توسط : “رافائل گروسی”، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید: “کامالا هریس” اگر در انتخابات آمریکا پیروز شود، با ایران بر سر مسائل هسته‌ای به توافق می‌رسد
گروه بین‌الملل: طی روزهای گذشته و در جریان برگزاری هفتاد‌ونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، اخبار متنوع و گسترده‌ای از رایزنی مقامات ایران اعم از رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه کشورمان به انضمام معاونان رئیس دستگاه دیپلماسی با مقامات ارشد کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حتی مدیران و رؤسای نهادهای بین‌المللی منتشر شده که عموماً این دیدارها در حاشیه مجمع عمومی برگزار شده و طیف گسترده‌ای از محورهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و حتی روابط دو یا چندجانبه را در بر می‌گیرد که اظهارات طرف‌های غیرایرانی هم در این میان قابل اعتناست.
یکی از چهره‌هایی که در طول هفته گذشته و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خبرساز شد و اظهاراتش از سوی بسیاری از رسانه‌های جهان مورد توجه و رصد قرار گرفت، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. به عنوان مثال اخیراً وی در مورد احتمال توافق دولت جدید آمریکا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در ماه نوامبر با ایران مواضعی اتخاذ کرده است.
به گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه در اظهاراتی به نقل از منابع خود گفت: «براساس اطلاعاتی که دارم در صورت پیروزی کامالا هریس در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر، او برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران آماده است». طبق گزارش خبرگزاری تاس روسیه، گروسی مدعی شده «من اطلاعاتی درباره تصمیم دولت احتمالی جمهوری‌خواه ندارم. در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان، آنها خودشان موضع خود را اعلام خواهند کرد اما با دولت هریس در ارتباط هستیم و آنها خواستار بازگشت به نوعی توافق هسته‌ای هستند».
او همچنین چند روز قبل در نیویورک در گفت‌وگویی که با رویترز داشته به این موضوع اشاره کرده که «آنچه من شاهد بوده‌ام، ابراز تمایل برای تعامل دوباره با ما به شیوه‌ای معنادارتر از سوی ایران است». مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در این مصاحبه تصریح کرد که می‌خواهد با از سرگیری سریع گفت‌وگوهای فنی مناسب با ایران، پیشرفتی واقعی در این زمینه ایجاد کند و قصد دارد، ماه اکتبر برای دیدار با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری کشورمان به تهران سفر کند. او همچنین مدعی شده که «ما از صفر شروع نخواهیم کرد، تاکنون روندی نسبتاً طولانی را طی کرده‌ایم که پاسخی درباره برخی از سوالات خود نگرفته‌ایم». گروسی درباره چشم‌انداز از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با ادعای اینکه همکاری ایران با آژانس کاهش یافته، گفت که لازم است کارهای مقدماتی از اینجا شروع شود و آژانس شفافیت لازم را از فعالیت‌های هسته‌ای ایران کسب کند. گروسی در بخشی از مصاحبه خود اعلام کرده: «من فکر می‌کنم که لازم است به شیوه متفاوتی به نتیجه برسیم زیرا روش قدیمی دیگر امکان‌پذیر نیست و پیش‌بینی می‌کنم که آژانس نقش فعال‌تری ایفا کند».
اگرچه گروسی اواخر شهریور ماه در حاشیه شصت‌وهشتمین کنفرانس عمومی آژانس اتمی در وین با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان دیدار داشت و در آنجا هم اعلام کرد که به زودی راهی تهران خواهد شد اما تاکید او بر سفر به تهران در این شرایط می‌تواند نشانه‌ای از گشایش در این مسیر و پرونده هسته‌ای کشورمان باشد. او در گفتوگو با بخش خبری تارنمای سازمان ملل متحد (UN NEWS) از رویکرد دولت چهاردهم برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده با آژانس اتمی استقبال کرد و گفت: «در گذشته توافق برجام (JCPOA) وجود داشت که فقط اسم آن باقی مانده است اما می‌دانیم که ایران از نظر فناوری و تولید مواد هسته‌ای پیشرفت چشمگیری داشته بنابراین ما باید به یک نسخه به روز شده از توافق قبلی یا چیزی متفاوت از آن دست پیدا کنیم».
آمریکا، هریس، ترامپ
آنچه در مورد اظهارات اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید مدنظر قرار بگیرد این است که او اگرچه رفتار دولت جدید ایران را مثبت ارزیابی می‌کند اما از سوی دیگر دائم بر این موضوع تکیه می‌کند که اقدامات ایران در مورد موضوع هسته‌ای باید کنترل شود و به نوعی یک توافق جدید را مورد تاکید قرار می‌دهد. در این میان، او صراحتاً به این موضوع اشاره می‌کند که بدون مشارکت ایالات‌متحده، امکان انعقاد توافق هسته‌ای با ایران ممکن نیست. او در گفتوگو با شبکه سی.ان.ان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، اعلام کرده که واشنگتن در روند توافق با ایران نقش اصلی را ایفا می‌کند و بدون مشارکت این کشور رسیدن به توافق غیرممکن است. این درحالی است که سیدعباس عراقچی دوشنب شب گذشته در ادامه دیدارهایش در نیویورک با گروسی دیدار و گفتوگو کرد و پس از این دیدار، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار عکسی از دیدارش با وزیر خارجه کشورمان در پیامی که در شبکه ایکس منتشر کرد، نوشت: «دیدار و برقراری تماس دوباره با عراقچی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در آستانه سفر آینده من به تهران مهم است».
