توسط : پس از ۲ سال و جان باختن ۷۰هزار نفر، مجروح شدن ۱۷۰هزار نفر، آواره شدن ۲میلیون نفر و تخریب شدن ۲۰۰هزار خانه، “حماس” و “اسرائیل”، خاتمه جنگ را اعلام و طرح ۲۰مادهای “ترامپ” را اجرا کردند
در روز پنجشنبه، هفدهم مهرماه، متن توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس منتشر شد. خبری که بسیاری آن را نقطه عطفی در تاریخ پرتنش خاورمیانه دانستند. در همین راستا، حماس در بیانیهای اعلام کرد: از کشورهای ضامن توافق و تمامی طرفهای عربی، اسلامی و بینالمللی میخواهیم تا رژیم اشغالگر را به اجرای کامل مفاد توافق ملزم کنند و اجازه ندهند در عمل به تعهدات خود تعلل ورزد. خلیل الحیه، رئیس هیات مذاکرهکننده حماس و مسئول این جنبش در نوار غزه در بیانیهای جداگانه ضمن اشاره به برقراری آتشبس دائمی اعلام کرد: که آتشبس دائمی از همین لحظه آغاز میشود. او گفت: «نیروهای اشغالگر باید فوراً از نوار غزه خارج شوند، گذرگاه رفح در همه جهتها بازگشایی میشود و کمکهای انسانی بدون محدودیت وارد منطقه خواهند شد. همچنین تبادل اسرا میان دو طرف بهزودی آغاز میشود».
به گفته الحیه، بر اساس مفاد توافق ۲۵۰ زندانی فلسطینی که به حبس ابد محکوم شدهاند، به همراه ۱۷۰۰ اسیری که پس از ۷ اکتبر بازداشت شدهاند، آزاد خواهند شد. افزون بر این، تمامی زنان و کودکان زندانی فلسطینی نیز از زندانهای اسرائیل آزاد میشوند.
انتشار متن کامل توافق آتشبس غزه تنها ساعاتی پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده در سخنانی در کاخ سفید از ایران بابت حمایت از طرح صلح غزه قدردانی کرد. ترامپ گفت، تهران اذعان کرده است که از آتشبس و آزادی گروگانها حمایت میکند. او حتی مدعی شد که «بمباران ایران» راه را برای توافق غزه هموار کرده است و افزود: «من باور دارم که ایران، بخشی از روند صلح آینده در منطقه خواهد بود».
بر اساس متن رسمی توافق که از سوی دفتر ریاستجمهوری آمریکا منتشر شده است، طرفین جنگ متعهد شدهاند، تمامی عملیات نظامی را متوقف کنند و گامبهگام برای برقراری صلح پایدار پیش روند. نخستین بند توافق به اعلام رسمی پایان جنگ از سوی رئیسجمهور ترامپ اختصاص دارد. طبق این بند، جنگ بلافاصله پس از تأیید دولت اسرائیل پایان خواهد یافت و تمامی عملیات نظامی، از جمله بمباران و حملات توپخانهای، به حالت تعلیق درخواهد آمد. در طول ۷۲ ساعت نخست، نظارت هوایی اسرائیل بر مناطقی که از آنها عقبنشینی کرده، متوقف خواهد شد.
بند سوم توافق به ورود فوری کمکهای بشردوستانه اشاره دارد. مطابق با توافقنامه ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ تمامی مسیرهای امدادی به روی کاروانهای انسانی گشوده میشود و حداقل حجم تعیینشده در آن توافقنامه باید رعایت شود. مراحل دقیق اجرای این بخش در ضمیمه سند آمده است.
بند چهارم به عقبنشینی ارتش اسرائیل اختصاص دارد. بر اساس نقشه ضمیمه توافق، نیروهای اسرائیلی باید ظرف ۲۴ ساعت پس از اعلام رسمی رئیسجمهور آمریکا از مناطق تعیینشده، خارج شوند. ارتش اسرائیل حق بازگشت به مناطق تخلیهشده را تا زمانی که حماس بهطور کامل به مفاد توافق پایبند است، نخواهد داشت.
اما یکی از مهمترین بخشهای توافق به تبادل گروگانها و زندانیان اختصاص دارد. طبق بند پنجم، حماس موظف است، ظرف ۷۲ ساعت پس از عقبنشینی نیروهای اسرائیلی، تمامی گروگانهای اسرائیلی- چه زنده و چه فوت شده- را آزاد کند. در مقابل، اسرائیل نیز باید فهرست اسیران فلسطینی که قرار است آزاد شوند را در اختیار میانجیها قرار دهد. حماس همچنین موظف است، اطلاعات مربوط به گروگانهای فوت شده را از طریق سازوکار ویژهای با میانجیها و صلیب سرخ بینالمللی به اشتراک بگذارد.
در همان بازه زمانی، بقایای گروگانهای کشته شده باید به خانوادههای آنان تحویل داده شود و بقایای ساکنان غزه که در اسارت اسرائیل هستند نیز بازگردانده خواهد شد. روند تبادل، بدون هیچگونه مراسم رسمی یا پوشش رسانهای و بهصورت هماهنگ از طریق کمیته بینالمللی صلیب سرخ انجام میشود.
در بند ششم توافق آمده است که یک گروه ویژه متشکل از نمایندگان ایالات متحده، قطر، مصر، ترکیه و سایر کشورهایی که طرفین بر آنها توافق خواهند کرد، مأمور نظارت و هماهنگی اجرای توافق خواهند بود.
با انتشار رسمی سند توافق، صدها تن از آوارگان فلسطینی از طریق خیابان الرشید به خانههای ویران شده خود بازگشتند. تصاویر منتشر شده، نشان میدهد مردم با پرچمهای سفید و فریاد شادی از پایان جنگ استقبال کردهاند. همزمان ارتش اسرائیل نیز از آغاز روند عقبنشینی نظامیان خود از نوار غزه خبر داد.
با این حال در میان موج امید به صلح، لحن نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، همچنان تند باقی ماند. او در بیانیهای اعلام کرد: «نیروهای ما تا زمانی که حماس سلاحهای خود را زمین نگذارد، در منطقه باقی خواهند ماند. غزه باید خلع سلاح شود.» نتانیاهو افزود که با وجود فشارهای بینالمللی، از ترور رهبران حزبالله، حماس و ایران حمایت کرده و مدعی شد: «ما محور ایران که حماس بخشی از آن بود را در هم شکستیم».
در سوی دیگر، عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر که نقش فعالی در میانجیگری مذاکرات ایفا کرده از دونالد ترامپ برای شرکت در مراسم امضای رسمی توافق در قاهره دعوت کرده است. سیسی در سخنانی این رویداد را «لحظهای تاریخی» خواند و گفت: «جهان امروز شاهد تجلی پیروزی اراده صلح بر منطق جنگ است. ما ثابت کردیم که گفتوگو و دیپلماسی هنوز میتواند بر ویرانی غلبه کند».
اگرچه اجرای کامل توافق همچنان با چالشهایی از جمله بیاعتمادی متقابل و نگرانی از بازگشت درگیریها روبهروست اما بسیاری از ناظران این رویداد را نخستین گام واقعی برای پایان یک بحران تاریخی میدانند؛ بحرانی که بیش از دو سال به طول انجامید و هزاران کشته و زخمی بر جای گذاشت. اکنون چشم جهان به غزه دوخته شده است تا ببیند آیا این بار، آتشبس دوام خواهد آورد یا مانند گذشته به شعلهای موقتی در میان خاکستر جنگ بدل میشود.
