توسط : “بشار اسد” ۱۰ روز پس از خروج از سوریه و رفتن به مسکو، اولین بیانیه خود را منتشر کرد
با گذشت یک هفته از سقوط حکومت بعث در دمشق، بشار اسد برای اولین بار بیانیه‌ای درخصوص تحولات اخیر کشورش منتشر کرد. به گزارش ایرنا به نقل از کانال تلگرامی ریاست‌جمهوری سوریه در بیانیه‌ای منتسب به بشار اسد که هنوز صحت‌وسقم آن مشخص نیست، آمده است: به صورت برنامه‌ریزی شده، دمشق را ترک نکردم بلکه تا ساعات اولیه صبح روز ۸ دسامبر در دمشق حضور داشتم. در بیانیه منتسب به بشار اسد، تصریح شده است: با گسترش تروریسم در سوریه و رسیدن آن به دمشق در شنبه‌شب ۷ دسامبر، سوال‌هایی در مورد سرنوشت رئیس‌جمهور و مکان حضور وی در میان سروصداها و آشوب‌ها و روایت‌های به دور از واقعیت، مطرح شد که به منزله پشتیبانی برای تروریسم بین‌المللی بود.
در این بیانیه آمده است: در لحظه تاریخی تعیین‌کننده از تاریخ وطن، حقیقت باید جایی داشته باشد؛ مساله‌ای وجود دارد که باید از طریق بیانیه کوتاهی توضیح داده شود؛ شرایط و رخدادهای بعد از آن با قطع کامل ارتباطات بنا به دلایل امنیتی، اجازه صدور بیانیه را نمی‌داد و بیان نکات مختصر باعث نمی‌شود که در آینده، زمانی که فرصت آن فراهم شود، جزئیات هر آنچه که رخ داد، تشریح نشود. این بیانیه می‌افزاید: ابتدا بگویم من آن طور که شایعه شده است، کشور را به صورت برنامه‌ریزی شده ترک نکردم، همان‌طور که طی ساعات پایانی درگیری‌ها نیز کشور را ترک نکردم بلکه در دمشق ماندم و مسئولیت‌هایم را تا صبح روز یک‌شنبه ۸ دسامبر ۲۰۲۴ دنبال کردم.
در این بیانیه که شبکه روسی روسیاالیوم (نسخه عربی راشاتودی)، خبرگزاری اسپوتنیک روسیه و شبکه المیادین نیز آن را منتشر کردند، آمده است: با گسترش تروریسم در داخل دمشق با هماهنگی دوستان روسی برای پیگیری عملیات‌های رزمی به لاذقیه رفتیم؛ صبح روز ۸ دسامبر پس از ورود به پایگاه حمیمیم مشخص شد که نیروها (ارتش سوریه) از همه خطوط نبرد عقب‌نشینی کرده‌اند و آخرین پایگاه‌های ارتش نیز سقوط کرده است. بیانیه مذکور می‌افزاید: با وخامت اوضاع میدانی، مسکو از پایگاه نظامی روسی برای تخلیه فوری و انتقال به روسیه درخواست کرد و عملیات تخلیه (خروج از سوریه) شب ۸ دسامبر یعنی فردای سقوط دمشق، صورت گرفت. در این بیانیه همچنین آمده است: در جریان این حوادث، موضوع پناهندگی یا کناره‌گیری بنده یا هیچ طرفی مطرح نشد و تنها گزینه مطرح، تداوم نبرد بود؛ کسی که از روز نخست جنگ حاضر نشد، نجات کشور را با نجات خود معامله کند و با ارتش در خط مقدم آتش و جنگ ایستاد؛ کسی که از غیرسوری‌ها و مقاومت فلسطین و لبنان نیز دست نکشید و به متحدانش خیانت نکرد، نمی‌تواند فردی باشد که مردم خود را رها کند.