با عبور از این مسائل اگر به سخنان گروسی در مورد پیروزی احتمالی هریس در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده برگردیم، می‌بینیم که او درحال مخابره این پیام است که اولاً در توافق هسته‌ای جدید با ایران باید ایالات‌متحده حضور داشته باشد و اساساً نقش این کشور را برجسته کرده، دوماً اینکه به صورت تلویحی یک نوع تفاوت را در مورد نامزدهای حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا به تصویر کشیده است. در این راستا اما ترامپ هم به دنبال آن بوده تا از قافله عقب نماند و پس از این اظهارات، گروسی سعی کرده تا یک موضع جدید را برای قرار گرفتن در سرخط خبرها اتخاذ کند. او پنج‌شنبه ۲۶ سپتامبر (پنجم مهر ۱۴۰۳) در جریان یک نشست مطبوعاتی در شهر نیویورک، جزئیاتی در مورد اینکه در صورت انتخاب مجدد در یک توافق احتمالی چه هدفی خواهد داشت، ارائه نکرد اما تاکید کرد که چنین مذاکره‌ای به دلیل تهدید ناشی از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای کاملاً ضروری است. پولیتیکو در گزارش خود نوشته است که رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا با ایران به توافق می‌رسد یا خیر، اذعان کرده: «کاملاً مشخص است که من این کار را انجام می‌دهم. باید توافق کنیم زیرا عواقب غیرقابل تحملی خواهد داشت. ما باید توافق کنیم».
شاید این اظهارات برای بسیاری از تحلیلگران و ناظران چندان موضوع تازه‌ای به حساب نیاید اما باید توجه داشت این مواضع ترامپ با توجه به رویکرد او در قبال ایران در زمان ریاست‌جمهوری و نیز در دوران مبارزات انتخاباتی، ازجمله اتهامات اخیر به تلاش‌های ایران برای ترور او، قابل توجه است. او بارها طی هفته‌های گذشته به‌خصوص پس از آنکه خبر ترور احتمالی دوم او در اطراف زمین گلفش منتشر شده، ایران را متهم به طرح‌ریزی برای ترور وی کرده و حالا چنین مواضعی را اتخاذ کرده است که به وعی می‌تواند یک مانور سیاسی در مقابل دموکرات‌ها باشد؛ چراکه دولت او به جای توافق برجام، کارزار موسوم به «فشار حداکثری» را انتخاب کرد که شامل تحریم‌های سخت‌تر بانکی و صنعت نفت ایران می‌شد و در نهایت سال ۲۰۱۸ به صورت یک طرفه از این توافق خارج شد و این رفتار وی باعث شد تا کشورهای اروپایی هم مجبور به اجرای همین راهبرد ایالات‌متحده شوند.
به گزارش پولیتیکو، ترامپ همچنین در نشست خبری خود در نیویورک مجدداً اعلام کرد که اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا پیروز شده بود، آماده بود ظرف مدت یک هفته پس از انتخابات با ایران به توافق برسد. او حتی به این موضوع اشاره کرده که این توافق می‌توانست برای ایران بسیار عالی باشد و تنها شرط این توافق این بود که آنها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند». اینکه ترامپ و بسیاری از مقامات مانند گروسی هم بر موضوع دستیابی تسلیحات هسته‌ای توسط ایران تاکید می‌کنند موضوعی است که بارها دیده و شنیده شده است و به نوعی باید آن را برجسته کردن تهدید ایران دانست که ارشدترین مقامات کشورمان این موضوع را بارها تکذیب کرده و بر همکاری با آژانس تاکید کرده‌اند.
این درحالی است که نظرسنجی مرکز یو مس لوول (UMass Lowell) و یوگاو نشان می‌دهد که کامالا هریس با برتری ۴۸ در مقابل ۴۳ درصد در ایالت‌های منطقه‌ای موسوم به «گریت لیکس» (دریاچه‌های بزرگ) از دونالد ترامپ پیشی گرفته است که شامل ایالت‌های سرنوشت‌ساز مانند میشیگان، پنسیلوانیا و جورجیا می‌شود. نظرسنجی جدید فاکس نیوز نیز نشان داد که هریس در ایالت جورجیا کمی نسبت به ترامپ جلوتر اما در آریزونا عقب است. براساس این نظرسنجی، هریس در جورجیا ۵۱ درصد آرا را در مقابل ۴۸ درصد ترامپ به دست آورده است. در آریزونا ترامپ با کسب ۵۱ درصد آرا در مقابل ۴۸ درصد آرا از هریس جلوتر است.
فرجام سخن: باید متوجه بود که هیچ نهاد و هیچ شخصی نمی‌تواند به صورت دقیق، نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده را پیش‌بینی کند و در یک لحظه می‌تواند همه چیز به هم بریزد اما اینکه هریس و ترامپ هر کدام در صورت پیروزی در انتخابات نوامبر چه راهبردی را در قبال ایران خواهند داشت، موضوعی است که نمی‌توان آن را به صورت «تک‌مولفه‌ای» بررسی کرد؛ بلکه متغیرهایی مانند وضعیت منطقه، رفتار مخرب و دامنه‌دار اسرائیل، جنگ اوکراین و حتی مدل برخورد با آمریکا و منافع آن در خاورمیانه در این میان مهم ارزیابی می‌شود و می‌تواند در کسری از ثانیه تمام روندها و راهبردها را دستخوش تغییر قرار دهد.
