چه کسی مقصر است؟

سیدمصطفی هاشمی‌طبا، عضو شورای عالی مشورتی حزب کارگزاران سازندگی ایران

به‌رغم گذشت نزدیک به دو سال از آغاز به کار دولت سیزدهم هنوز برای هر قصور و تقصیری «دولت قبل» و رئیس آن معرفی می‌شوند. واقعیت امر این است که مسائل کشور به حدی پیچیده شده که حل آن به واقع از توان هر دولتی خارج است اما مساله اصلی این است که دولت فعلی در بدو ورود به نهاد ریاست‌جمهوری و البته در دوره تبلیغات و رقابت‌های انتخاباتی به اندازه‌ای مسائل را ساده جلوه داد و سعی کرد بگوید با قدرتی فراتر از دولت‌های گذشته می‌تواند همه مشکلات را حل کند که حالا در میانه کار مانده است. دولت و حامیان آن در ابتدای کار آنقدر مسائل و مشکلات کشور را ساده جلوه دادند، گویی ابرقدرت هستند و حل این مسائل برای آنها ۱۰۰ روز زمان می‌برد. این ادعا درحالی بود که مشخصاً برای کارشناسان روشن بود که وضعیت کشور پیچیده‌تر از آن است که بتوان با این ادعا و تصورات راهی از پیش برد در نتیجه در شرایط فعلی دولت برای تداوم تصویر پوشالی ابرقدرتی که از خود ساخته ناچار به یافتن یک مقصر برای وضعیت نابه‌سامان فعلی است. چه بهانه‌ای بهتر از دولت قبلی و چه مقصری در دسترس‌تر از آقای روحانی!
در شرایط امروز کشور ما مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی به وضعیتی از پیچیدگی رسیده است که به واقع حل آنها در توان این دولت و دولت قبل و دولت قبل‌تر هم نیست. دولت فعلی برای اینکه نگویند نمی‌توانیم مشکلات را حل کنیم و برای اینکه قبول نکند که سررشته مشکلات فعلی در سیاست‌های کلی و برنامه‌ریزی‌های کشور است، بهانه‌ای می‌گیرند که تقصیر آقای روحانی و دولت ایشان نیز عاری از خطا نبوده و در جای خود نکات مثبت و منفی دولت یازدهم و دوازدهم نیز قابل ارزیابی است. در برخی از حوزه‌ها به واقع ممکن است تقصیر و مقصر وضعیت فعلی آقای روحانی، دولت ایشان یا حتی دولت‌های قبل‌تر باشد اما مساله اصلی این است که دلیل حل نشدن مشکلات توسط این دولت قطعاً آقای روحانی است. در این بین این بهانه‌گیری و بهانه‌جویی سیاست‌های خوبی است تا فرافکنی کنند. این رویه و رفتار ابزاری است تا از واقعیت فرار کنند. باید قبول کنیم که علل ناکارآمدی‌ها برخی از رفتارهای ثابت در دولت‌های مختلف و البته برخی سیاست‌های کلان است و این قضیه که مقصر هر چیزی آقای روحانی است تنها بهانه است. دولت فعلی درحالی این رویه غلط را در پیش گرفته که می‌تواند بگوید، مسائل به اندازه‌ای پیچیده است که نه ‌تنها ما نمی‌توانیم حل کنیم که آقای روحانی هم نتوانست حل کند. مشکلاتی که در دولت قبل وجود داشت توسط این دولت هم قابل حل نیست. دولت فعلی به ناچار برای فرار و عدم پاسخگویی به توقعی که ایجاد کرده و خود را ابرقدرت نشان داده، سعی دارد تا دنبال مقصری خارج از دولت بگردد و گویا آقای روحانی برای این کار از همه در دسترس‌تر است. نمونه روشن رویه رفتارهای این دولت در ادعاهای طرح شده در مناطق آزاد می‌بینیم که هر روز مسئولان آن مصاحبه‌ای می‌کرد که اماراتی‌ها به دنبال حضور در ایران هستند و چینی‌ها درخواست‌های مکرر داده‌اند. امروز باید پاسخگو باشند که از اماراتی‌ها و چینی‌ها چه خبر؟ در قرآن توصیه شده که «‌يـأيها ٱلذين ءامنوا لم تقولون ما لا تفعلون». ای ‌کاش این آیه چراغ راه همه دولت‌ها باشد و از دادن وعده‌های بی‌جا خودداری کنند تا بعد ناچار به یافتن مقصر از بیرون از دولت در گذشته نباشند.