بیانیه منتسب به اسد می‌افزاید: هرگز، هیچ روزی برای کسب مناصب شخصی تلاش نکردم، خود را صاحب یک طرح ملی با پشتوانه و حمایت مردمی می‌دانستم و به اراده این ملت و توان آن برای حفاظت از کشور، دفاع از نهادها و انتخاب‌های آن تا آخرین لحظه یقین داشتم. اسد افزود: با سقوط دولت به دست تروریسم؛ وقتی دیگر توان انجام کاری نباشد، منصب نیز تهی می‌شود و دیگر باقی ماندن مسئول در آن منصب معنا ندارد؛ البته این به معنی دست کشیدن از وابستگی ملی اصیل به سوریه و ملت آن نیست، این یک وابستگی ثابت است که منصب و شرایط آن را تغییر نمی‌دهد، وابستگی توأم با امید برای بازگشت سوریه به آزادی و استقلال.
نمایندگان غرب در دمشق
دگرگونی ساختاری در خاورمیانه عموماً همراه با بلند شدن بوی باروت و حتی جاری شدن خون همراه است و همین روال در آفریقا هم به چشم می‌خورد که بهار عربی نمونه عینی این مساله است. شاید در مورد ظهور داعش در عراق و سوریه سپس در شمال لیبی همچنین در افغانستان و حتی اعلام حضور آنها در آفریقا طی سال‌های گذشته هم این موضوع صدق کند اما واقعیت این است آنچه در سوریه با گذشت یک هفته از سقوط حکومت بعث به رهبری بشار اسد رخ داد، بدون تردید با هیچ‌کدام از تحولات بیش از یک دهه گذشته که در غرب آسیا و شمال آفریقا به وقوع پیوست، قابل مقایسه نیست. در جوامع توسعه یافته مانند اروپا عموماً تغییر دولت یا دست به دست شدن قدرت با کنشگری سیاسی محقق می‌شود و حتی ممکن است در مدل آمریکایی آن حمله به کنگره به عنوان رکن قانونگذاری این کشور هم اتفاق بیفتد اما در جغرافیای خاورمیانه و آفریقا بر اساس سوابق تاریخی و داده‌های موجود یا کودتا منجر به این امر می‌شود و یا اینکه دخالت یک قدرت یا قدرت‌های خارجی، بستر تغییر قدرت را فراهم می‌کنند.
در مورد مدل سوریه کنونی هم چنین اتفاقی رخ داده است. جماعتی با پرچم و نام تحریرالشام از ادلب خارج می‌شوند و پس از تسلط بر حلب، به سمت جنوب سوریه راه میفتند و نهایتاً به دمشق می‌رسند و همه چیز هم تمام می‌شود. زد و خوردهای نظامی میان ارتش سوریه و این جریان و همچنین پشتیبانی هوایی روس‌ها هم کاملاً مشهود بود اما در نهایت آنچه که به عنوان یک مساله مهم باید مورد نظر گرفته شود این است که چرا با وقوع تمام این تحولات، ما شاهد آن هستیم که غرب متشکل از ایالات متحده، اتحادیه اروپا و شرکای منطقه‌شان مانند اسرائیل و ترکیه، به دنبال آن هستند تا بی‌‌پروا یک «مشروعیت‌بخشی اورژانسی» را برای جولانی و یارانش که حالا دستار القاعده را کنار گذاشته و کت و شلوار بر تن کرده، به ارمغان بیاورند!
در این خصوص طی ۷ روز اخیر گفت‌وگوهای زیادی میان دمشق با قدرت‌های فرامنطقه‌ای و همچنین بازیگران منطقه‌ای شکل گرفته و حالا این گفت‌وگوهای غیر حضوری به ملاقات‌های رو در رو تبدیل شده که همین امر خود تایید کننده همان تئوری است که گفته می‌شود بازیگران دخیل در این پرونده هر کدام به دنبال آن هستند که از تقسیم کیک جدید قدرت، سهم بیشتری را برای خود به دست بیاورند.
