اعتقادشان این مشکلات را برای استادان درست کردند امروز باید کسان دیگری جایگزین آنها شوند تا بتوانند مشکلاتی که برخی مدیران به وجود آورند را رفع کنند».
او ادامه تاکید کرده که «تغییر در جهت اصلاح امور خوب است، روحیه و نشاط جدید ایجاد می‌کند، تغییر در یک دانشگاه بزرگی مانند دانشگاه تهران سبب می‌شود میان دانشجویان و استادان و کارکنان و حتی در جامعه موج جدیدی از نشاط ایجاد شود، به‌طوری که همه احساس کنند، تغییر دارد می‌آید و اصلاح امور انجام خواهد شد، چیزی که از سخنان رئیس‌جمهور هم برمی‌آید این است که ما می‌خواهیم شرایط بهتر ایجاد کنیم، شرایط بهتر هم با تغییر ایجاد می‌شود، اگر قرار باشد همان تفکرات و برخوردهای قدیمی در دانشگاه باقی بماند، همان جواب‌های قدیمی را به ما می‌دهد و مشکلات حل نخواهد شد».
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه می‌گوید: «دانشگاه یک محیط علمی است، باید در آن تفکر حاکم باشد، اینکه بخواهیم مسائل امنیتی را به دانشگاه حاکم کنیم و کارمند و استاد و دانشجو را تحت فشار قرار دهیم، عملکرد صحیحی نیست و سبب می‌شود دانشگاه کارکرد اصلی خودش را از دست بدهد، محیط مناسب برای دانشگاه باید با آرامش عجین باشد. برخی تغییرات در آستان سال تحصیلی ضرورت دارد، اگر در شروع سال تحصیلی جدید مسائلی در دانشگاه پیش بیاید و بعد با همان رویکرد گذشته با آن برخورد شود همان بحران‌های گذشته را در دانشگاه و جامعه پیش می‌آورد و مسائل حل نشده، باقی می‌ماند».