در این راستا رسانه‌های سوریه اعلام کردند که گیر پدرسون، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در دمشق با احمد الشرع معروف یا همان «ابو محمد الجولانی» فرمانده تحریرالشام دیدار و گفت وگو کرده است. جولانی که خود را فرمانده اداره عملیات نظامی سوریه معرفی می‌کند در این دیدار خواستار بازنگری در قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد شد و در این دیدار بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی سوریه و بازسازی این کشور و اهمیت فراهم شدن شرایط برای بازگشت آوارگان سوری تاکید کرد. همچنین تاکید بربازسازی نهادهای دولتی سوریه به منظور ایجاد نظامی قوی و کارآمد و ضرورت در پیش گرفتن احتیاط در دوره انتقال قدرت از دیگر محورهای سخنان جولانی در دیدار با پدرسون گزارش شده است. این سفر را باید اولین ورود نماینده سازمان ملل به دمشق پس از خروج بشار اسد از سوریه دانست که می‌تواند به معنای تایید وضعیت فعلی دمشق به نفع جولانی و تیم وی که حالا با عنوان «دولت انتقالی» رخ عیان کرده‌اند، باشد. نکته اینجاست که پدرسون قبل از ورود به دمشق اعلام کرده بود که «ما با تمام اقشار سوریه همکاری می‌کنیم و البته تغییرات سیاسی توسط سوری‌ها انجام خواهد شد و مسئولیت با آنهاست». وی افزود: ما هیچ عملیات انتقام‌جویانه دیگر را در سوریه نمی‌خواهیم و نهادهای دولتی سوریه باید به طور کامل فعالیت خود را آغاز کنند و امنیت این نهادها نیز تضمین شود. نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه همچنین اذعان کرد که امیدواریم شاهد پایان سریع تحریم‌های وضع شده علیه سوریه باشیم و روند بهبودی این کشور به زودی آغاز شود. وی تاکید کرده بود که موسسات و نهادهای دولتی سوریه نباید دچار فروپاشی شوند و باید در سریع‌ترین زمان ممکن کمک‌ها وارد این کشور شود.
تعامل یا مهر تایید؟
به موازات سفر پدرسون به دمشق ۳ اتفاق مهم دیگر با محوریت سوریه و تحریرالشام رخ داده است که این سه موضوع را می‌توان در امتداد و مکمل سفر و دیدار فرستاده ویژه سازمان ملل با جولانی قلمداد کرد.
نخست، بازگشایی نمایندگی دیپلماتیک سوریه در واشنگتن است که خبری مهم از حیث روندشناسی سیاسی سوریه به حساب می‌آیند. به گزارش ایرنا، تلویزیون ملی سوریه در بیانیه‌ای که در تارنمای خود منتشر کرده است به نقل از منابعی که خواستند نام آنها فاش نشود، اعلام کرد که سفارت سوریه در ایالات متحده (واشنگتن) سه‌شنبه بعد از ۱۰ سال بازگشایی خواهد شد. این در حالی است که سفارت سوریه در آمریکا از سال ۲۰۱۴ و به دنبال تعلیق روابط میان واشنگتن و دمشق تعطیل شده بود.
دوم، اعزام نماینده دیپلماتیک اتحادیه اروپا به دمشق برای رایزنی با دولت انتقالی سوریه است. در این مورد کایا کالاس، مسئول سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا که به تازگی کار خود را شروع کرده، (دوشنبه) پیش از نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا گفت که این نهاد اروپایی نماینده‌ای را به طرفیت از بروکسل به دمشق خواهد فرستاد اما اقدامات دولت جدید سوریه در هفته‌های آتی تعیین‌کننده اقدامات ما خواهد بود. او همچنین اعلام کرد که تعامل با دولت جدید سوریه میان کشورهای اروپایی مورد بحث قرار خواهد گرفت و سطح روابط با آن نیز مشخص خواهد شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین درباره حذف مخالفان مسلح سوری از فهرست سازمان‌های تروریستی اروپا گفت که اتحادیه اروپا به دقت عملکرد مقامات سوریه را رصد و اقدامات بعدی را بررسی خواهد کرد.
از سوی دیگر کاسپر ولدکمپ، وزیر امور خارجه هلند هم اعلام کرد که لغو تحریم‌ها علیه سوریه با آغاز یک روند سیاسی و تضمین حقوق اقلیت‌ها مرتبط است و هنوز زود است که نام گروه تحریرالشام از لیست تحریم‌های اروپا حذف شود.
اما سوم، اذعان ایالات متحده به برقراری ارتباط مستقیم با تحریرالشام است. در این مورد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی خود در اردن و در حاشیه نشست بررسی تحولات سوریه در عقبه از تماس مقامات آمریکایی با مخالفان مسلح در سوریه خبر داد و این اولین باری است که یک مقام رسمی و ارشد آمریکا علنا تایید کرده که تماس میان تیم بایدن و تحریرالشام برقرار است.
